Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги

O’zbekiston Respublikasi investisiya muhitining 
imitasion baholanishi 
№  BERI indeksi mezonlari 
Bahosi 
Salmog’i,% 
Indeks 
1 
Siyosiy barqarorlik 
4 
12 
0,48 
2. 
Xorijiy 
investisiyalar 
va 
foydaga munosabat 
3 
6 
0,18 
3. 
Milliylashtirish 
2 
6 
0,12 
4. 
Deval’vasiya 
0 
6 
0 
5. 
To’lov balansi 
1 
6 
0,006 
6. 
Rasmiyatchilik masalalari 
1 
4 
0,04 
7. 
Iqtisodiy o’sish sur’atlari 
1 
10 
0,01 
8. 
Valyutani konvertirlanganligi 
1 
10 
0,01 
9. 
Sharnomani  amalga  oshirish 
imkoniyati 
3 
6 
0,18 
10.  Ish 
haqi 
va 
mehnat 
unumdorligiga xarajatlar 
2 
8 
0,16 
11.  Ekspertlar 
va 
marketing 
xizmatlaridan 
foydalanish 
imkoniyati 
 
1 
 
2 
 
0,02 
12.  Aloqa  va  transportni  tashkil 
etish 
1 
4 
0,04 
13.  Mahalliy boshqaruv va hamkor 
3 
4 
0,12 
14.  Qisqa muddatli kredit 
1 
8 
0,08 
15.  Uzoq 
muddatli 
kredit 
va 
shaxsiy kapital 
2 
8 
0,16 
16.  JAMI 
 
100 
1,61 
 
 

---

 
21 
 
3-jadval 
Xalqaro kredit reytinglarini tuzishda foydalaniluvchi qimmatbaho 
qog’ozlarning ishonchliligi klassifikasiyasi 
Reyting belgilari 
Reyting interpritasiyasi 
Standart 
Poor’s 
Moody’s 
 
 
AAA 
 
Aaa 
O’ta  yuqori  ishonchlilik.  Foizlar  va  qarzning  asosiy 
summasining to’lanish ehtimoli o’ta yuqori 
AA

 
AA 
AA 
Aa1 
Aa2 
Aa3 
Юqori  ishonchlilik.  Foizlar  va  qarzning  asosiy 
summasining to’lanish ehtimoli yuqori 
A

 
A 
A- 
A1 
A2 
A3 
Ishonchlilik  o’rtadan  yuqori.  Emitentning  qarzni  va 
foizlarni  to’lash  imkoniyatlari  yuqori,  ammo  iqtisodiyotni 
ichki barqarorligiga bog’liq 
VVV

 
VVV 
VVV- 
Vaa1 
Vaa2 
Vaa3 
Ishonchlilik yetarli darajada. Emitentning qarz va foizlarni 
to’lash imkoniyatlari to’lov vaqtidagi iqtisodiyotning ichki 
barqarorligiga bog’liq 
VV

 
VV 
VV- 
Va1 
Va2 
Va3 
Sharoitni ishonchli deb hisoblasa ham bo’ladi, ammo ichki 
iqtisodiy  holatning  beqarorligi  tufayli  doimo  to’lamaslik 
xavfi mavjud 
V

 
V 
V- 
V1 
V2 
V3 
To’lamaslik  havfi  yuqori.  Emitentning  to’lov  qobiliyati 
cheklangan,  ammo  joriy  vaqtdagi  majburiyatlarga  mos 
keladi 
SSS

 
SSS 
SSS- 
 
Saa 
 
To’lanishi 
ehtimoli 
kam 
yoki 
to’lanmaydigan 
majburiyatlar. 
Emitentning 
to’lov 
qobiliyatiga 
mamlakatning  ichki  iqtisodiy  beqarorligi  bilan  putur 
yetkazilgan 
 
S 
 
Sa 
Umuman  to’lanmaydigan  majburiyatlar  (to’lovlarni 
muddatini  uzaytirish  yoki  to’lamaslik).  Emitent  bankrot 
yoki zarar ko’rmoqda 
 

---

 
22 
 
3-jadvalda. Ular jahondagi o’n bir obro’li agentlik tomonidan ishlab chiqiladi. 
Ulardan  beshtasi  –  amerika,  uchtasi  –  yapon,  ikkitasi  –  kanada  va  bittasi  angliya 
agentliklaridir.  Bunda  bozorning  90%  ikki  yirik  va  mashhur  amerika 
kompaniyalariga  tegishlidir  –  Standart  and  Poor’s  Investor  Service  va  Moody’s 
Investor Service. (3-jadval) 
Xorijiy investorlar reytingdagi ma’lumotlardan vaqtni tejash maqsadida keng 
foydalanadilar.  Mamlakatning  reytingi  yuqori  yoki  pastligi  albatta  ahamiyat  kasb 
etadi.  Lekin  shu  reytingga  kirishning  o’zi  ham  investorlarda  ushbu  mamlakatga 
nisbatan u yoki bu darajada ishonch uyg’otadi.