512
qadar yuksalishiga turtki bo‗ldi. Shu bois ham,
bu ijodkor haqida gap ketganda,
hamisha uni ―shams ul-millat‖ deya chuqur hurmat va ehtirom bilan yodga olinadi.
Badiiy adabiyot ko‗lamining deyarli barcha jabhalarida o‗zining xos fikrlarini
bildirib o‗tar ekan, bunda shoirning nazariyotchi sifatida
ham ahamiyatli olim
ekanligi ko‗zga tashlanadi.
Biz shoirning g‗azallari borasida fikr yuritar ekanmiz,
bunda ijodkor badiiy
silsilasida betakror so‗z jozibasini ko‗ramiz. Shuningdek, she`r go‗zalligining
asosiy unsurlariga alohida e`tibor bilan munosabatda bo‗lganligi
kishini
hayratlantiradi. Bu xususiyat ayniqsa, shoir g‗azallarining
qofiya tizimida yaqqol
ko‗zga tashlanadi. Uning bir g‗azaliga e`tiboringizni qaratmoqchimiz:
Ne lo„livashdir ul qotil
ki
, qon to„kmakkadur
yaksar
,
Qiyo boqmoqlari po
ki
, itik mujgonlari
nishtar
.
Yuzidin kim xijil
durgul
– parishon har taraf
kokul
Sochib gul barg uza
sunbul
, to„kub kofur uza
anbar
[1.239]
.
Baytda qo‗llanilgan
yaksar
,
nishtar, anbar
kabi qofiyadosh so‗zlar g‗azalning
asosiy qofiyalari bo‗lib kelgan va bunda ―r‖ – raviy vazifasini bajargani ko‗rinib
turibdi. Ammo g‗azalning ichki qofiyalariga e`tibor qiladigan bo‗lsak, unda
musajja [2, 441], ya`ni qo‗shqofiyani ko‗rishimiz mumkin: agar biz bayt ruknlarini
to‗rt bo‗lakda taqsimlaydigan bo‗lsak, u holda
shu baytning dastabki uch
bo‗lagining o‗zida qofiyadosh so‗zlarni uchratishimiz mumkin. Masalan, ikkinchi
baytda
Dostları ilə paylaş: 
