Telekomunikatsiya texnologiyalar ” fakulteti 3-bosqich tt-11-21 guruh talabasining “Kompyuter tarmoqlari” fanidan tayyorlagan

“Telekomunikatsiya texnologiyalar ” FAKULTETI

3-BOSQICH TT-11-21 GURUH TALABASINING
“Kompyuter tarmoqlari” fanidan tayyorlagan
5-MUSTAQIL ISHI


Bajardi: To’xtayev.B
Qabul qildi: Abduvaliyev.A

Reja:

1. 
   IPv6 protokoli.
   
2. 
   IPv4 va IPv6 protokollari va ularning paket strukturalari.
   
3. 
   IPv4 va IPv6 protokollarining imkoniyatlarini taqqoshlash va tahlil qilish.
   
4. 
   Klient-server arxitekturalari.
   
5. 
   Tarmoqni boshqarish.
   
6. 
   Simsiz sensor tarmoqlari.
   

IPv6 protokoli
IPv6 protokoli, Internet Protocol version 6 ni ifodalaydi va IPv4 (Internet Protocol version 4) ning o'rniga kelgan yangi IP versiyasidir. IPv6, internetga ulangan qurilmalar uchun IP manzillarini taqsimlash va yonaltirish uchun ishlatiluvchi bir protokoldir.

IPv6, IPv4 dan farqli ravishda, IP manzillari uchun 128 bitlik to'plam (32 bitlik to'plamga qaraganda ko'p marta katta)dan iborat. Bu, IPv6 da 2^128 yani taxminan 3.4x10^38 ta potensial manzil mavjudligini bildiradi. Shuningdek, IPv6 protokoli 8 blokdan iborat bo'lgan heksadecimal formatda manzil ko'rinishini o'z ichiga oladi. Misol uchun, 2001:0db8:85a3:0000:0000:8a2e:0370:7334.

IPv6, IPv4 dan farqlanuvchilarining bir nechta muhim taraflari mavjud. Ba'zi tashqi taraflar quyidagi muammoni yechishga yordam beradi:
1. IP manzillarining kattaligi: IPv6 da yetarli manzil olish uchun 128 bitdan foydalaniladi, bu esa IPv4 dan ko'p marta katta manzillar berish imkoniyatini ta'minlaydi. Bu, internetga ulangan har bir qurilma uchun unikal manzillarni taqsimlashga imkon beradi.
2. Adreslarining taqsimlanishi: IPv6 da manzillarning taqsimlanishi osonroq va ushbu protokolning qo'llab-quvvatlagan tashqi taraflar yordamida amalga oshiriladi. Bu, manzillarni tashqi taraflar yordamida avtomatik ravishda taqsimlash va tashqi taraflarni avtomatik ravishda topib olish imkoniyatini beradi.
3. IP manzillarini tashqi taraflarni to'g'ridan-to'g'ri ulashga imkon beradi: IPv6 da manzillar tashqi taraflarni to'g'ridan-to'g'ri ulashga imkon beradi, shuningdek, IPv6 da boshqa tashqi taraflar bilan avtomatik ravishda aloqalar o'rnatish uchun "Plug and Play"ni ta'minlaydigan protokollar mavjud.
4. IPv6 ning xavfsizlik tadbirlari: IPv6-da xavfsizlikni ta'minlash uchun kengaytirilgan tadbirlar mavjud bo'lib, shu jumladan, IP manzillarini tasdiqlash (IPsec) bo'lishi kerak emasligi kabi.
Barcha qurilmalar va tizimlar IPv6 uchun o'tishning qisqa muddati, IPv4 manzillari to'g'risida qo'rqinchalar, IPv6-ni qo'llashga o'tishning moliyaviy to'xtovsizliklari kabi sabablarga qarab, IPv6 protokolini to'liq qo'llashga o'tish jarayoni hali davom etmoqda. Bunda, IPv6 protokoli internetning kengayishi va IP manzillari bo'lgan umumiy darajadagi ishlab chiqarishni ta'minlash uchun muhimdir.
Aytishim kerak bo'lgan bir nechta muhim nuqtalarni qo'shishim mumkin:

1. Katta manzillar soni: IPv6, 128 bitlik manzil to'plamidan foydalanadi va bu 2^128 ta potensial manzil berish imkonini beradi. Bu, IPv4 ning 32 bitlik manzil to'plamidan juda ko'p marta katta manzillarni taqsimlash imkonini beradi. Bu esa internetga ulangan qurilmalar soni oshirilishi bilan bog'liq bo'lib, IoT (Internet of Things) qurilmalari va boshqalar kabi ko'p manzil talab qiluvchi tizimlarni qo'llashga imkon beradi.

2. Tarmoqni kengaytirish: IPv6, tarmoqlar va tizimlar uchun ko'p manzillarni ta'minlash imkonini beradi. Bu internetning kengayishi bilan bog'liq bo'lib, yangi tarmoq vositalari va xizmatlari uchun katta osonliklar yaratadi.
3. Otomatik manzil taqsimlash: IPv6, DHCPv6 (Dynamic Host Configuration Protocol version 6) yordamida avtomatik ravishda manzil taqsimlashni ta'minlaydi. Bu, tarmoqlarga qo'shimcha sozlashlarni qo'llab-quvvatlaydi va qurilmalar va tizimlar uchun manzil konfiguratsiyasini osonlashtiradi.
4. Xavfsizlik: IPv6-da tashqi taraflar bilan xavfsizlikni ta'minlash uchun kengaytirilgan xavfsizlik tadbirlari mavjud bo'lib, masalan, IPSec (IP Security) protokoli bilan manzil tasdiqlash va shifrlash imkonini beradi. Bu, internet tarmoqlari uchun qo'shimcha xavfsizlik va himoya ko'rsatkichlarini qo'llab-quvvatlaydi.
5. Geografik joylashuv ma'lumotlari: IPv6, geografik joylashuv ma'lumotlarini (Geolocation) o'z ichiga olgan Extension Headers orqali o'zgartirish imkonini beradi. Bu, manzilning geografik joylashuvini aniqlash uchun qulaylik yaratadi va boshqa xizmatlarga ma'lumotlar bilan bog'liq ravishda yordam beradi.
6. IPv4-IPv6 hamkorligi: IPv6, IPv4 bilan hamkorlik qilishga imkon beradi. Bu, IPv6-IPv4 qurilmalari va tarmoqlari orasida aloqalar o'rnatish uchun mezonlar (Gateways) yordamida hamkorlikni ta'minlaydi. Bu, IPv6-ni iste'mol qilayotgan tarmoqlarning IPv4-ga o'tish jarayonini yengillashtiradi.
Shuningdek, IPv6 protokoli katta miqdordagi manzillarni qo'llash va internetga ulangan qurilmalar sonini oshirish imkonini beradi. Bu esa internet tarmoqlarining kengayishiga imkon beradi va katta miqdordagi qurilmalar va tizimlar uchun manzil talab qiluvchi sohalarni qo'llashga imkon beradi.