PRZYKŁADOWE ZAGADNIENIA DO MATURY
I Zawsze obowiązuje:
Przy EPICE I DRAMACIE:
przebieg wydarzeń w tekście, czas, przestrzeń, bohaterowie, typ narracji i narrator itp. a także informacja o autorze dzieła i czasie postania (epoka, datowanie) czyli konteksty
Przy LIRYCE :
elementy analizy, zgodnie z podanym materiałem, a także informacja o autorze dzieła i czasie postania (epoka, datowanie) czyli konteksty oraz ewentualnie informacja czy tekst jest częścią większego cyklu
II Antyk
1. Biblia - tytuł, datowanie, podział, monoteizm, psalm, przypowieść(definicja i przykłady), postać Hioba (motyw cierpienia), dzieje Chrystusa z Nazaretu, apokalipsa(obrazowanie, styl). Tu: Księga Genesis (do Kaina i Abla), Księga Hioba, Księga Psalmów, Ewangelie, Apokalipsa, Hymn do miłości Św. Pawła, trwałość motywów biblijnych
2. Mitologia - mit, mitologia - definicje, teogonia, kosmogonia, antropogenia. Tu: mit o powstaniu świata (od Chaosu do bóstw olimpijskich) Ikar, Prometeusz, Syzyf, mit tebański, wojna trojańska, trwałość motywów mitologicznych
3. Homer, Iliada - postać Homera, definicja eposu, datowanie. Tematyka Iliady i Odysei, charakterystyka Achillesa, Hektora, Parysa, Odysa, epitet stały, porównanie homeryckie, heksametr
4. Sofokles Król Edyp - informacje o tradycji teatru i dramatu (terminologia np. stasimon, epeisodion, parodos, exodos, elementy budowy teatru), TRAGIZM, charakterystyka postaci Edypa Jakasty Tejrezjasza, inne postaci., tragizm (ironia tragiczna) Edypa. Elementy wiedzy o Antygonie
5. Horacy Pieśni (definicja, charakterystyka zbioru) tu :Exegi monumentum, Do Postuma (motyw exegi, stoicyzm, epikureizm)
6. Safona - charakterystyka twórczości, styl, tematyka pieśni miłosnych
7. Anakreont - def. anakreontyku
8. Tyrtajos - poezja tyrtejska i jej styl
II Średniowiecze IV··V w do końca XV w
1. Bogurodzica - wiersz zdaniowo-rymowy, datowanie, archaizmy, "tłumaczenie tekstu", portret Bogurodzicy, portrety nadawcy i adresatów, motyw deesis, definicja hymnu
2. Dante Boska komedia - pogranicze renesansu, obraz świata, symbolika, Beatrycze, sceny dantejskie (inf.)
3. Lament świętokrzyski - motyw mater dolorosa, język
4. Legenda o św. Aleksym - asceza, hagiografia, vanitas, ideał świętego
5. Rozmowa mistrza Polikarpa ze śmiercią - memento mori, dance macabre, vanitas
7. Pieśń o Rolandzie - chanson de geste, ideał rycerza, ars bene moriendi
8. Kronika Galla Anonima - historiografia, ideał władcy (też ; Karol Wielki, król Marek)
9. Kwiatki świętego Franciszka - franciszkanizm, styl i język, cudowność
10. Dzieje Tristana i Izoldy - europejski archetyp miłości, cudowność
Pojęcia :teocentryzm, uniwersalizm, augustynizm, tomizm, franciszkanizm
III Renesans XVI wiek
1. Kochanowski Pieśni - gatunek, humanizm, stoicyzm, epikureizm, chrystianizm, etapy i tematyka, Pieśń Świętojańska o Sobótce jako sielanka konwencjonalna
2. Kochanowski Treny (wybór) - pl ojciec, filozof i poeta, załamanie filozofii humanistycznej, humanizm heroiczny (tragiczny), szczególnie portrety w Trenach
-
Szekspir Makbet - dramat szekspirowski, bohaterowie, cudowność
-
Rej - portret szlachcica w Żywocie człowieka poczciwego, język i funkcje zdrobnień
-
Kochanowski Fraszki - gatunek, humanizm, różnorodność tematyczna
-
Skarga Kazania sejmowe - styl retoryczny, toposy matki ojczyzny i tonącego okrętu
*rozszerzenie
1. Kochanowski Treny - zasady budowy cyklu i powiązanie z gatunkiem antycznym (poezja funeralna) - inf.
2. Boccacio Dekameron - tematyka, nowela z sokołem
3. Petrarca Sonety do Laury - gatunek, wzorzec obrazowania dla tematyki miłosnej
IV Barok XVII wiek
1. Morsztyn Jan Andrzej - konceptyzm, marinizm, środki stylistyczne, poezja dworska "światowych rozkoszy"
2. Naborowski - poezja dworska "metafizycznego niepokoju", vanitas, konceptyzm, marinizm
3. Potocki - poezja ziemiańska (sarmacka), obrazowanie i język, tematyka społeczna. Transakcja... jako przykład epiki patriotycznej
4. Molier Świętoszek - komedia charakterów, typy komizmu
5. Sęp - Szarzyński - vanitas w sonetach refleksyjno-filozoficznych, prekursorstwo
6. Pasek Pamiętniki - portret Sarmaty, sarmatyzm, makaronizmy
V Oświecenie XVIII wiek
Oświecenie
Europa: lata 1688-1789.
Polska: lata 1740 (powstanie Collegium Nobilum) - 1822 (wydanie Ballad i romansów Mickiewicza)
Myślę, więc jestem Kartezjusz
Krasicki satyry - obraz społeczeństwa, gatunek
Krasicki Hymn do miłości - nowa definicja patriotyzmu
Krasicki Bajki - gatunek, narracyjne i epigramatyczne, elementy filozofii oświeceniowych
Karpiński i Kniaźnin - sentymentalizm w Polsce
Postaci ; publicyści Sejmu Wielkiego (Kołłątaj, Staszic)
*rozszerzenie
poeci Niemcewicz, Naruszewicz, Trembecki
słowa – klucze racjonalizm, empiryzm, cogito ergo sum, ateizm, deizm, libertynizm, utylitaryzm, klasycyzm, sentymentalizm, rokoko
VI Romantyzm 1822-1863
1. Mickiewicz Pan Tadeusz - gatunek i język, geneza, społeczeństwo, portret Robaka, natura, patriotyzm
2. Mickiewicz Dziady III - gatunek, budowa, społeczeństwo, prometeizm, mesjanizm, indywidualizm Gustawa-Konrada,
3. Słowacki Kordian (fr.) - bohater romantyczny i jego dojrzewanie (Kordian), społeczeństwo, winkelriedyzm, rewolucjonizm szlachecki, dyskusja z Mickiewiczem
4. Krasiński Nie-Boska komedia (fr.) - charakterystyka 2 obozów i ich przywódców (Henryk i Pankracy), obrazowanie dantejskie a przesłanie tekstu, charakterystyka Henryka z pierwszego aktu (Mąż), prowidencjalizm
5. Mickiewicz wiersze - Romantyczność jako tekst programowy, ballady (wina i kara, miłość, natura), Oda do młodości (wiersz programowy, portrety młodych i starych), Sonety krymskie (orientalizm, pl jako pielgrzym), liryki lozańskie (filozofia, rola natury)
6. Słowacki wiersze - Grób Agamemnona (idea jedności narodowej, rola romantycznego poety), Testament mój (poeta, def. testamentu poetyckiego), Rozłączenie (rola natury), Hymn – zerwanie z konwencją
7. Norwid wiersze - Fortepian Szopena (filozofia sztuki i artysty), Bema pamięci żałobny rapsod (jednostka wybitna w dziejach), Coś ty Atenom...(jednostka wybitna), Moja piosnka (II) Tu także ; norwidowska koncepcja przemilczeń.
8. Goethe Cierpienia młodego Wertera - powieść epistolarna, werteryzm
*rozszerzenie
10. Słowacki Kordian (jak powyżej) oraz fantastyka w Przygotowaniu i Prologu, opowiadania Grzegorza, wątek spisku koronacyjnego. (inf.)
11. Goethe Faust - faustyzm, postaci Fausta, Mefistofelesa i Małgorzaty(inf.)
14. Mickiewicz Dziady II i IV - wina i kara, ludowość, natura, miłość romantyczna
Pozytywizm 1863 - ok. 1890
Hasła pozytywistyczne – praca u podstaw, organiczna, asymilacja, emancypacja, scjentyzm, utylitaryzm, lojalizm, realizm, ewolucjonizm, racjonalizm
1. Prus Lalka - powieść realistyczna, społeczeństwo, charakterystyka Wokulskiego (romantyk i pozytywista, funkcja zakończenia), typy idealizmu (Ochocki, Wokulski, Rzecki), realizacja haseł pozytywistycznych, kompozycja (sposób portretowania, rola pamiętników Rzeckiego), miłość (Izabela)
2. Orzeszkowa Nad Niemnem - funkcja mogiły powstańców (walka), mogiły Jana i Cecylii (praca), rozmowy pokoleń
3. Orzeszkowa Gloria victis - obrazowanie, styl ezopowy, rok 1863, rola natury.
4. Konopnicka Mendel Gdański - asymilacja Żydów
5. Prus Kamizelka - kompozycja noweli, miłość, filozofia
6. Sienkiewicz Potop - powieść historyczna, schematy fabularne, Kmicic (dynamiczny, wzorowany na Soplicy), archaizacja, charakterystyka społeczeństwa i obyczaju szlacheckiego, sarmatyzm (Zagłoba)
7. Asnyk Do młodych – programowy
9. Dostojewski Zbrodnia i kara - Raskolnikow, problematyka moralna powieści, powieść polifoniczna
10. Publicystyka pozytywizmu – felieton, reportaż, realizacja haseł
*rozszerzenie
8. Konopnicka wiersze - motywy ludowe i patriotyczne, obrazki
9. Nowelistyka pozytywizmu - dominujący gatunek, realizacja haseł
VII Młoda Polska (modernizm) ok. 1890-1914
1. Tetmajer wiersze - Koniec wieku XIX (dekadentyzm), Melodia mgieł nocnych (impresjonizm, dekadentyzm, synestezja), Widok ze Świnicy (impresjonizm, fascynacja górami)
2. Kasprowicz wiersze Krzak dzikiej róży (impresjonizm, symbolizm, dekadentyzm), Dies irae (hymny, katastrofizm, ekspresjonizm), Księga ubogich (franciszkanizm)
3. Staff wiersze - Kowal (nietzscheanizm), Deszcz jesienny (dekadentyzm, impresjonizm), Przedśpiew (humanizm, klasycyzm, franciszkanizm)
4. Wyspiański Wesele - społeczeństwo, idea walki o niepodległość i solidaryzmu, postacie fantastyczne i przedmioty symboliczne, geneza (wesele Rydla), nawiązania do romantyzmu, dramat realiztyczny i wizyjny, impresjonizm
5. Reymont Chłopi tom 1 Jesień - społeczeństwo wiejskie, hierarchizacja, dialektyzacja, rola natury, narrator, naturalizm, mitologizacja, Borynowie jako rodzina
6. Żeromski Ludzie bezdomni – prometeizm, hamletyzm, pierwiastki pozytywistyczne i młodopolskie w kreacji Judyma, społeczeństwo, rola naturalizmu, impresjonizmu, symboliczne znaczenie tytułu (bezdomność Judyma i Joasi), żeromszczyzna
7. Conrad Jądro ciemności - bohaterowie, etyka conradowska, problem kolonializmu i konfliktu kulturowego, rola Marlowa, postać Kurtza, impresjonizm w opisach przyrody, kompozycja szkatułkowa
*rozszerzenie
10. Rimbaud, Verlain, Baudelaire, Miciński, Rydel, Wolska, Boy- Żeleński
VIII Dwudziestolecie międzywojenne 1918-1939
1. Żeromski Przedwiośnie - symbolika tytułów, społeczeństwo, dojrzewanie Cezarego, pytanie o Polskę (Lulek i Gajowiec), obraz rewolucji
2. Gombrowicz Ferdydurke - groteska, parodie szkoły, nowoczesności, dworku, filozofia pupy i gęby
3. Nałkowska Granica - powieść psychologiczna, konstrukcja, społeczeństwo, portrety bohaterów (Justyna, Elżbieta, Zenon)
4. Leśmian wiersze - fantastyka np. Dusiołek, rola przyrody: Topielec zieleni, W malinowym chruśniaku, witalizm
5. Tuwim wiersze - świat miasta, nowoczesność, Skamander np Chrystus miasta, Wiosna
6. Pawlikowska - miniatury poetyckie, tzw. poezja kobieca np. Pocałunki
7. Schultz Sklepy cynamonowe - styl i język, oniryzm
8. Miłosz – katastrofizm, np. Roki, O książce
*rozszerzenie
1. Gombrowicz Trans-Atlantyk - groteska, parodia, demaskacja mitów narodowych, język(inf.)
2. Kuncewiczowa Cudzoziemka - psychologizm, freudyzm, narracja(inf.)
3. Witkiewicz Szewcy - groteska, katastrofizm, Czysta Forma(inf.)
4. Kafka Proces - metafora, totalitaryzm, oniryzm (inf.)
5. Bułhakow Mistrz i Małgorzata - kompozycja, mieszanie płaszczyzn, komizm, totalitaryzm, nawiązania do Biblii, Fausta i inne(inf.)
6. Przyboś, Peiper - rola metafory u poetów awangardy krakowskiej
7. Czechowicz - katastrofizm (awangarda lubelska)
8. Jasieński, Młodożeniec, Kurek i inni futuryści - rola neologizmów, fascynacje współczesnością
IX Współczesność od 1939
1. Borowski Opowiadania - geneza, człowiek zlagrowany, narracja pozornie pamiętnikarska (kreacja Tadka), życie w obozie, hierarchia więżniów, język
2. Grudziński Inny Świat - geneza, interekstualizm, proza dokumentalna, obraz życia w łagrach
3. Tango Mrożek - portrety bohaterów (pokolenia Eugeniusza i Eugenii, Stomila i Eleonory, Artura, Edka i Ali), wymowa ostatniej sceny, portret artysty, groteska i komizm
4. Krall Zdążyć przed Panem Bogiem - forma reportażowa, portret Edelmana, obraz życia i powstania w getcie, problem "rodzaju umierania", deheroizacja mitu.
5. Camus Dżuma - powieść parabola, portrety bohaterów w sytuacji zagrożenia (Rieux, Rambert, Cottard, Grant, Paneloux), egzystencjalizm
6. Miłosz wiersze - Campo di Fiori (powstanie w getcie,czas i przestrzeń), Który skrzywdziłeś (władza totalitarna), Traktat moralny (humanizm, moralizatorstwo)
7. Baczyński wiersze - reprezentant Kolumbów, portret pokolenia wojennego, obrazowanie, hiperbolizacja, arkadia i apokalipsa (spełniona)
8. Różewicz wiersze - np. Ocalony. Matka powieszonych, (okres powojenny, poetyka ściśniętego gardła)
9. Herbert wiersze - np Przesłanie pana Cogito, Dlaczego klasycy, U wrót doliny, Potęga smaku (klasycyzm, intelektualizm, moralizatorstwo, reinterpretacja mitów)
10. Białoszewski wiersze - poezja lingwistyczna, funkcje neologizmów np. Mironczarnia, Podłogo błogosław, Namuzowywanie
11. Szymborska wiersze - ironiczna pointa, rola ironii, tematyka współczesna i egzystencjalna
12. Barańczak wiersze - Nowa Fala (pokolenie 68), rola przerzutni, "język w stanie podejrzenia", problematyka współczesna, opozycyjność wobec PRL
13. Twardowski wiersze - poezja kapłańska, religijna, franciszkanizm
*rozszerzenie
14. Grochowiak - poetyka turpizmu
15. Bursa, Wojaczek - poeci przeklęci, rola wulgaryzmów
16. Lipska - reprezentantka Nowej Fali
17 Nałkowska Medaliony - dokumentaryzm narracji, Główna komisja do spraw badania zbrodni hitlerowskich
25. Orwell Rok 1984 - antyutopia, nowomowa
opracowanie - mgr Izolda Bonarek
Dostları ilə paylaş: |