Ziyonet doc

Tayanch iboralar: 
Uyg’onish davri dunyoqarashining tavsifiy xislatlari. 
Uyg’onish davri insonparvarligi. Jamiyat va shaxs. Uyg’onish davri tarixchiligi. 
Tarixiy vaqtning ochilishi (kashf qilinishi). Uyg’onish davrida tarixiy fikrning 
asosiy yo’nalishlari. A. Valla. F.Patritsi. L.Leruaa. N.Makiavelili. J.Boden. 
Nazorat uchun savollar: 
1.
Uyg’onish davri dunyoqarashining tavsifiy xislatlari. 
2.
Uyg’onish davri insonparvarligi. 
3.
Uyg’onish davri tarixchiligi xaqida fikringiz. 
4.
Uyg’onish davrida tarixiy fikrning asosiy yo’nalishlari ayting 
5.
A. Valla. F.Patritsi. L.Leruaa. N.Makiavelili. J.Boden. 

---

85 
Adabiyotlar: 
1.
Каримов И. А. Тарихий хотирасиз келажак йўқ. – Т.: Шарқ, 1998. 
2.
Фалсафа. Энциклопедик луғат. ЎзР ФА, И.Мўминов номидаги фалсафа ва 
ҳуқуқ ин-ти. –Т.: “Ўзбекистон миллий энциклопедияси” Давлат илмий 
нашриётии, 2010. 
3.
Жаҳон фалсафаси тарихидан лавҳалар. –Т.: Файласуфлар миллий жамияти 
нашриёти, 2004. 
4.
Ғарб фалсафаси. –Т.: Ўзбекистон файласуфлари миллий жамияти 
нашриёти, 2004. 
5.
Скирбекк Г., Гилье Н. Фалсафа тарихи. Олий ўқув юрт. учун қўлл. / Рус 
тилидан тарж.: В.Кузнецов. –Т.: Шарқ, 2002 
6.
Фалсафа қомусий луғат. –Т.: Шарқ нашриёти матбаа нашриёти, 2004. 

---

86 
XVIII-XIX ASR O’RTALARI TARIX FALSAFASI 
Reja 
1.
Nemis klassik falsafasining tarixiy – falsafiy g’oyalari I. Kantning tarixiy – 
falsafiy qarashlari. I.G.Fixte. F.Shiller. F.V.Shelling. G.V.F.Gegelning 
tarixiy falsafasi; tarixiy fikrlashning turli xillari. 
2.
Pozivitizm. I.Kant va uning asarlari. D.G.Nibur. T.Mommzen. L.Ranke. 
Yevropada tarix falsafasi yuqorida aytganimizdek, falsafaning muhim 
yo’nalishi sifatida XVIІІ asrlarda yuzaga keldi. Bu paytga kelib tarixni falsafiy 
idrok etish ijtimoiy fanlar doirasida ilmiy-nazariy tadqiqotning butunlay yangi 
bosqichi darajasiga ko’tarildi. Tarix falsafasi atamasi birinchi marta 1765 yili 
Volter tomonidan 
ilgari 
surildi 
va 
tarixshunoslik, 
jamiyatshunoslik, 
demografiya, etnografiya hamda falsafa fanlarining umumiy va uzviy bir qismi 
sifatida butunlay yangi yo’nalishni ochib berdi. I. G. Gerder tadqiqotlarida tarix 
falsafasining fan sifatidagi aniq yo’nalishlari belgilab berildi. 
Tarix falsafasi taraqqiyotida Gegel, O. Kont, N. Ya. Danilevskiy, O. 
Shpengler, A. Toynbi, P. A. Sorokin, K. Yaspers, K. Popper va boshqalar 
beqiyos hissa qo’shdilar.