Respublikanın ümumtəhsil məktəblərinin 3-cü sinifl əri üçün “İnformatika” dərsliyi
Yüklə 50,34 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Paint” və “Calculator”
- Kompyuter
- Save As
- 4. “Mü əllim üçün metodik vəsait”in (MMV-nin) məzmunu baxımından
| Respublikanın ümumtəhsil məktəblərinin 3-cü sinifl əri üçün “İnformatika” dərsliyi Mü əlliflər: İsmayıl Sadıqov Ramin Mahmudzad ə Naid ə İsayeva
Bakı: Bakı Nəşr, 2012. D ərsliklə bağlı TQDK-ya daxil olan qeydlər, iradlar və t əkliflər əsasında hazırlanmış
YEKUN RƏY 2
Yekun r əy aşağıdakı meyarlar əsasında formalaşmışdır: 1. M əzmun baxımından; 2 . Şagirdlərin yaş və fizioloji xüsusiyyətləri və elmi-pedaqoji baxımdan; 3. Dizayn v ə bədii tərtibat baxımından; 4. “Mü əllim üçün metodik vəsait”in (MMV-nin) məzmunu baxımından.
əzmun baxımından D ərslik komplekti məzmun standartlarının reallaşmasına imkan verir. Bununla bel ə, dərslikdə bəzi qüsurlar var. Bunlar aşağıdakılardır: D ərslikdə “Paint” və “Calculator” proqramları haqqında məlumatlar verilib. 1-ci sinifd ə bu proqramlar haqqında zəruri məlumatlar verildiyi üçün, onsuz da imkanları elə də geniş olmayan bu proqramlar haqqında yenidən danışılması m əqsədəuyğun hesab edilmir. D ərslikdə təsvir olunmuş rəsmlər estetik cəhətdən zövqsüz, solğun və müasir dövrün t ələblərinə cavab vermir. S əhifə 6-da “İnsanın duyğu üzvləri vasitəsilə aldığı informasiya yetərli olmaya bil ər” cümləsində “duyğu üzvləri” yox, “duyğu orqanları” olmalıdır. Çünki 3-cü sinifl ər üçün “Həyat bilgisi” fənn kurikulumunun 1.3.3 məzmun standartında ətraf al əmin dərk edilməsində məhz duyğu orqanlarının rolundan söhbət gedir. D ərslikdə 6-cı səhifənin sonunda eynəyin, termometrin və fonendoskopun şəkli verilib v ə belə bir sual soruşulur: “Bu vasitələr hansı duyğu üzvlərinə kömək edir?”. Tutaq ki, eyn ək görməni yaxşılaşdırır, bəs termometrlə fonendoskop hansı duyğu üzvl ərinə və necə kömək edir? Ona görə də eynəklə bu ləvazimatlar (termometr, fonendoskop) eyni statuslu olmadığından, sualın qoyuluşu səhvdir. Eyni tipli səhv iş d əftərinin 1-ci səhifəsindəki 2-ci çalışmada da təkrarlanıb. S əhifə 8-də mövzuya giriş bu cümlə ilə başlayır: “Canlılar da, insan kimi, ətraf al əmdən informasiya alır”. Belə çıxır ki, insan canlı varlıq deyil? Növbəti cümlələrdə v ə mövzuya aid verilmiş birinci şəkildə söhbətin, ümumən canlılardan yox, ancaq heyvanlardan getdiyi m əlum olur. Bu, həm də rus dilindən uğursuz tərcümə şübhəsini yaradır.
3
İş dəftərində 9-cu səhifədəki 2-ci çalışmada “verilmiş ədədlərə uyğun sözün b ərpası” deyil, “tapılması” olmalıdır. S əhifə 10-da İnformasiya prosesləri mövzusunda “İnformasiyanı başqalarına, yaxud g ələcək nəsillərə ötürmək üçün onu digər daşıyıcılarda saxlamaq lazım gəlir” cüml əsinin yerinə “İnformasiyanı dəqiq, dəyişməz, uzun müddətə və bizdən asılı olmayan v əziyyətdə saxlamaq və ötürmək üçün onu müəyyən vasitələrdə - daşıyıcılarda saxlamaq lazım gəlir” kimi göstərmək daha məqsədəuyğundur . Çünki informasiyanı tək başqalarına ötürmək üçün yox, həm də özümüzə lazım ola biləcəyi üçün d ə saxlamaq lazımdır. S əhifə 17-də rebus haqqında 5-ci izahatda hərflərin “ardıcıllığı” sözü yox, “düzülüşü” yazılsa daha doğru olar. S əhifə 20-də verilmiş giriş qurğularına kameranı əlavə etmək tövsiyə olunur. S əhifə 21-də yaddaş qurğuları kimi optik diskin verilməsi düzgün deyil. Çünki optik disk qurğu deyil, daşıyıcıdır. S əhifə 21-də verilmiş sual qeyri-korrektdir. Əslində şəkildə verilmiş insanın duyğu orqanları ilə kompyuterin hissələrinin fəaliyyəti arasında bənzərlik yox, uyğunluq ola bilər. İş dəftərinin 15-ci səhifəsində 1-ci tapşırığa uyğun düzgün cavab variantı yoxdur. “Kompyuter informasiya il ə işləmək üçün alətdir” fikri elmi cəhətdən s əhvdir. S əhifə 22-də verilmiş suallardan 2-ci sual qeyri-dəqiqdir. 12-ci sualın isə 2 doğru cavabı var. S əhifə 24-də həşəratlar qrupu və bu qrupa aid şəkillər verilib. Artıq neçə ildir ki, “h əşərat” termini bioloqlar tərəfindən “cücü” kimi qəbul edilib. Bu isə şagirdlərə yuxarı siniflərdə çaşqınlıq yarada bilər. İş dəftərinin 37-ci səhifəsindəki 2-ci tapşırıqda obyektlərin (binaların) müqayis əsinə görə cədvəli doldurmaq tələb olunur. Mənzillərin sayının tapılması t ələbi pedaqoji cəhətdən ciddi səhvdir. Maraqlıdır, verilmiş binaların hər birində neçə m ənzil var? İş dəftərinin 38-ci səhifəsindəki 7-ci tapşırıqda alqoritmi yerinə yetirmək tələb olunur. Alqoritmin icrası zamanı “Heyvanları sevirsənmi?” sual-şərti həm psixoloji, h əm də pedaqoji cəhətdən çox ciddi səhvdir. Uşaqların sevib və sevmədiyi heyvanlar ola bil ər. Eyni səhv metodik vəsaitin 66-cı səhifəsində də təkrarlanıb. 4
İş dəftərinin 40-cı səhifəsindəki 4-cü tapşırıq anlaşılmazdır. Birincisi, siyahı dey əndə konkret nə nəzərdə tutulur? İkincisi, variantların hər birini nömrələməklə, siyahı adlandırmaq olar.
S əhifə 35-də “Xətti hərəkətlər ardıcıllığı” deyil, “Hərəkətlərin xətti ardıcıllığı” kimi verilm əlidir. S əhifə 49-da “My Computer” qovluq kimi göstərilib. Lakin bir çox yerli və xarici m ənbələrdə “My Computer” qovluq kimi verilmir. S əhifə 51-də iş masasında qovluğun yerinin dəyişdirilməsi alqoritmi şərtləri verilmiş 3-cü bənddə “siçanı istədiyin istiqamətdə hərəkət etdir” cümləsi bu prosesin uğurlu nəticə ilə bitməyəcəyinə gətirib çıxara bilər. Belə ki, yerini dəyişmək ist ədiyimiz qovluğu ekranda hərəkət etdirərkən onu digər qovluqların və ya zibil qutusunun üz ərindən aparıb düyməni buraxsaq, qovluq iş masasından itə bilər. Ona gör ə də bura əlavə bənd olaraq “Qovluğun iş masası üzərində yerini dəyişərkən onu dig ər qovluq və ya simgələrin üzərinə yerləşdirmək olmaz” fikri artırılmalıdır. S əhifə 53-də 3-cü bənddə verilmiş “Kağızın ölçüsünü Paper bölməsində təyin et” əvəzinə “Paper bölməsinin Size siyahısından təyin et” olmalıdır. Bu irad səhifə 65-d ə də təkrar olunur. S əhifə 59-da CTRL-lə çoxaltma alqoritminin 3-cü bəndinə “göstəricinin yerini d əyişərək” sözləri əlavə olunmalıdır. Əks halda nüsxələr üst-üstə bir şəkil kimi düşər v ə sonradan onları ayırmaq mümkün olmaz. S əhifə 60-da Paint proqramında çəkilmiş şəkillərin kompyuterdə necə saxlanması (yaddaşa verilməsi) qaydası verilib. Burada Save As ilə yanaşı, Save və Ctrl+S haqqında da məlumat verilsə çox yaxşı olardı. Eyni iradı dərsliyin 66-cı s əhifəsində Wordpad proqramında yığılmış mətnləri yaddaşa vermək qaydası haqqında da demək olar. Bu, həm də şagirdlərin siçanla yanaşı, klaviaturadan da rahat v ə sürətli istifadəsi üçün lazımdır. S əhifə 63-də 4-cü sualın doğru cavab variantı yoxdur. Belə ki, doğru cavab kimi n əzərdə tutulmuş “c)” bəndi qovluq yaratmaq üçün ilkin əməliyyatdır. Bundan sonra daha bir neç ə müvafiq əməliyyatı icra etməklə qovluq yaratmaq olar. S əhifə 67-də mövzunun başlığının “Mətnlərlə iş” yox, “Mətlərin redaktəsi” kimi olması daha münasibdir. Çünki mövzunun izahında elə söhbət redaktədən gedir. Bundan
əlavə mövzunun izahında mətnlərin redaktəsi zamanı təkcə alətlər zolağındakı müvafiq düymələrin yox, həm də klaviaturanın köməyi ilə ( 5
şəkildə aparılması daha uğurlu nəticələrin alınmasına və 3-cü siniflər üçün nəzərdə tutulmuş 3.1 və 3.2 məzmun standartlarının möhkəmləndirilməsinə yardım edərdi. Eyni iradı faylları açmaq ( İş dəftərinin 56-cı səhifəsindəki 2-ci tapşırığın icrası çətindir. İş dəftərinin 58-ci səhifəsində 1-ci tapşırıqdakı atalar sözü “Bir işi bitirməyincə
S əhifə 80-də verilmiş “cancel” sözünün Azərbaycan dilinə tərcüməsi “vaz keç” əvəzinə “imtina” olmalıdır.
. Şagirdlərin yaş və fizioloji xüsusiyyətləri və elmi-pedaqoji baxımdan Ümumilikd ə, dərslik şagirdlərin yaş və fizioloji xüsusiyyətlərinə uyğundur.
S əhifə 14-də verilmiş şəkildə avtobusun, yol-hərəkət nişanlarının, işıqforların t əsvirində müvafiq uyğunluq təmin olunsa da, köşk (forması, rəngi) və taksi (rəngi) paytaxtımızda qoyulmuş köşklərə və istifadədə olan taksilərə uyğun deyil. S əhifə 27-də nümunədə verilmiş avtobusun keyfiyyət əlamətlərində onun düzbucaqlı olduğu qeyd olunub. Məlum olduğu kimi, avtobus düzbucaqlı paralelepiped şəklindədir. Kəmiyyət göstəricilərində verilənlərin bəziləri isə şəkildə öz əksini tapmayıb. Məsələn, 4 təkəri, 15 pəncərəsi və 3 qapısı var fikri şəkildə öz əksini tapmayıb. S əhifə 51-də verilmiş şəkildə Alpay qovluğu yeni yaradılıbsa, o boş olmalıdır. Şəkil isə reallığı əks etdirmir. Qovluğun adının digər adla əvəz olunması m əqsədəuyğundur. S əhifə 74-də dərsliyin rus variantında “Tak-tuk” sözü latınca verilib. S əhifə 76-da verilmiş mövzuda vurma işarəsi bəzi yerlərdə “*”, bəzi yerlərdə “ •” , b əzi yerlərdə isə “x” kimi verilib. İş dəftərinin 11-ci səhifəsindəki 2-ci tapşırığın “c)” bəndində verilən şəklin m əktub olduğu aydın deyil. Həmin tapşırığın “d)” bəndində gəmi və şar rəsmlərindən “mişar” sözünün necə alınması məlum deyil. 6
İş dəftərinin 34-cü səhifəsindəki 3-cü tapşırığın icrası zamanı Nərgiz d əvəquşunun yanından 1 yox, 4 dəfə keçmək məcburiyyətindədir. Bu isə verilən şərtə ziddir. Dem əli, ya tapşırığın qoyuluşunda səhv var, ya da rəsm düzgün çəkilməyib. İş dəftərinin 38-ci səhifəsindəki 6-cı tapşırıqda ayının yuxulu olması görünmür.
əllim üçün metodik vəsait”in (MMV-nin) məzmunu baxımından Mü əllim üçün metodik vəsaitin forzasında Azərbaycan dövlətinin rəmzləri verilm əyib.
D ərslikdə səhifə 10-da verilmiş 3-cü mövzunun adı “İnformasiya prosesləri” olduğu halda, MMV-də “İnformasiya ilə nə etmək olar” kimi verilib. Metodik v əsaitin 30-cu səhifəsində informasiyanın kodlaşdırılmasının izahı üçün seçilmiş motivasiya uğurlu deyil. Belə ki, cümlənin və sözün güzgü əksinin verilm əsi və onun düzgün oxunuşunun tapılması informasiyanın kodlaşdırılması üçün uğursuz motivasiyadır. D ərslikdə səhifə 31-də fikirləş bölməsində verilmiş tapşırıqdakı qanunauyğunluğu müəyyən etmək olmur. Bu qanunauyğunluğun tapılması MMV-də verilm
əlidir. N əticə
1. D ərsliyin forzas səhifəsində Dövlət Himni “Azərbaycan Respublikasının Dövl
ət Himni haqqında” 1992-ci il 27 may tarixli Qanununun tələblərinə uyğun çap olunmayıb. Himnin adı (“Azərbaycan marşı”) ixtisar olunub. Himnin musiqisinin mü əllifinin soyadı (Hacıbəyov) redaktə ilə (Hacıbəyli) verilib. Həmçinin forzas s əhifəsində Dövlət Gerbinin rəngli təsviri Dövlət Gerbi haqqında Əsasnamənin t əsdiq edilməsi barəsində Azərbaycan Respublikasının 1993-cü il 23 fevral tarixli Qanununun t ələblərinə uyğun çap olunmayıb. 2. Ümumilikd ə dərslik komplekti fənn üzrə məzmun standartlarını reallaşdırmağa imkan verir. 3. M əzmun baxımından dərsliyə 30 irad bildirilib və onlardan 24-ü müəlliflər t ərəfindən qəbul olunub. 4. Dizayn v ə bədii tərtibat baxımından dərsliyə 8 irad bildirilib və onlardan 7-si mü
əlliflər tərəfindən qəbul olunub. 5. “Mü əllim üçün metodik vəsait”in məzmunu baxımından vəsaitə 4 irad bildirilib v ə onlar müəlliflər tərəfindən qəbul olunub. Document Outline
Yüklə 50,34 Kb. Dostları ilə paylaş:
|