Yog‘och qurilmalarining turlari va ishlatilish soxalari. Bino konstruksiyalari

Elimlanmagan yig‘ma to‘sinlarga xoda va chorkkirralardan yalpok nagelp
va ponalar bilan biriktirilgan, elimlangan po‘lat armaturalar bilan tuzilgan va
mixlangan taxta to‘sinlar kiradi.
Ikkita va undan ortik chorkirrani jipslantirish uchun dub nageli (58x12 mm)
qo‘llaniladi, ular elektr uyish dastgoxi yordamida parmalab ochilgan joyiga
o‘rnatiladi. To‘sinni tayyorlash jarayonida unga, albatta, l/200 nisbatga teng teskari
egrilik beriladi.
Ramalar yuk ko‘taruvchi yog‘och konstruksiyalarning eng ko‘p tarkalgan
turiga kiradi, ular sanoat va ma’muriy binolarning ko‘ndalang shakliga juda mos
tushadi. Statik nuktai nazardan ramalar oshik-moshiklari tayanchida va kulfida
joylashgan uch sharnirli, oshik-moshiklari ustun bilan to‘sin birikmasida
joylashgan yoki tayanchlarida joylashgan ikki sharnirli bo‘ladi . (2.4-
rasm.)Ramaning barcha turlari uchun tusinlar nishabi 0,25-0,3; kadami 3-6 m
olinadi. Asosiy geometrik ulchamlari: bug‘ot tugunidagi kesimi balandligi

Ramalarning tuzilishi tayyorlash usuliga bog‘lik. Elimlangan taxta va
fanerali ramalar, asosan, zavodlarda tayyorlanadi. Elimlangan tug‘ri to‘rtburchak
kesimli elementlardan tashkil topgan uch sharnirli ramalar, xozirgi paytda keng
ko‘llanilayotgan ramalar jumlasiga kiradi. Ustun va to‘sin kismlarining ulanish
joyini egish yuli bilan tishli elimlash, metall yoki fanera koplama yordamida,
elimlangan metall armaturalar vositada amalga oshirish mumkin.

2.4-rasm. Elimlangan uch sharnirli ramalar:
a-egib elimlangan, b-tug‘ri chizikli, v-turt xovonli, g-ikki xovonli,
d-ichki tayanch xovonli, e-tashki tayanch xovonli
Ustunlari bikr maxkamlangan ikki sharnirli ramalar. Bunday
ramalarning ustunlari yaxlit va panjarasimon, o‘zgarmas va o‘zgaruvchan kesimli
bo‘lishi mumkin. Rama to‘sini sifatida elimlangan to‘sin yoki fermalar
qo‘llaniladi. Ustun bikr maxkamlanganligi sababli ustun va to‘sinlarni aloxidaaloxida tayyorlash va yig‘ish mumkin.
Ramaning xisobi unga ta’sir etayotgan tik va gorizontal kuchlardan xosil
bo‘lgan kuchlanishlarni aniklashdan iborat.
Ustun bilan to‘sin o‘zaro sharnirli birikma xosil kilgani sababli, ularning
xisobi aloxida-aloxida olib boriladi. Bu xolda ustunlar to‘singa ta’sir etayotgan tik
kuchni yirik kuchdek qabul qiladi. Kuchning ta’siri tusinning tayanchdagi reaksiya
kuchiga teng bo‘lib, ustunning ustki uchiga, o‘k yunalishida ta’sir qiladi. YUk
tayanch reaksiya bo‘lib, tomdagi xamma konstruksiyalarning xususiy og‘irligidan
tashkil topadi. Kordan xosil bo‘lgan reaksiya to‘sin tayanchi orkali uzatiladi.