1 Ramiz Dəniz
Yüklə 2,72 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- XIII fəsil. Müharibə dəhşətlərinin zavallı şahidləri
343 qısa müddət ərzində astronomik surətdə yaxşılığa doğru inkişaf etmiş və gözəlliyinə görə postsovet məkanında əksər şəhərləri arxada qoymuşdu. Sergey inana bilmirdi ki, bu əvvəlki Bakıdır.
XIII fəsil. Müharibə dəhşətlərinin zavallı şahidləri
səhərisi, Sergey gələcək işlərinə kömək olacaq bir faktı da öz gözü ilə görmək üçün, rayonların birində yerləşən çadır şəhərçiyinə getmək istəyini bildirdi. Şəhərdəki qaçqınların günü-güzaranı ona bəlli idi, lakin rayonlarda sığınacaq tapan qaçqınların həyatının necə olması rus pedaqoqunu bərk maraqlandırırdı. Çünki şəhər kommunikasiyaları ilə rayondakı şəraitlər bir-birindən kəskin surətdə fərqlənirdi. Abram rus dostunun fikrini o dəqiqə başa düşdü. Qaçqın statusu almış Mariz ilə İlqar Əvəzin qardaşları idi və onlar düşdükləri acınacaqlı vəziyyəti istədikləri şəkildə rus qonağına çatdırmaq üçün müəyyən bir şou qura bilərdilər.
344 Ona görə ki, Sergey belə bir şou ilə Eduardın timsalında Sankt-Peterburqda üzləşmişdi. Hazırkı durumda onu ucqar rayonlarda və ya qəsəbələrdə yerləşən qaçqınların durumu maraqlandırdığından rayonların birinə getmək istədiyini bildirdi. Bu dəfə Sergeyi bölgəyə Heydər ilə Vahid Abramın maşınında müşayiət etməliydilər. Kamil ilə Füzuli işlərin- dən ayrıla bilmədikləri üçün nəzərdə tutulan səfərdə iştirak edə bilmədilər. Seçim qonağın elə öz öhdəsinə verildi. O, hansı rayonu istəsə idi, Abram da maşını ora sürməli idi. Sergey Gəncə yaxınlığında yerləşən qaçqın şəhərciyini seçdi. Təsadüfdən, yoxsa zərurətdənmi həmin yer seçilmişdi. İş ondadır ki, orada məskunlaşan qaçqınlar əsl soyqırımı öz üzərlərində görmüş və ermənilərin Afrikadakı ölü cəsədi yeyən kaftarlardan və çaqqallardan da amansız yırtıcı olduqlarının şahidi olmuşdular. Qonaqlar qaçqınların ərazisinə daxil olan kimi onları şə- hərciyin komendantı qarşıladı və biləndə ki, gələnlər kim- lərdir, tanıtım mərasiminə başladılar. Qaçqınların baraklar- da, çadırlarda, fanerlə düzəldilmiş komalarda, köhnəlmiş avtobuslarda, sınıq-salxaq evlərdə, divarları paslanmış vaqonlarda yaşamaları Sergeyi şok vəziyyətinə saldı.
345 Əvəz Laçın qaçqınları ilə görüşən zaman orada əyani surətdə tanıdığı, 2 il erməni əsirliyində olan Yeganə və Müşfiq Əliyevlər bacı qardaşı gördü və tərəddüd etmədən qonaqlarla birlikdə onlara yaxınlaşdı. Peşəkar həkim qona- ğın kimliyini qaçqınlara izah edən kimi, əsirlikdə onların başına gələn müsibətlərin bəzi epizodlarını danışmağı xahiş etdi. Xatirələr acı olsa da, yaşı otuzu keçmiş xanım dedi: - Biz, ermənilərin işğal etdikləri Laçından Kəlbəcərə gələndə orada əsir düşdük. 30 nəfərin mindiyi “Kamaz” gülləbaran edildi, anamı, atamı və digər qohumlarımı öldür- dülər. Mən və qardaşlarım isə ağır yarlandıq. Mənə 8 güllə dəymişdi. Ermənilər (aralarında bir qadın da var idi) mənim və o biri yaralıların saçından tutaraq “KamAZ”dan yerə atdılar. 11 yaşlı balaca qardaşım yaralansa da, hələ sağ idi. Onu erməni əsgərləri təpiklə döydülər, sonra da “KamAZ”a atıb diri-diri yandırdılar. Digər qardaşım Müşfiq ayağından yaralanmışdı. Bizimlə bərabər, Səma adlı bir hamilə qadın və onun 2 balaca qızı da yaralı idi. Ermənilər onu qarnından gülləylə vurmuşdular. Bir “KamAZ” adamdan cəmi 5 nəfər sağ qalmışdıq. Bizi bir maşına “yığıb” Ağdərəyə apardılar və orada qarın üstünə yerə atdılar. Səmanın 3 yaşlı qızı da ağır yaralı idi, güllə sinəsinə dəymişdi. Ermənilər onu zibil vedrəsinə atdılar. Bizi ac- susuz, yaralı halda bir neçə gün saxladılar. Erməni əsgərləri
346 bizi döyür, təhqir edirdilər. Bizi Xankəndinə apardılar. Yolda meşədə bir hərbi hissədə çoxlu rus gördüm və oradakı tibb bacılarının əksəriyyəti ruslar idi. Xankəndidə 100-dən çox əsir uşaq gördüm. Orada 15 yaşlı qardaşım Müşfiqi tapdım. İşgəncələr zamanı şikəst olan Müşfiq axsaq ayağını salamat ayağının üstünə qoyub hüznlə dedi: - Ayağımın yarasından qan axırdı. Qanı kəsmək üçün buz kimi soyuq suyu yaramın üstünə tökürdülər. Bizə tək erməni əsgərləri yox, “həkimlər” də işgəncələr verirdi. Bir gün yanıma əlində qayçı olan başqa bir “həkim” gəldi. Tibb bacıları tərpənməyim deyə, qollarımdan tutdular. Keyidici, ağrıkəsici olmadan “həkim” yara olan ayağımın ətini doğramağa başladı. Ağrıdan qışqıranda isə məni möhkəm döyür və nəfəsim kəsilənədək boğurdu. Beləcə ayağımın ətini doğrayıb sümüyümə keçdi. Sümüyümü sındırıb hissə- hissə qoparırdı. İndi də ayağımdakı sümük 5 santimetr əskikdir. – Müşfiq sübut üçün şalvarının balağını qaldırıb ayağını qonaqlara göstərdi və həmin an sözünə davam etdi. - Sümüyümü qoparandan sonra iynəylə ətimi tikdi. Yaralı vəziyyətdə ermənilər gəlib məni və başqa yaralı əsirləri işlətmək üçün aparırdılar. Yaram çox pis idi, çirk verirdi. İşləyə bilməyəndə döyürdülər, ona görə də məcbur qalıb odun daşımağa başladım.
Yüklə 2,72 Mb. Dostları ilə paylaş:
|