Zamonaviy axborot texnologiyalari

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
3.3-rasm.Misolning blok-sxema shakli
 
Algoritmlarni blok-sxema ko‘rinishda tasvirlash qulay va tushunarli bo‘lgani uchun 
ko‘p ishlatiladi. Bunda algoritmdagi har bir ko‘rsatma o‘z shakliga ega. Masalan: 
parallelogramm ko‘rinishdagi belgi ma‘lumotlarni kiritish va chiqarish; to‘g‘ri to‘rtburchak 
belgisi hisoblash jarayonini; romb belgisi shartlarning tekshirilishini bildiradi. 
Misollar: 
Chiziqli algoritmga doir: 
10
)
1
2
sin(
2
2
2
y
x
x
x
Z
hisoblash algoritmini tuzing. 
So‘zda berilishi:
Blok-sxemada: 
1.Boshlash. 
2.x va u qiymatini kiritish.
3.z qiymatini hisoblash.
4.z qiymatini chiqarish.
5.Tamom.
Tarmoqlanuvchi algoritmga doir:
Ikkita a va b sonlardan kattasini aniqlash algoritmini tuzing. 
So‘zda berilishi:
Blok-sxemada: 
Бошлаш 
x,y 
Z= 
Z 
Тугаш 

---

39 
1.Boshlash.
2.a va b-qiymatini kiritish.
3.agar a>b bo‘lsa, natija a deb 
olinib 5ga o‘tilsin.
4.natija b deb olinsin.
5.Tamom.
Takrorlanuvchi algoritmga doir:
10
1
2
100
1
...
9
1
4
1
1
1
i
i
S
yig‘indini hisoblash algoritmini tuzing. 
So‘zda berilishi:
Blok-sxemada: 
1. Boshlash. 
2. S=0 
3. i=1 

4. S=1/i
2 

5. Agar i<100 bo‘lsa, u holda i=i+1 va 4 ga o‘tish. 
Aks holda 6 ga. 
6. S qiymati chiqarilsin.
7. Tamom 
Hayotimizda algoritmlarni turli sohalarda ba‘zan bilgan holda ba‘zan esa bilmagan 
holda ishlatamiz. Algoritmlar faqat matematik xarakterga ega bo‘lmasdan ularni oddiy 
hayotiy turmushimizda ham ko‘p qo‘llaymiz. Masalan, ovqat tayyorlash, choy damlash, biror 
berilgan ishni bajarish va boshqa. Bu ishlarni bajarishda ma‘lum bo‘lgan aniq ko‘rsatmalarni 
ketma ket bajaramiz. Agar bu ko‘rsatmalar aniq bir ketma ketlik tartibida bajarilmasa kerakli 
natijani olaolmaymiz. Misol tariqasida matematik xarakterga ega bo‘lmagan butelbrod 
tayyorlash algoritmini ko‘rib chiqaylik. Bunda boshlang‘ich berilganlar: non, kolbasa va 
pishloq. Natija: butelbrod. Butelbrod tayyorlash algoritmi: 
non bo‘lagini kesib olish; 
kolbasa va pishloq bo‘lagini kesib olish; 
kolbasa va pishloq bo‘lagini non bo‘lagi orasiga qo‘yish. 
Agar bu jarayonning ketma ketlik o‘rinlari almashsa yoki biror bir bosqich amalga 
oshirilmasa natija bo‘lmaydi.