ÓZBEKSTAN RESPUBLIKASÍ PREZIDENTI ShAVKAT
MIRZIYOEVTIŃ ÓZBEKSTAN JASLARÍ FORUMÍNDA
ShÍǴÍP SÓYLEGEN SÓZI
Húrmetli forum qatnasıwshıları!
Qádirli jaslar!
Cizler menen búgin mámleketimizde birinshi márte ótkerilip atırǵan Ózbekstan jasları
forumında ushırasıp turǵanımnan oǵada quwanıshlıman.
Bul sawlatlı zalda toplanǵan, sonday-aq, qala hám rayonlardaǵı studiyalarda otırǵan
belsendi hám intaker ul-qızlarımızdı, pútkil mámleketimiz jasların búgingi ánjuman
menen qızǵın qutlıqlayman.
Men hár saparı jaslarımız benen ushırasqanımda, sizlerdiń ǵayrat-mártligińizden kúsh-
quwat alaman, kewlim tawday kóteriledi. Hár birińiz janajan Watanımız hám xalqımızǵa
sadıqlıq penen xızmet etiw ármanı menen janıp jasap atırǵanıńızdı jaqsı bilemen. Sizlerdi
Ózbekstannıń eń úlken baylıǵı, biybaha ǵáziynesi sıpatında joqarı qádirleymen.
Biz elimizde qanday reformalarǵa qol urmayıq, eń dáslep, siz sıyaqlı jaslarǵa, sizlerdiń
kúsh-ǵayratıńız hám mártligińizge súyenemiz.
Bársheńiz jaqsı bilesiz, biz búgin óz aldımızǵa úlken sheklerdi qoyǵanbız. Ana-
Watanımızda úshinshi Renessans tiykarın jaratıwǵa kiristik.
Biz shańaraq, mektepke shekemgi bilimlendiriw, mektep hám joqarı bilimlendiriwdi jáne
ilimiy-mádeniy dárgaylardı bolajaq Renessanstıń eń áhmiyetli buwınları dep esaplaymız.
Sol sebepli, bul tarawlarda túpkilikli reformalardı izbe-iz ámelge asırmaqtamız.
Mámleketimiz rawajlanıwınıń jańa tiykarın jaratıwda sizler sıyaqlı pidayı hám
watansúyiwshi jaslarımız belsene qatnasıp, múnásip úles qosadı, dep isenemen.
Bársheńizge belgili, búgin dúnya tezlik penen ózgermekte. Hár kúni, jańadan-jańa
mashqala hám wazıypalar payda bolmaqta. Ásirese, juwmaqlanıp atırǵan jılımız insaniyat
ushın júdá awır hám sınaqlı keldi. Koronavirus pandemiyasınan millionlap adamlar jábir
shekti.
Usınday qıyın dáwirde márt hám pidayı jaslarımızdıń aldınǵı qatarlarda turǵanına
hámmemiz gúwa boldıq.
El basına is túskende, jaslarımız, kerek bolsa, áziz janların girewge qoyıp, xalqımızdıń
dártine dárman boldı. Sizlerdiń zamanlaslarıńız úyme-úy júrip, karantin dáwirinde
qıynalǵan shańaraqlarǵa ámeliy járdem berdi. Ásirese, «Saqawat hám kómek»
ulıwmaxalıqlıq háreketinde mıńlaǵan ul-qızlarımız ıqtıyarlı sıpatında jumıs alıp barǵanın
búgin ayrıqsha atap ótpekshimen.
Júreginde jaqsılıq hám mehir-múriwbet sezimleri tolıp-tasqan mine usınday jaslarımızǵa,
olarǵa tálim-tárbiya bergen ata-anaları hám ustazlarına búgin jáne bir ret shın kewilden
minnetdarshılıq bildiremen.
Áziz perzentlerim!
Xabarıńız bar, jaqında jaslar menen islesiw boyınsha Tashkent qalası úlgisi jaratıldı. Bul
tájiriybe sheńberinde paytaxtımızda ótkerilgen «Jaslar aylıǵı»nda ul-qızlarımızdıń
mashqalaları, usınıs hám tilekleri máhálle kesiminde úyrenildi. Olardıń sheshimleri
boyınsha mánzilli baǵdarlamalar islep shıǵıldı.
Bul iygilikli baslama mámleketimiz boylap keń qanat jaydı. Sonday -aq, barlıq qala hám
rayonlarda Jaslar festivalları bolıp ótti. Kópshiligińiz bul ilajlar sheńberinde qatar
ministrler, hákimler, bankirler hám basqa da qánigeler menen ashıq pikirlestińiz.
Men de bul processlerdi televidenie arqalı hár kúni baqlap bardım. Jaslarımızdıń aktual
máselelerdi isenimli kóterip shıǵıwı, baslamaları hám ǵayratı maǵan júdá maqul boldı.
Dúnyatanımı keń, jankúyer, aldınǵı pikirli perzentlerimizdiń kópligin kórip, tuwrısı, oǵada
quwandım.
Endi biz Tashkent qalası tájiriybesin pútkil mámleket boylap keńnen engizemiz. Bul
baǵdarda Tashkent, Qashqadárya hám Xorezm wálayatlarında álleqashan ámeliy
jumıslar baslap jiberilgen.
Jaslarǵa baylanıslı siyasatımızdı nátiyjeli ámelge asırıw, olardıń sociallıq mashqalaların
sistemalı úyreniw hám muwapıqlastırıw wazıypası tiyisli shólkemlerge júklendi.
Bunnan bılay wálayat, rayon hám qala hákimleri, ministrler hám basqa da juwapker
basshılar orınlarda jaslar menen ushırasıwlardı turaqlı ráwishte shólkemlestirip baradı.
Hákimler hám sektor basshıları jaslardıń mashqalaların sheshiwge qaratılǵan ámeliy «jol
kartaları»n islep shıǵıp, orınlanıwın támiyinleydi. Bul másele boyınsha hár 6 ayda jergilikli
keńeslerge esap beredi hám kelesi yarım jıllıq ushın anıq rejelerdi belgilep aladı.
Sawda-sanaat palatası Bántlik hám miynet qatnasıqları ministrligi menen birgelikte
«Jaslar: 1+1» baǵdarlaması sheńberinde palatanıń aymaqlıq oqıw oraylarında
jámlespegen hám jumıssız jaslardı kásip-óner hám isbilermenlikke oqıtıwdı
shólkemlestiredi.
Kúni keshe Sawda-sanaat palatasınıń májilisinde «Hár bir isbilermen ¬ jaslarǵa
mádatkar» principi tiykarında 1 isbilermenge 1 jumıssız jastı biriktiriw boyınsha qayırlı
baslama járiyalandı. Bul baslama kóplegen isbilermenlerimiz tárepinen qızǵın qollap-
quwatlandı.
Kelesi jılda keminde 500 mıń jasqa jumıs ornın jaratıwı múmkin bolǵan bul háreketti biz
de álbette, maqullaymız.
«Ónerli adam qor bolmaydı», deydi xalqımız. Biraq, keyingi waqıtlarda perzentlerimizdiń
usta ónermentler qolında kásip-óner úyreniwine jeterli itibar bermey qoydıq. Sonıń
menen birge, ustaz kórgen ul-qızlarımız ustazına múnásip bolıwǵa umtıladı, turmısta
olardıń járdemi menen óz ornın tabadı. Sonlıqtan, aymaqlarda «ustaz-shákirt» dástúrin
jáne de kúsheytsek, nur ústine aǵla nur boladı, dep oylayman.
Bul qayırlı iske tartılatuǵın ónerment ustalardı Bántlikke kómeklesiw qorınan materiallıq
xoshametlew sisteması engiziledi. Bul áhmiyetli wazıypalardı orınlarda ámelge asırıw
ushın Sawda-sanaat palatası, Qaraqalpaqstan Respublikası Ministrler Keńesiniń Baslıǵı,
wálayatlar hám Tashkent qalası hákimleri jeke juwapker boladı.
Bársheńizge jaqsı málim, házirgi waqıtta elimizde erkin ekonomikalıq hám kishi sanaat
zonaların tez rawajlandırıw boyınsha jeterli tájiriybe toplandı. Endi, arttırǵan tájiriybemiz
tiykarında respublikamızdıń barlıq qala hám rayonlarında «Jaslar kishi sanaat zonaları»
shólkemlestiriledi. Bul sanaat zonalarında jaslardıń joybarların ámelge asırıwǵa
kómeklesiw ushın zárúr bolatuǵın barlıq infrastruktura obektleri jaylastırıladı.
Kommerciyalıq banklerdiń aymaqlarda jumıs baslaǵan «Joybarlar fabrika»ları
jaslarımızdıń aldınǵı ideyaları tiykarında joybarlıq usınıs hám biznes rejelarin tayarlap
beredi.
Jaslar joybarların qarjılandırıw ushın Investiciyalar hám sırtqı sawda ministrligi janında
ayrıqsha qor shólkemlestirilip, bul qorǵa 100 million dollar qarjı ajıratıladı. Bul qor
jaslardıń joybarlarına qolaylı shártlerde hám tómen procentlerde kredit beredi.
Bunnan tısqarı, kishi sanaat zonalarında óndirislik imaratlar qurılıp, jaslarǵa jeńillikli
shártlerde ijara hám lizing tiykarında beriledi.
Orınlarda «Jaslar kishi sanaat zonaları»n shólkemlestiriw boyınsha Qaraqalpaqstan
Respublikası Ministrler Keńesiniń Baslıǵı, wálayatlar hám Tashkent qalası hákimleri bir
hápte múddette usınıs kirgizedi. Jaslar joybarların qollap-quwatlawda salıq hám basqa da
jeńilliklerdi beriw boyınsha qarar qabıl etiledi.
Húrmetli májilis qatnasıwshıları!
Ornı kelgende aytıw kerek, jaslarımızdıń mashqalaların sistemalı sheshiw baǵdarında
kóplep kemshilikler elege shekem saqlanıp qalmaqta.
Álbette, búgin óz zamanlaslarına ibrat bolıp atırǵan, jámiyettegi ózgerislerde belsene
qatnasıp kiyatırǵan ǵayratlı jaslar júdá kóp. Lekin, turmısta óz ornın tabıwǵa qıynalıp
atırǵan, joldan adasqan, járdemge mútáj jaslar da, tilekke qarsı, joq emes.
Sonıń ushın, Málimleme texnologiyaları hám kommunikaciyaların rawajlandırıw ministrligi
Jaslar isleri agentligi menen birge, jaslar, ásirese, olardıń jámlespegen qatlamı menen
juwapkerler arasında tikkeley baylanıs ornatıwǵa xızmet etiwshi «Jaslar múrájatı»
elektron platformasın jaratıwı kerek boladı.
Jaqında ótkerilgen sociallıq sorawlar kópshilik jaslarımızda unamlı motivaciya, biznes hám
isbilermenlik tarawında zárúr bilim hám tájiriybe jetispeytuǵının kórsetti. Demek, olarǵa
isbilermenlik tiykarların úyretiwge qaratılǵan jumıslarımızdı jáne de kúsheytiwimiz lazım.
Sonı inabatqa alıp, «Mikrokreditbank» kásip-óner hám isbilermenlikke oqıp, sertifikat
alǵan jaslarǵa jeńillikli procentlerde mikrokreditler ajıratıw ilajların kórsin. Bunday
kreditler 3 jıl jeńillikli dáwiri menen 7 jıl múddetke beriledi. Bank tárepinen bul maqsetler
ushın kelesi jılda 45 million dollarlıq mikrokreditler ajıratıladı.
Sonday-aq, Shańaraqlıq isbilermenlikti rawajlandırıw baǵdarlaması arqalı hár bir
wálayatqa jaslardıń isbilermenlik joybarları ushın 100 milliard sumnan kredit qarjıları
qaratıladı.
Usı baǵdarlamalar arqalı jaslardıń biznes joybarlarınıń nátiyjeli ámelge asırılıwına
orınlarda hákimler hám sektor basshıları jeke juwapker boladı.
Búgin ul-qızlarımızdı qıynap atırǵan úlken mashqalalardan biri ¬ oqıwdı tamamlaǵan
jaslardıń bántligin támiyinlew bolıp tabıladı. Kóplegen mektep hám kolledj pitkeriwshileri,
bazıda joqarı maǵlıwmatlı jigit-qızlar da jumıs tabıwda qıyınshılıqqa ushıramaqta.
Bizge belgili, usı jıldan Ándijan, Ferǵana hám Namangan wálayatlarında 7-11-klass
oqıwshılarına mektepte tálim beriw menen birge, olardı kásipke úyretiw sisteması
engizildi.
Oqıwshı 11-klassqa ótti me, ol rayon yaki qala hákimliginiń tikkeley qadaǵalawında bolıwı
zárúr. Eger bala joqarı oqıw ornına kire almasa, jergilikli basshılar onı álbette, jumıs
penen támiyinlewi shárt. Bunıń ushın jumıs beriwshiler jas qánigeni óz jámáátine qabıl
etiwden mápdar bolıwı kerek.
Sol sebepli, Ministrler Kabinetine jumıs beriwshilerge jas kadrlardı isletken dáwiri ushın
tiyisli jeńillikler beriw máselesin kórip shıǵıw wazıypası tapsırıladı.
Qádirli jaslar!
Sociallıq qorǵawǵa mútáj shańaraqlardıń perzentlerin qollap-quwatlaw, jas shańaraqlardı
turaq jay menen támiyinlew de tiykarǵı wazıypalardan esaplanadı.
Ótken úsh jılda respublikamızda 5 mıńnan artıq jas shańaraqlar ushın arzan turaq jaylar
qurıldı hám olarǵa 200 milliard sum muǵdarındaǵı baslanǵısh tólem pulları tólep berildi.
Mine, usınday iygilikli islerimizdiń logikalıq dawamı sıpatında, 2021-2023-jıllarda Jaslar
úylerin qurıw baǵdarlaması ámelge asırıladı.
Húrmetli ul-qızlarım!
Xalqımız ázelden shańaraqtı muqaddes bilip, onı udayı qásterlep-saqlap keledi. Shańaraq
qanshelli bekkem bolsa, jámiyet te sonshelli turaqlı boladı.
Bir nárseni umıtpawımız kerek: úylerimizdegi tınıshlıq-tatıwlıq, bárinen burın,
shańaraqtaǵı salamat ortalıq, biyǵárez turmıs bosaǵasında turǵan qızlarımızdı
shańaraqlıq turmısqa tayarlaw menen tikkeley baylanıslı.
Tilekke qarsı, bul áhmiyetli máselege nemquraydılıq hám itibarsızlıǵımız nátiyjesinde
bıyılǵı jıldıń ótken 11 ayında jas shańaraqlar arasında 25 mıń ajırasıwlar dizimge alınǵan.
Bul unamsız jaǵday bárshemizdi tereń tınıshsızlandırıwı hám qattı táshwishke salıwı
kerek.
Aqırı, ózińiz oylań, 25 mıń ajırasıw ¬ eger hár bir shańaraqtıń keminde úsh aǵzası bolsa,
bul ¬ 100 mıń adam ómiriniń zaya bolǵanı emes pe?! Bunıń aqıbetinde qanshadan-
qansha biygúná balalar tiri jetim bolıp qaladı. Qansha insannıń táǵdiri joldan shıǵıp,
áwere-sergizdan boladı.
Nege mine usı shańaraqlardı saqlap qalıw ushın máhállede háreket etpedik, jaslarǵa
tuwrı joldı kórsetpedik?
Men, búgingi imkaniyattan paydalanıp, keń jámiyetshilikke, aldı menen, kópti kórgen
teberik nuranıylarımızǵa, aqıllı hám mehriban analarımızǵa múrájat etpekshimen. Bul
awır máselede bizge járdem berińler, dep ótinish etemen.
Shańaraqlıq kelispewshiliklerdiń aldın alıw, ajırasıwlardı azaytıw baǵdarında siz, áziz
jaslarımız da baslama hám belsendilik kórsetseńiz, men bársheńizden sheksiz minnetdar
bolar edim.
Húrmetli ánjuman qatnasıwshıları!
Búgingi forum sizlerdiń keleshektegi maqset hám rejelerińizdi belgilep alıw ushın qolay
bolǵan úlken imkaniyat.
Ullı babamız Muhammed Xorezmiydiń: «Sóz ¬ gúl, jumıs ¬ miywe», degen hikmetli
sózleri bar. Búgin belgilep alatuǵın rejelerińiz qanshelli muqıyat bolsa, jumısıńız da
sonshelli jaqsı nátiyje beredi, dep oylayman.
Sizler kóp kitap oqıǵan, bilimli áwlad wákilleri sıpatında jurtımız ótmishte jáhán
civilizaciyası besiklerinen biri bolǵanın jaqsı bilesiz.
Siz ¬ Xorezmiyler, Ferǵaniyler, Beruniy hám Ibn Sinalar, Ulıǵbek, Nawayı hám Baburlar,
Buxariyler hám Termiziyler áwladısız.
Mine usınday ullı watanlaslarımız jaratqan biybaha bilim hám ashılıwlar búgin de
insaniyatqa sheksiz xızmet etpekte.
Usı jerde, enciklopedist alım Muhammed Xorezmiy tiykar salǵan ilim ¬ «algoritm»di
eslewdiń ózi jetkilikli. Bul ullı insannıń úlken xızmetlerin pútkil insaniyat elege shekem
minnetdarshılıq penen eslemekte. Onıń dúnyaǵa belgili ashılıwları búgingi málimleme
texnologiyaların jaratıwda da bekkem tiykar bolmaqta.
Kúni keshe Ispaniyanıń Madrid qalasındaǵı Komplutense universitetinde alım babamızdıń
esteligi ornatıldı. 500 jıllıq tariyxqa iye bul abıraylı universitet mámlekette birinshi orında
turatuǵın joqarı oqıw ornı esaplanadı. Ullı babamızdıń esteligine kórsetilgen bunday úlken
húrmetti biz házirgi waqıtta xalqımızǵa, onıń áyyemgi tariyxı hám bay ilimiy miyrasına
kórsetilgen joqarı húrmet nıshanı sıpatında qabıl etemiz.
Pursattan paydalanıp, Ispaniya húkimetine, universitet basshılıǵı hám ilimiy jámáátine
pútkil el-jurtımız hám jaslarımız atınan shın júrekten minnetdarshılıq bildiremen.
Ataqlı shayır Abdulla Aripovtıń jazǵanınday, Beruniy babamızdıń «aqıl shıraǵı» pútkil
insaniyattı elege shekem hayran qaldırıp kiyatırǵanın siz, áziz jaslar jaqsı bilesiz, álbette.
Eń áhmiyetlisi, bul ullı alımlarımız ózleriniń dúnyaǵa belgili oylap tabıw hám ashılıwların
siziń jasıńızda ¬ áyne kúshke tolǵan náwqıran payıtlarında ámelge asırǵan. Siz de ullı
babalardan ibrat alıp, ómirde káramatlar jaratıwǵa shın kewilden umtılıwıńız kerek.
Óz tájiriybemnen kelip shıǵıp, sizlerge aytatuǵın másláhátim sol: Ilimdi qádirleń, ilimge
umtılıń!Bir sekund waqtıńız da biykar ótpesin! Jaslıq ¬ ómirdiń eń biybaha dáwiri. Ilim
hám bilim ¬ otta janbaytuǵın, suwda batpaytuǵın, hesh kim sizden tartıp ala almaytuǵın
baylıq ekenin hasla umıtpań!
Sizler ǵárezsizlik perzentlerisiz. Ata-babalarıńız kórgen tosqınlıq hám qıyınshılıqlardı
kórmey, azat Watanda erkin nápes alıp, erjetip atırsız.
Joqarı maqsetler jolında siz ¬ jaslar sheshiwshi kúsh bolıwıńız kerek.
Men sizlerge júklengen mine usınday úlken juwapkershilikti, shın mánisindegi tariyxıy
wazıypanı abıray menen atqaratuǵınıńızǵa bekkem isenemen.
Sizler zamanagóy ilim hám joqarı texnologiyalardı tolıq iyelewińiz ushın barlıq kúsh hám
imkaniyatlardı iske qosıp atırmız.
Men aymaqlarǵa barǵanımda, sizlerdiń zamanlaslarıńız benen ushırasıp, olardı qıynap
atırǵan aktual mashqalalardı úyreniwge óz aldına waqıt ajırataman.
Dúnyada globallasıw hám básekilik kem-kemnen kúsheyip baratırǵan búgingi jaǵdayda
barlıq tarawlarda joqarı bilimli kadrlardı tayarlamasaq, rawajlanıwdan artta qalıp
ketiwimiz múmkin.
Usı maqsette, bilimlendiriw sistemasında túpkilikli reformalardı ámelge asırıp atırmız.
Tarawda pútkilley jańa sistema ¬ Prezident hám dóretiwshilik mekteplerin, matematika,
ximiya, biologiya pánleri boyınsha arnawlı mekteplerdi shólkemlestirip atırmız.
Jaslarımızǵa «IT» texnologiyalardı tereń úyretetuǵın bilimlendiriw orınlarınıń sanı kún
sayın kóbeyip barmaqta.
Biz bul jumıslarımızdıń dáslepki jemislerin kóre basladıq. Sońǵı úsh jılda mámleketimiz
jasları abıraylı xalıqaralıq tańlaw hám jarıslarda bes yarım mıń sıylı orınlardı qolǵa kirgizdi.
Tashkent qalasındaǵı Prezident mektebi oqıwshısı Firdavs Abduqayumov IELTS
baǵdarlaması boyınsha joqarı ball toplap, AQShtıń Djon Keroll universitetinde tálim alıw
ushın 96 mıń dollarlıq grant iyesine aylandı.
Firdavs balamdı, onıń ata-anası hám ustazların shın kewilden qutlıqlap, olarǵa saw-
salamatlıq tileymen.
Firdavstıń izbasarı sıpatında, Tashkent qalasındaǵı Prezident mektebinen Temur
Sulaymanov grant tiykarında, Namangandaǵı mektepten Miranshah Inamjanov hám
Azimjan Alijanov jáne basqa kóplegen oqıwshılar abıraylı sırt el ilim dárgaylarına oqıwǵa
kirgen hám olardıń sanı kún sayın artıp barmaqta. Biz bunday talantlı jaslarǵa óz
waqtında hár tárepleme itibar qaratıp, qollap-quwatlasaq, olar úlken-úlken tabıslardı
qolǵa kirgizedi, dep oylayman.
Sol sebepli, jaslarımızdıń abıraylı sırt el joqarı oqıw orınlarında bilim alıwı ushın hár
tárepleme járdem beriwge ayrıqsha itibar qaratamız. Atap aytqanda, xalıqaralıq
bilimlendiriw baǵdarlamaları boyınsha eń joqarı ball toplaǵan talantlı jaslarǵa imtixan
tapsırıw qárejetleri tolıq qaplap beriledi.
Húrmetli ilaj qatnasıwshıları!
Búgin ulıwmaxalıqlıq háreketke aylanǵan bes áhmiyetli baslamanı ámelge asırıwda
jaslarımız belsene qatnasıp atırǵanı bizdi sheksiz quwandıradı.
Álbette, bul baǵdarda belgili bir nátiyjelerge erisken bolsaq ta, ele isleytuǵın jumıslarımız
júdá kóp. Orınlardaǵı mádeniyat orayları, sport zalların ońlaw hám úskenelew, jańaların
qurıw haqqında búgin tereń bas qatırıwımız kerek.
Usı múnásibet penen Qaraqalpaqstan Respublikası Ministrler Keńesine, wálayatlar hám
Tashkent qalası hákimliklerine bir ay múddette bes áhmiyetli baslamanı ámelge asırıw
boyınsha qarar qabıl etiw tapsırıladı.
Bul qararlarda orınlardaǵı 459 mádeniyat orayında zamanagóy sharayatlar
shólkemlestiriw, olardı ońlaw hám úskenelew názerde tutılıwı lazım.
Bul mashqalanı álbette sheshemiz. Lekin, meni máseleniń basqa tárepi kóbirek
oylandıradı. Mádeniyat hám kórkem óner baǵdarında oqıwdı tamamlaǵan jaslarımızdıń
kópshiligi paytaxtta qalıwdı abzal kórip atır. Bunday jaǵdayda úlken qárejetler esesine
orınlarda qurılıp atırǵan mádeniyat hám aǵartıwshılıq oraylarında erteń kim isleydi?
Awıllardaǵı jas talant iyelerin kim izlep tabadı, olardı kim tárbiyalaydı?
Usı múnásibet penen wálayat hákimleri hár bir rayon hám qaladan 5 ke shekem jaslardı
mádeniyat hám kórkem óner joqarı oqıw orınlarında jergilikli byudjet esabınan oqıtadı.
Keleshekte olardı óz aymaǵında turaq jay hám qánigeligi boyınsha jumıs penen
támiyinlew ilajların kóredi.
Ministrler Kabineti Mádeniyat ministrligi, Ózbekstan mámleketlik kórkem óner hám
mádeniyat institutı, aymaq basshıları menen birgelikte bul másele boyınsha eki ay
múddette óz aldına baǵdarlama islep shıǵadı.
Jáne bir mashqala ¬ orınlarda talantlı balalardıń kópshiligi óz qábiletin júzege shıǵarıw
ushın tiyisli sharayatqa iye emes. Talantlı jaslardı anıqlaw, olardı qollap-quwatlaw
boyınsha orınlardaǵı jumıslar talap dárejesinde emes.
Mısal ushın, qaysı aymaqtan qansha Zulfiyashı qızlar shıqtı? Neshewi «Nihol» sıylıǵınıń
iyesi boldı? Qaysı jas shayır yaki jazıwshınıń kitabı baspadan shıǵarıldı? Qaysı jas talant
respublika yaki xalıqaralıq tańlawlarda, sport jarısları hám pán olimpiadalarında jeńimpaz
boldı?
Eger máselege tereńirek qaraytuǵın bolsaq, erteń mine usınday jaslar rayon yaki qalanıń
«altın fondı»na aylanadı hám olar sol aymaqtıń abırayın kóteriwge xızmet etedi.
Sonıń ushın hár bir rayon hám qala hákimine 10-15 mine usınday talantlı jaslardı tańlap,
olardı hár tárepleme tárbiyalaw hám turaqlı xoshametlew sistemasın jolǵa qoyıw
wazıypası tapsırıladı.
Jáne bir áhmiyetli másele!
Xabarıńız bar, jaqında jańa bir tájiriybeni engizdik. Oǵan bola, áyne kúnlerde hákimler jıl
juwmaǵı boyınsha óz aymaqlarında ámelge asırılǵan jumıslar, bar kemshilik hám
mashqalalar hám de kelesi rejeleri haqqında jergilikli keńesler aldında esap berip atır.
Tilekke qarsı, jaslar tárbiyası, olardıń mashqalaları hám sheshimleri ele bul esabatlarda
óz kórinisin tappay atır. Wálayatlar, rayon hám qala basshıları kelesi jıldaǵı is rejelerinde
bul áhmiyetli máselege tiykarǵı dárejede áhmiyet qaratıwı zárúr.
Keyingi jılda da orınlarda izleniwsheń jigit-qızlardı qollap-quwatlaw maqsetinde «Jaslar
texnoparkleri» qurılısın dawam ettiremiz.
Bıyılǵı jılı jaslar arasında eń jaqsı ilimiy qollanbalar ushın ulıwma bahası 30 milliard
sumnan artıq bolǵan «Jas alımlar» innovaciyalıq joybarlar tańlawı járiyalanǵan edi.
Innovaciyalıq rawajlanıw ministrligi, Joqarı hám orta arnawlı bilimlendiriw ministrligi, Xalıq
bilimlendiriwi ministrligi 2021-jıldan baslap mektep oqıwshıları hám joqarı oqıw
orınlarınıń studentleri arasında «Bolajaq alım» tańlawın shólkemlestirsin. Bul arqalı
jaslardıń eń jaqsı innovaciyalıq jáne startap joybarlarına 50 milliard sum qarjı qaratılsın.
Bul jumıslardı dawam ettirgen halda, kelesi jılda 100 den zıyat qala hám rayonlarımızda
«IT»dı tereń úyretetuǵın zamanagóy oqıw orayların shólkemlestiremiz.
Usı maqsette, jańa jıldan Tashkent wálayatında Málimleme texnologiyaları universiteti
filialı hám barlıq aymaqlarda bul baǵdarda texnikumlar óz jumısın baslaydı.
Sonday-aq, keyingi jıldan jaslarımızǵa xalıqaralıq «IT» sertifikatların alıw qárejetleriniń 50
procentine shekem bolǵan bólimi byudjetten qaplap beriledi.
Jaqın eki jılda «Bir million programmist» joybarı sheńberinde 300 mıń jaslar kompyuter
programmalaw tiykarlarına biypul oqıtıladı.
Málimleme texnologiyaları hám kommunikaciyaların rawajlandırıw ministrligi
Qaraqalpaqstan Respublikası Ministrler Keńesi, wálayatlar hám Tashkent qalası
hákimlikleri menen birgelikte bir ay múddette usı joybar sheńberinde tarawǵa
qızıǵatuǵın jaslardı anıqlaw, oqıtıw hám jumıs penen támiyinlewge qaratılǵan
baǵdarlama islep shıqsın.
Bunnan tısqarı, orta mekteplerde hám joqarı bilimlendiriw mákemelerinde jaslardıń
talantların tolıq júzege shıǵarıw ushın sistemalı jumıslardı jolǵa qoyıw lazım. Bunda jaslar
jetekshileri birinshi gezekte ózleri intaker bolıwı kerek.
Jaslarımızdıń liderlik qábiletin kúsheytiw, olardıń belsendiligin arttırıw, hár tárepleme
qollap-quwatlaw, aldınǵı is tájiriybelerin ǵalaba en jaydırıw ushın «Kamalak juldızları»,
«Jıldıń eń belsendi jaslar jetekshisi», «Jıl sárdarı» sıyaqlı tańlawlardı ótkeriw maqsetke
muwapıq boladı, dep oylayman. Sonıń menen bir qatarda, joqarı oqıw orınları arasında
Studentler festivalı, Intellektuallıq oyınlar hápteligi, «Jıl studenti» sıyaqlı tańlaw hám
jarıslardı ótkeriw olardıń intellektuallıq potencialın hám shólkemlestiriwshilik qábiletin
jáne de rawajlandırıwǵa xızmet etedi.
Usı múnásibet penen Joqarı hám orta arnawlı bilimlendiriw ministrligi, Xalıq bilimlendiriwi
ministrligi, Jaslar isleri agentligi, Rektorlar Joqarı Keńesi, Respublikalıq Ruwxıy-
aǵartıwshılıq orayı birgelikte 2021-jıldan baslap bul tańlawlardı shólkemlestiriw hám
joqarı dárejede ótkeriw, jeńimpazlardı múnásip xoshametlew boyınsha ilajlar
baǵdarlamasın tastıyıqlasın.
Áziz jaslar!
Sizlerge jáne bir áhmiyetli jańalıqtı aytıp ótpekshimen. Keyingi jıldan joqarı oqıw
orınlarına kiriw imtixanlarında eń joqarı ball toplaǵan 200 jas ushın Prezident grantı
engiziledi. Eger ámeldegi Prezident stipendiyası tek bir oqıw jılı ushın mólsherlengen
bolsa, bul grant student oqıwdı pitkergenge shekem, yaǵnıy, tórt jıl dawamında tólep
barıladı.
Sonday-aq, kelesi oqıw jılınan baslap, respublikamızdaǵı sırt el joqarı oqıw orınlarınıń
bakalavriat basqıshı studentleri ushın da Prezident hám mámleketlik stipendiyalar
engiziledi. Sebebi, bunday bilimlendiriw orınlarında tálim alıp atırǵan jaslar da ózimizdiń
perzentlerimiz. Olar da erteń elimizdiń rawajlanıwı ushın xızmet etedi. Solay eken, olarǵa
búgin ǵamqorlıq etip, talantın xoshametlesek, bul da ádalattan boladı, dep oylayman.
Ilim jolın tańlaǵan talantlı jaslarımızdı qollap-quwatlaw maqsetinde, keyingi jıldan baslap
magistratura hám doktorantura basqıshları ushın Prezident stipendiyasi kvotasın eki
esege arttıramız.
Isenimim kámil, álbette, bunday imkaniyat hám jeńilliklerge, aldı menen, jańa Renessans
tırnaǵınıń haqıyqıy jaratıwshıları ılayıq boladı.
Jáne bir áhmiyetli másele. Elimizde bir neshe perzenti joqarı oqıw orınlarında bilim alıp
atırǵan ata-analardıń kópshiligi, ashıǵın aytqanda, oqıw qárejetlerin qaplawda qıynaladı.
Sonıń ushın eki hám onnan artıq perzenti joqarı oqıw ornında shártnama tiykarında oqıp
atırǵan shańaraqlarǵa jeńillikli tálim kreditin beriw tártibi islep shıǵıladı. Bunda kreditti
oqıw dáwiri juwmaqlanıp, jaslarımız jumısqa ornalasqannan soń qaytarıw názerde tutıladı.
Qarjı ministrligi kommerciyalıq banklerge usı arzan kreditler ushın maqsetli resurslar
ajıratılıwın támiyinlesin.
Húrmetli keleshegimiz miyrasxorları!
Xabarıńız bar, kelesi jılı ullı babamız Áliysher Nawayınıń tuwılǵanınıń 580 jıllıǵın sizler
menen keńnen belgileymiz.
Jaslarımızǵa házireti Nawayı dóretiwshiligin tereń úyretiwdi sistemalı jolǵa qoyıw
ayrıqsha áhmiyetke iye. Áliysher Nawayı shıǵarmalarınıń búgingi jaslar túsinetuǵın
ıqsham úlgilerin jaratıp, túrli mobil qosımsha hám elektron baǵdarlamalar islep shıǵıw
kerek. Bul máselege Málimleme texnologiyaları hám kommunikaciyaların rawajlandırıw
ministrligi jáne Áliysher Nawayı atındaǵı Tashkent mámleketlik ózbek tili hám ádebiyatı
universiteti basshıları juwapker etip belgilenedi.
Sonıń menen bir waqıtta, kelesi jılı biz ataqlı shayır hám jazıwshılarımız Abdulla Aripov,
Ótkir Hashimov, ullı kórkem óner sheberi Batır Zakirovtıń yubiley sánelerin de keńnen
belgileymiz.
Bul baǵdarda belgilengen ilajlardı xalqımız, bárinen burın, jaslarımızdıń yadında jarqın iz
qaldıratuǵın dárejede, haqıyqıy ádebiyat hám kórkem óner bayramları sıpatında
ótkeriwimiz kerek. Usı maqsette, «Abdulla Aripov izbasarları», «Ótkir Hashimov
shıǵarmaları bilimdanı», «Batır Zakirov óneri dawamshıları» tańlawlarınıń rayonlıq,
qalalıq, wálayatlıq hám respublikalıq basqıshların shólkemlestirip, jeńimpazlardı múnásip
sıylıqlaw zárúr.
Mádeniyat ministrligi, Jazıwshılar awqamı, Kórkem óner akademiyası, jergilikli hákimlikler
bul ilajlardı joqarı dárejede ótkeriw ilajların kóriwi lazım.
Húrmetli doslar!
Jáhán tariyxı sonnan derek beredi, hár qanday jańa civilizaciya, jańa Oyanıw dáwiri kitap
hám kitapxanalardan baslanadı. Biz de jańa Renessanstıń tuńǵısh qádemi sıpatında
Tashkent qalasında zamanagóy, sawlatlı kitapxana qursaq, ne deysiz?
Bul aǵartıwshılıq sarayı ilimniń sońǵı jetiskenlikleri tiykarında úskenelenedi. Bul dárgayda
elimiz hám dúnyadaǵı eń siyrek ushırasatuǵın hám biybaha shıǵarmalar jámlenedi. Ol ullı
babalarımızdıń bay miyrası hám atların pútkil dúnyaǵa taratatuǵın, barlıq jurtlaslarımız,
birinshi gezekte, siz, qádirli perzentlerimiz ushın haqıyqıy ziya máskanına, maqtanıshımız
nıshanına aylanadı, dep isenemen.
Áziz jaslar!
Mine, jaqında mámleketimizdiń sport turmısında quwanıshlı jańalıq boldı. Aziya
Olimpiada Keńesiniń qararına bola, 2025-jılı Jaslar arasındaǵı Aziya oyınları Tashkent
qalasında ótkeriliwi belgilendi.
Bul jarısta Aziya kontinentindegi 45 mámlekettiń jasları 20 ǵa jaqın sport túri boyınsha óz-
ara bellesedi. Bunday abıraylı xalıqaralıq sport oyınlarınıń Ózbekstanda birinshi márte
ótkeriliwi bárshemizge maqtanısh baǵıshlaydı, álbette. Sonıń menen birge, ol bizge
oǵada úlken juwapkershilik te júkleydi. Mine, sizler sıyaqlı náwqıran hám azamat
jaslardıń óz kúsh hám sheberligin kórsetip, Watanımız bayraǵın joqarıǵa kóteriwi ushın
jáne bir zor imkaniyat!
Usı múnásibet penen bul sport bayramın joqarı dárejede ótkeriw hám oǵan talantlı
jaslarımızdı tayarlawǵa házirden-aq kirisiwimiz lazım. Usı maqsette, Aziya oyınları
baǵdarlamasına kirgizilgen sport túrleri boyınsha rayon, qala, wálayat hám respublika
chempionatları, «Hákim kubogi» jarısların shólkemlestiriw kerek.
Ministrler Kabineti bul másele boyınsha tiyisli qarar joybarın eki ay múddette tayarlap
kirgizsin.
Elimizde jas áwladtıń fizikalıq hám mánawiy jetik bolıp ósiwi, atap aytqanda, olardıń bos
waqtın mazmunlı shólkemlestiriw, ǵalabalıq sportqa keńnen tartıw maqsetinde «Salamat
turmıs tárizi» elektron platforması islep shıǵılmaqta. Aymaqlarda piyada hám velosipedte
júriwge mólsherlengen «Salamatlıq trotuarları» qurılmaqta.
Keyingi jıllarda máhállelerde shólkemlestirilgen sport maydanshaları jaslardıń súyikli
ornına aylandı. Bul jumıslardı jáne de rawajlandıramız. Áyne payıtta, mektep sport
zallarınan sabaqtan tıs waqıtlarda da ónimli paydalanıw ilajları kóriledi.
Bunnan tısqarı, 2021-jıldan baslap jaslar arasında hár jılı «Fizikalıq tayarlıq dárejesi»
sport sınaqların ótkeriw sisteması jolǵa qoyıladı. Usı sınaq talapların orınlaǵanlarǵa sport
razryadları beriledi, múddetli áskeriy xızmetke barıw hám «Temurbekler mektebi»ne
kiriwde jeńillikler engiziledi.
Eń áhmiyetlisi, mine usınday sınawlarda jetilisip, erk-ıqrarı shınıqqan perzentlerimiz
fizikalıq hám mánawiy jaqtan bárkamal insanlar bolıp erjetedi.
Bir payıtları «Vatanparvar» shólkemi jaslarǵa tek áskeriy tarawda emes, al, úlken
turmısta da zárúr bolatuǵın jarıs hám sport oyınların shólkemlestirer edi, olardı texnikalıq
kásiplerge úyreter edi. Sonlıqtan, jigit-qızlarımız arasında oǵan qızıǵıw joqarı edi. Tilekke
qarsı, keyingi payıtlarda onıń jumısı tómenlep ketti. Shólkemniń burınǵı abırayın
tiklewimiz zárúr.
Qala hám rayon hákimleri, sektor basshılarına, hár bir aymaq hám taraw kesiminde
«Vatanparvar» shólkemi bazasında jaslardı miynet bazarında talap joqarı bolǵan
kásiplerge oqıtıw wazıypası tapsırıladı.
Áziz perzentlerim!
Jaslar tárbiyası haqqında gáp ketkende, jáne bir áhmiyetli máselege itibar qaratıwıńızdı
qáler edim. Men bul jerde jaslar mánawiyatı menen baylanıslı ayırım mashqalalardı
názerde tutıp atırman.
Ózińiz gúwasız, jáhánniń kóplegen regionlarında ele keskin jaǵday saqlanıp qalmaqta.
Túrli jánjel hám qarama-qarsılıqlar háwij almaqta.
Házir pútkil dúnyada terrorizm, ekstremizm hám basqa da qáwipler Internet mákanına
kirip, beyimlesip alǵan. Sonıń ushın olarǵa qarsı gúresiw ańsat bolmay atır.
Tilekke qarsı, ayırım jaslarımızda Internetten durıs paydalanıw kónlikpesi hám
mádeniyatı jeterli emes. Ayırım jigit-qızlar Internetti málimleme, bilim hám aǵartıwshılıq
deregi dep emes, al, tek kewilashar qural dep biledi.
Mine usınday ideologiyalıq gúres sharayatında jaslarımız sezgir hám sergek bolıwı, hár
bir máselede eń dáslep Watan mápin oylap is tutıwı zárúr.
Ilim-máripat hám kásip-ónerge umtılıw, shańaraqtı muqaddes biliw, mánawiy páklik,
úlkenlerge húrmet, kishilerge ǵamqorlıq, iygilikli qádiriyatlarǵa sadıqlıq sıyaqlı pazıyletler
ázelden xalqımız hám milletimizdiń qanında bolıp kelgen. Biz mine usınday biybaha
miyrasımızdı tek saqlap ǵana qoymay, al, onı jáne de bayıtıwımız, keleshek áwladlarǵa
zıyansız jetkeriwimiz kerek.
Usı jerde, men húrmetli ata-analar, babalarımız hám mamalarımızdı, jankúyer ustazlardı,
húrmetli ziyalılarımız, keń jámiyetshiligimizdi bul máselege biyparq bolmastan, jaslar
tárbiyasına qaratılǵan jumıslarımızdı jáne de kúsheytiwge shaqıraman.
Qanshelli qıyın bolmasın, biz jaslar tárbiyası boyınsha ózimizge say hám tásirsheń,
búgingi kúnge sáykes usıllardı izlep tabıwımız kerek. Jannan áziz perzentlerimizdi
buzǵınshı hám zıyanlı ideyalar, jınayatshılıq, giyabentlik, biypárwalıq, mánawiy jarlılıq,
tutınıwshılıq keypiyatınan saqlawımız zárúr. Bunday unamsız jaǵdaylardı saplastırıwda
bárshemiz, eń dáslep, siz, áziz jaslar belsendi bolıwıńız kerek.
Xalqımızdıń mánawiy qúdireti hám máńgi qádiriyatların qásterlep-saqlaw hám pútkil
dúnyaǵa taratıwǵa sizler, álbette uqıplısız.
Qádirli jas doslarım!
Mámleketimizde jaslarǵa baylanıslı mámleketlik siyasattı tolıq júzege shıǵarıw ushın
bunnan keyin de barlıq resurs hám imkaniyatlardı keńnen mobilizaciyalaymız. Biz ushın
bul boyınsha mayda máseleniń ózi joq. Sizlerdiń keleshegińiz benen baylanıslı hár
qanday wazıypa ¬ birlemshi áhmiyetke iye.
Jaslar menen islesiw Prezidentten baslap ministrge shekem, hákimnen baslap máhálle
baslıǵına shekem ¬ hámmemizdiń eń tiykarǵı jumısımızǵa aylanıwı zárúr.
Bunnan bılay barlıq dárejedegi basshılardıń jumısına jaslar menen islesiw, olardıń
mashqalaların saplastırıw boyınsha ámelge asırǵan jumıslarına qarap baha beriledi.
Pursattan paydalanıp, jáne bir márte tákirarlayman. Jaslar tárbiyası menen, olardıń
mashqalaların sheshiw menen búgin shuǵıllanbasaq, erteń kesh boladı. Bul, bárinen
burın, jas áwladımızǵa qıyanet boladı.
Hár bir hákim, hár bir ministr, hár bir máhálle baslıǵı: «Búgin men jaslar ushın qanday
jumıs isledim? Erteń jaslar mápi ushın jáne nelerdi islewim kerek?» degen sorawlarǵa
juwap beretuǵın, usınday isenim menen jasaytuǵın waqıt keldi. Jas áwladımızdıń turmısın
jaqsılaw, olardıń arzıw-niyetlerin júzege shıǵarıw haqqında bas qatırmaytuǵın, bul
máselege biypárwa bolǵan basshılardıń biz benen iyinles hám záńgiles bolıwǵa haqısı joq.
Áziz perzentlerim!
Xalqımız, Watanımız sizlerden ullı isler kútip atırǵanın hesh qashan yadıńızdan
shıǵarmań!
Eldiń joqarı isenimi hám úmitin tolıq aqlaw, oǵan múnásip bolıw ¬ dúnyadaǵı eń ullı baxıt.
Usınday mártebe, bársheńizge nesip etsin!
Pursattan paydalanıp, Jańa jılda sizlerge densawlıq, úlken tabıs hám jetiskenlikler
tileymen.
Hámiyshe saw-salamat bolıń, áziz balalarım!
Dostları ilə paylaş: |