1 Ramiz Dəniz
Yüklə 2,72 Mb. Pdf görüntüsü
|
152 bir əsər-əlamət qalmamışdı. Böhtan yağdırmağa aludəli olan erməni bunun əsl səbəbini yaxşı bilsə də o, bu vandalizm aktını azərbaycanlıların ayağına yazdı. O, Sergeyə izah etdi ki, Milli Ordu kəndə hücum edən zaman onların məzarları bərbad hala salınmışdı. Halbuki o biri erməni məzarları abad şəkildə idi. Kənddə on beşə yaxın ailə yaşayırdı ki, iki ailədən başqa onların hamısı hərbçilər idi. Yaxınlıqdakı yüksəkliklərdə yaraqlılar mövqe tutmuşdu. Buralarda insanlar kompakt halda yaşamadığından bu və ətrafdakı kəndlər xarabazarlığa çevril- mişdir. Evlərin divarlarından başqa heç bir tikinti materialları qalmamışdı. Bütün yollar və kommunikasiya xətləri dağıdıl- mış, bir dənə də olsun mədəniyyət ocağı salamat qalmamışdı. Bir sözlə, mülki vətəndaşın yaşaması üçün burada ən elementar şərait yox idi. Vaxtilə qarət nəticəsində salınan ikimərtəbəli ev, Albertin ölümündən sonra baxımsızlıqdan demək olar ki, yararsız hala düşmüşdü. Evin damı, qapı və pəncərələri sökülüb aparılmış- dı. Sergey elə zənn edir ki, Eduard Rusiyada olarkən, onun evi döyüşlər nəticəsində bərbad hala salınmışdı. Evin divarında erməni dilində boya ilə yazı vardı və Robert həmin yazını oxuyan kimi qanı qaraldı. Sergey ondan sonruşanda bu nə yazıdır, hiyləgər kommersant heç bir söz demədi və qəzəbli halda içəri daxil oldu. Otaqların döşəmələri də sökülmüşdü. Vəziyyəti dərk edən Robert əmisi oğlu Eduarda dividend qazandırmaq üçün məyus halda dedi:
153 - Çox güman ki, bütün bu vəhşiliyi yaxınlıqda yaşayan türklər edibdir. Onlar bütün kəndlərimizi belə bir yararsız hala salırlar. - Sən buna əminsən? – Sergey həmsöhbətinin səmimiyyə- tinə şübhə ilə yanaşdı. - Əlbəttə! Onların əsas məqsədi bizim hamımızı bu doğma torpaqdan didərgin salmaqdır. Başa düşə bilmirəm, nə vaxta qədər belə qəddarlıq davam edəcək? Elə bir az keçmişdi ki, qonşu həyətdən saqqal basmış sir- sifəti əyri olan, kül rəngli qıvrım saçlı 60 yaşlı bir kişi və dişləri tökülmüş, arıqlayıb sümükləri çıxmış, qırışlardan sifəti balacalaşmış, yaşı 80-i ötmüş qoca bir arvad tələsik halda dağıdılmış evin qapısına tərəf gəlib, qonaq gələnlərin kimliyi- ni soruşdular. Kişi biləndə ki, Robert Eduardın qohumudur, o sifətinə sərt cizgi ifadələri verib, erməni dilində söyə-söyə gələnləri buradan uzaqlaşdırmağa çalışdı. Qocalar özlərini elə aparırdılar ki, sanki Rusiyadan gələn qonaqlar tanıdıqları adamın deyil, məhz onların evinə icazəsiz halda daxil olublar. Bu vaxt yoldan ortayaşlı hərbçi zabit keçirdi və istər-istə- məz səs-küyə reaksiya verərək, onlara yaxınlaşmağa məcbur oldu. O, qəzəblənmiş kişinin üzərinə yeriyib onu sakitləşdir- məyə çalışdı, lakin həmin adam başını inkaredici tərzdə tərpədərək zabitə qulaq asmaq istəmədi. Danışıqlar erməni dilində getsə də, Sergey başa düşdü ki, indiki ev sakini onların gəlişindən tamamilə narazıdır. Vəziyyəti belə görən pedaqoq özü ev yiyəsini sakitləşdirmək üçün rus dilində qonaq gəldiyi-
154 ni bildirir və evin əsl sahibi ilə bir yerdə işlədiyini xəbər verir. Elə bu vaxt əsəbləri tarıma çəkilən yaşlı erməni rus dilində “von iz moyeqo doma” (rədd ol mənim evimdən) ifadəsini qışqırandan sonra erməni dilində onların hamısını söyməyə başladı. Hətta az qala əlinə taxta alıb onların hamısını evdən qovmaq da istədi. Onun emosional hərəkətlərini görən tarixçi alim, Eduardın həmişə ağızdolusu təriflədiyi erməni qonaq- pərvərliyindən heç bir əsər-əlamətin qalmadığını görür. Belə bir qeyri-adi hadisə ilə üzləşən Sergey Robertdən nə baş verdiyini xəbər aldı. O, cavabdan yayınmaq istəsə də, hərbçi zabit cavab verməyi özünə vətəndaşlıq borcu hesab etdi. Ona görə ki, yaşlı erməninin münasibəti və davranışı onun hissiyyatına toxunmuşdu. Zabit yaşlı ermənini birtəhər sakitləşdirərək, təəssüf hissilə dedi: - Qocanın sözlərində böyük bir həqiqət var. Biz türklərə qarşı müharibə aparanda Edik atəşkəsə bir-iki ay qalmış ailəsi ilə birlikdə öz evini, öz vətənini atıb siçovul kimi xarici ölkəyə qaçmışdı. - Məgər, onun başqa bir çıxış yolu vardı? – deyə Sergey söz almaq üçün maraqlanan bir insan kimi soruşdu. - Qeyrəti olan bir erməni kimi o, öz ocağını atıb qorxaq kimi xaricə qaçmamalıydı. – deyə zabit ciddi halda dilləndi. – Biz türkləri öz torpaqlarımıza yaxın olan ərazilərdən vurub çıxarmışıq, o, isə nəinki əldə etdiyimiz həmin torpaqları mənimsəməkdə kömək etdi, hətta öz torpağında qalıb orada Yüklə 2,72 Mb. Dostları ilə paylaş:
|