1. Meditatsiya: To‘g‘ri tushunish (e’tiqod qilish) – Buddaning birinchi
•
da’vatida yuritilgan so‘z to‘rt haqiqatni bilish va unga
ishonish;
To‘g‘ri niyat qilish – dunyoviy lazzat-halovatlardan xalos
•
bo‘lishga, keraksiz fikrlar va boshqalarga zarar yetkazib
qo‘yishdan saqlanishga intilish;
To‘g‘ri o‘zini tutish – o‘zingniki bo‘lmagan narsani
•
olmaslik, ortiqcha hissiyotga berilmaslik;
To‘g‘ri anglash – o‘z tanasi va ruhiga o‘zini yo‘qotib
•
qo‘ymaydigan darajada nazoratda bo‘lish hamda bunda
ehtiroslar va iztiroblarga chek qo‘yish;
To‘g‘ri harakat qilish – o‘zidagi yomon tuyg‘ularni jilovlash
•
hamda ezgu tuyg‘ular va harakatlarni rivojlantirish;
To‘g‘ri hayot kechirish – noma’qul hayot tarzidan saqlanish;
•
To‘g‘ri fikr yuritish – kamolotning to‘rt bosqichini ketma-
•
ket bosib o‘tish;
To‘g‘ri gapirish – yolg‘ondan, tuhmatdan, haqoratdan va
•
befoyda gaplardan saqlanish.
2. Axloq normalari – Budda «Pancha Shila» besh nasihati: Qotillikdan saqlanish;
•
O‘g‘rilikdan saqlanish;
•
Gumrohlikdan saqlanish;
•
Yolg‘on, qalbaki narsalardan saqlanish;
•
Mast qiluvchi narsalardan saqlanish.
•
3. Donishmandlik – bu buddaviylikning asosiy maqsadi
bo‘lib, narsalar tabiatini to‘g‘ri tushunish.
Yuqorida ko‘rsatilgan uch amaliyot bosqichini o‘tagan inson
oxir-oqibatda oliy saodatga, ya’ni nirvana holatiga erishadi.
Nirvana so‘zma-so‘z «o‘chish, so‘nish» ma’nolarini anglatadi.
Unda hayotning har qanday ko‘rinishiga intilish yo‘qoladi.
45
Buddaviylikning yoyilishida Sangxa – buddaviylik jamoa-
larining roli katta bo‘lgan. Ular yilning ob-havosi yaxshi bo‘lgan
9 oyida shaharma-shahar, qishloqma-qishloq yurib, aholini
buddaviylikka da’vat qilib, Budda ta’limotini o‘rgatib yurishgan.
Faqatgina Musson yomg‘irlari tinmay quygan 3 oydagina o‘z
ibodatxonalarida muqim bo‘lib ibodat bilan shug‘ullanganlar.
