25 dövlətin və yaxun perspektivdə onların sayının daha da
artırılması istiqamətində inkişaf edir.
İnteqrasiya modeli baxımından bu bəşəriyyətin bütün
tarixi boyu əldə etdiyi ən böyük nailiyyətdir. Lakin bu
nailiyyətin möhkəmləndirilməsində ən ciddi ziddiyyətlər
mövcuddur. Bu ziddiyyətlər kövrək “Avropa identikliyini,
Avropa immunitetini” yoxa çıxara bilər.
-
2 0
-
§ 3. “Avropa üçün ruh” Alyansı - mədəni
inteqrasiyanın XXI əsr üçün strateji
layihəsi
Bu giin 50 0 m ilyondan ç o x ə h a lin i b ir lə ş
dirən A vropa ınəkanı "dünənə q ə d ə r " b ir-b irin i
vətəndaş m ü h a rib əsin d ə qana qərq edən d ünya
m ü h a rib ələrin ə m eydan olm uşdur. B irlikd ə y a ş a
m aq və in k iş a f etm əyin yolunu ilk əv v ə l iqtisadi
tə m ə llə r üzərin d ə q u ru lm a sın d a g ö rm ək təbii və
m ən tiq i b ir q əra r olm uşdur. G ələcək m ü n a q işə
lərə son qoym aq arzusu ilə siy a si və h ərb i m ə
kan la rın in teq ra siya sı həya ta keçirilm işd i. Lakin
ya rım əsrdən çox m üddət ərzin d ə bun la rın kifa yət
o lm a d ığ ı, in teq ra siya n ın səm ərəli və u n iversa l
sa y ıla bilən m o d elin d ə daha b ir istiq a m ətd ə y a
x ın la şm a n ın zəru riliyi dərk olunm uşdur.
İnteqrasiyanın mükəmməl modelinin axtarışları bütöv
lükdə Avropanın qlobal islahatlar sisteminin üzvi tərkib his
səsidir. Bu baxımdan Avriopa Birliyinin sədri Karel De Quxtun
sözlərini yada salmaq istərdik: ’’Avropa məkanında inteqrasiya
sahəsində islahatların başlıca məramı, ilk növbədə, “Üç zənbil”
adlandırılan - hərbi-siyasi, iqtisadi və humanitar-mədəni isla
hatlar istiqamətlərinin tarazlaşdınlması məqsədinə xidmət edən
tədbirlər sisteminin həyala keçirilməsidir.
“Avropanın inteqrasiya modeli yalnız o halda uğur
qazanacaqdır ki, iqtisadi və siyasi məzmunlu məqsədlərdən
-21
-
daha möhtəşəm olan mədəni dəyər və idealların, mədəni
potensialın birliyi və səfərbər edilməsi təmin olunsun.
Avropalılar üçün həmin sarsılmaz vəhdəti yalnız onun və
təndaşlarının mədəniyyəti, mənəvi energetikası yarada
bilər. Onun etibarlı gələcəyini yalnız Avropa ailəsinə üzv
olan xalqların mədəni ahəngdar inkişafı təmin edə bilər.
Bəli, ilk əvvəl Avropada birliyin iqtisadi və siyasi
təməli qurulmalı idi. Növbəti mərhələ daha məsuliyyətli və
çətin mərhələdir. İndi sosial və milli birliyin mədəni əsaslar
üzərində, ardıcıl və məqsədəuyğun olaraq möhkəm ləndiril
məsinə başlamalıdır. Ərazi, əhalinin tərkibi, mədəni və mil
li müxtəlifliyin miqyasına görə bu sözsüz ki, tarixdə misli
görünməmiş bir vəzifədir" (Диалоги об идентичности.
M., 2005, s. 81.).
Bu sözlər Avropa Komissiyasının prezidenti Xose
Manuel Barrozu tərəfindən Berlində keçirilmiş konfransda
deyilmişdir.
Konfrans
maraqlı deviz və ad altında: “Avropa
üçün ruh” (“Soul fo r E urope”) keçirilmişdi. Avropa Ko
missiyasının prezidenti X.M.Barrozu Berlində 2006-cı ildə
keçirilən konfransın memorandumunda bir daha vurğu-
lamışdır: “Avropa Birliyi öz inkişafında elə mərhələni qət
etmişdir ki, artıq mədəniyyət faktoruna biganə qala bilməz.
Birliyimizin gələcəyi üçün mədəniyyəti hərəkətverici qüvvə
kimi inkişaf etdirməliyik. Avropam birləşdirən inteqrasiya
proseslərinə yalnız zahiri, maddi irəliləyiş deyil, həm də
mədəni, mənəvi tərəqqini, keyfiyyət yüksəlişini təmin
etmək üçün ruh, qəlb gərəkdir. Gələcək üçün Avropanın
mədəni enerjisi səfərbər edilməlidir. Bunsuz sabitliyə nail
olmaq qeyri-mümkündür.
-
2 2
-
2004-cü il noyabrın 17-19-da Avropanın siyasi,
iqtisadi, mədəni həyatının, vətəndaş cəmiyyətinin nüma
yəndələri, dövlət rəsmiləri “Avropa üçün ruh” adlı
üçgünlük konfransda toplanmışdır. Hər iki ildən bir daimi
keçirilməsi nəzərdə tutulan konfrans “mədəni inteqrasiya"
faktorunun Avropa və dünya ictimaiyyətinin diqqət mərkə
zinə gətirilməsi vacibliyindən çıxış edir.
Konfransın ümumi məqsədi bu məkanda inteqrasiya
nın mükəmməl modelinin formalaşması üçün mədəniyyətin
hərəkətverici qüvvə statusundan istifadə etməkdir. Kon
fransın və “Avropa üçün ruh” layihəsinin təşəbbüskarları
hesab edirlər ki, Avropanın gələcəkdə rəqabətə davamlılığı
və təhlükəsizlik meyarının təmin olunması, sarsılmaz inteq
rasiya modelinə keçid alınması üçün yeganə yoldur.
“Avropa üçün ruh” mədəni inteqrasiya layihəsinin
yaranması gərgin axtarışların nəticəsi olmuşdur. Avropa
konstitusiyası ilə bağlı referendumun uğursuzluğundan son
ra vətəndaş cəmiyyəti qurumlarından, siyasətçi, iqtisadçı,
sənət adamları və intellektual təbəqənin 300-dən çox nüma
yəndəsinin apardığı gərgin müzakirə, fikir mübadiləsi
nəticəsində bu möhtəşəm layihə ərsəyə gəlmişdir. Ən vacibi
odur ki, “Avropa üçün ruh” layihəsi bu məkanda siyasi
m ünasibətlərə çox mühüm təsir göstərə bilir.
Berlin konfransından sonra daimi “Berlin prosesi”
başlanğıcını götürmüşdür.
2006-cı ildə keçirilən II Berlin konfransında “M ədə
niyyətin Avropada birlik və rifah üçün intensiv istifadəsi”
təşəbbüsü irəli sürülmüş və həyata keçirilməkdədir. Həm
çinin, Avropa Komissiyasının prezidenti bu konfransda
2008-ci ili “M ədəniyyətlərarası dialoq ili” olacağını və
-
2 3
-
Dostları ilə paylaş: |