Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта
Yüklə 1,71 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
7-jadval. Tijorat banklarining turlari va ularning bir - biridan farq qiluvchi jihatlari № Turkumlash belgilari Farq qiluvchi jihatlar 1 2 3 1. Mulkchilik shakliga qarab Davlat banklari Aksioner banklar Kooperativ banklar Xususiy banklar Mintaqaviy banklar Qo‘shma banklar Xorijiy banklar 2. Bajariladigan operatsiyalariga qarab Universal banklar Maxsus banklar (investitsiya banklari, eksport- import operatsiyalarini olib boruvchi banklar, Zamin banki va h.k.) 3. Faoliyat ko‘rsatish hududi yoki joylash- gan joyiga qarab Xalqaro bank Respublika miqyosidagi bank Mintaqaviy bank Viloyat banklari 4. Tarmoq yo‘nalishiga qarab Sanoat banki Qurilish banki Qishloq xo‘jalik banki Savdo banki va h.k. Mustaqillik yillarida xorijiy sarmoyalar ishtirokidagi banklarni tashkil etishga davlat tomonidan alohida e’tibor berildi. Hozirgi paytda Respublikamiz hududida «O‘zprivatbank», «KDF bank», va O‘zbek- Turkiya «UT-bank»i hamda O‘rta Osiyo hamkorlik va taraqqiyot bankining Toshkentdagi sho‘ba banki, Eronning «Soderot» banki samarali faoliyat ko‘rsatib kelmoqda. Hozirgi kunda Respublikamizda 2 ta davlat banki, 3 ta aksiyadorlik tijorat banki, 10 ta tijorat banki, 15 ta xususiy bank, 3 ta xorijiy sarmoya ishtirokidagi banklar, 2 ta sho‘ba va qator minibanklar faoliyat ko‘rsatmoqdalar. [69] . Tijorat banklari o‘z ustaviga ega bo‘lib, shu ustav asosida 101 faoliyat ko‘rsatadi. Bank ustavida: bankning (to‘la va qisqartirilgan) nomi va qayerda joylashganligi (pochta manzili); ustav kapitalining miqdori, muassislar ro‘yxati va ustav kapitalidagi ulushlarning taqsimoti; bankning boshqaruv organlari, ularni tashkil etish tartibi, ularning vakolatlari hamda vazifalari haqidagi ma’lumotlar; bank auditi tartibi, shu jumladan, buxgalteriya hisobi xalqaro standartlarga muvofiq belgilangan hisobotlar va auditorlik dasturlarining maqsadlari ko‘rsatilgan bo‘lishi lozim. Bank ustavida «Banklar va bank faoliyati to‘g‘risida»gi qonunning 8-moddasida belgilangan yuqoridagi talablardan tashqari, qonun hujjatlarida nazarda tutilgan quyidagilarni, ya’ni: bankka yuridik shaxs maqomini berish to‘g‘risidagi nizom; bankka qarashli muassasalar ro‘yxati, ularning maqomi; bank va uning filiallarini tashkil etish hamda ularning faoliyatini to‘xtatish tartibi; faoliyat to‘g‘risidagi ma’lumotlarni matbuotda e’lon qilish majburiyati (tartibi); O‘zbekiston Respublikasi Markaziy banki bilan o‘zaro munosabatlarini ham o‘zida aks ettirgan bo‘lishi lozim. Sherikchilik asosida tuzilgan bankning ustavi yuqorida keltirilgan talablardan tashqari, aksiyadorlik jamiyatlar va mas’uliyati cheklangan jamiyatlar faoliyatining o‘ziga xos xususiyatlarini o‘zida mujassam- lashtirishi kerak. Tijorat banklar ustaviga o‘zgartirishlar O‘zbekiston Respublikasi qonunlaridagi o‘zgarishlar munosabati bilan kiritiladi va ular belgilangan tartibda ro‘yxatdan o‘tkaziladi. [70] .Tijorat banklarining eng muhim vazifalari an’anaviy tarzda quyidagilar hisoblanadi: vaqtinchalik bo‘sh pul mablag‘lari, jamg‘armalar va yig‘malarni mujassamlashtirish; hisob-kitob to‘lov mexanizmining faoliyat ko‘rsatishini ta’- minlash, xalq xo‘jaligida hisob-kitobni amalga oshirish va tashkil etish, to‘lov muomalasini yo‘lga qo‘yish; alohida xo‘jalik birliklari, yuridik va jismoniy shaxslarni kreditlash, ichki va tashqi xo‘jalik aylanmasiga kredit xizmati ko‘rsatish; veksellarni hisobga olish va ular bilan operatsiyalar o‘tkazish; moliyaviy va moddiy boyliklarni saqlash; 102 mijozlarning mulkini ishonchli tarzda boshqarish (trast operatsiyalari). Zamonaviy bank vazifalarini chizmada quyidagicha tasvirlash mumkin (21-chizma). Yüklə 1,71 Mb. Dostları ilə paylaş:
|