Yoruglikning sinish va qaytish qonunlari

Yorug`liknning aks qaytish qonuni
Reja:
1.Yoruglikning qaytish qonuni. Ko`zgu.
2.Yoruglikning sinish qonunlari.
3.Sindirish ko`rsatkichi.
4.To`la qaytish.
5.Mikroskop.
Kirish. Optika fizikaning muhim keismlaridan biri bo`lib, u yoruglik hodisalarini, ularning husiyatlarini, yoruglikning muhim bilan o`zaro tasirini hamda yoruglik boshqa tabiatiga bogliq bo`lgan qonuniyatlarini o`rgatadi. Predmetlardan yorugliq qaytib quzimizga tushgandagina biz ularni ko`ramiz. Bazi jismlar o`zidan yorugliq sochganligi uchun yorugliq manbalaridan iborat bo`lib, ular to`gridan–to`gri ko`rinadi. Yoruglik manbalari deb, molekulalari va atomlari ko`rinadigan nurlanish hosil qiladigan barcha jismlarga aytiladi. Yoruglik manbalari ikki gruppaga: tabiiy va suniy manbalarga bo`linadi. Tabiiy yoruglik manbalariga Quyoshni, yulduzlarni va ba`zi nurlanuvchi tirik organizmlar (baliqlar, hasharotlar, ayrim mikroblar) ni misol qilib ko`rsatish mumkin. Tabiiy yoruglik manbalaridan Quyosh nuri o`simlik, hayvon va insonlarning hayot manbaidir.
Yoruglikning suniy manbalari jumlasiga qizdirilgan nur chiqaruvchi jismlar, gaz razyardi, lyuminessiyalanuvchi (energiya yutish hisobiga nurlanuvchi) qattiq va suyuq jismlar kiradi.
Aniq bir turlik uzunlikka ega bo`lgan yoruglikni, masalan, qizil, sariq, yashil, ko`k, binafsha va shu kabi aniq rangli yorugliklarni monohromatik yorugliklar deyiladi.
Turli to`lqin uzunlikdagi nurlardan tashkil topgan yoruglikka murakkab yoruglik deyiladi. Masalan, Quyoshdan kelayotgan yoruglik asosan etti hil rangli monohromatik yorugliklardan tarkib topgan.
Yoruglikning qaytish qonuni. Ko`zgu. Ikki muhit chegarasiga yoruglik tushganda umumiy holda AV yoruglik nurining bir VS qismi qaytadi, qolgan VD qismi esa sinib ikkinchi muhitga o`tadi. Bunda tushuvchi AV nur bilan muhit sirtiga tushirilgan perpendikulyar N orasidagi burchak _ tushish burchagi deyiladi. Shunga o`hshash qaytgan VS nur bilan N orasidagi burchak <sub></sub> qaytish burchagi, singan VD nur bilan orasidagi burchak <sub></sub> esa sinish burchagi deyiladi. Bordi–yu, ikkinchi muhitning sirti to`la qaytaruvchi (masalan, ko`zgu) bo`lsa, tushgan yoruglikning hammasi qaytadi.Yoruglikning qaytishi quyidagi qonunga asosan sodir bo`ladi:
Tushuvchi nur, qaytgan nur va ikki muhit chegarasidagi nurning tushish nuqtasidan chiqarilgan perpendikulyar N bir tekislikda yotib, nurning qaytish burchagi <sub></sub> tushish burchagi <sub></sub> ga teng bo`ladi, yani _{ } .
Ikki muhit chegarasidagi sirtning hossalariga qarab nurlarning qaytish harakterlari har hil bo`ladi.