1 Ramiz Dəniz
Yüklə 2,72 Mb. Pdf görüntüsü
|
215 - Sergey Vladimiroviç, bizim keşişlərin fəaliyyətini görəndən sonra mənim onlara olan inamım tam ölübdür. Əgər, mən ağlımı itirib daxilimdəki sirri kilsələrdə Yarada- nın xidmətində duran keşişlərə və ya rahiblərə açıqlasam, onlar məni şişə çəkmək üçün kilsədən çıxmağa belə imkan verməzlər. - Təəssüflər olsun ki, mən sizin dediklərinizi anlaya bilmədim. – deyə çaşqınlıq içərisində olan tarixçi pedaqoq çiyinlərini çəkərək, Artura qəribə nəzər yetirdi. - Əziz alim, mənim daxilimdəki sirr həqiqətin açılmasın- dan ibarətdirsə, bu onların xoşuna gəlməyəcək. Ona görə ki, onlar həqiqətlərin üzə çıxmasından, türklərdən qorxduq- ları kimi qorxurlar. Amma şəxsən sizə, səmimi insan olduğunuza görə, mənim quldur niyyətli soydaşlarımın əsl iç üzünü açmaqdan ötrü, həmin həqiqəti söyləməyə hazı- ram. Çünki neçə illərin yalanı məni rahat yatmağa qoymur və istəmirəm, daim mənə yaxşılıq edən insanların adları ən çirkin əməllərdə hallansın. - Janna Albertovna, siz bununla nə demək istəyirsiniz? – deyə Sergey təəccüblə soruşdu.
216
Janna özünü narahat hiss etdiyindən əsl həqiqəti söyləə bilmirdi. Sergey də fikir verdi ki, qadın sözlü adama oxşayır. Qadın bir badə də spirtli içki qəbul edib dərindən ah çəkdi və bir qədər ara verəndən sonra dedi: - Sergey Vladimiroviç, bu neçə illər yalan danışdığım üçün mən vicdan əzabı çəkmişəm, lakin bu gün özümdə cəsarət tapıb əsl həqiqəti söyləyəcəm. Mənə dar gündə Sumqayıtda arxa duran qonşularımın ünvanına şər və böhtan atmaqla onları sizin sizin kimi rus ziyalılarının gözündən salmağa çalışmışam. Mənim üçün doğma olan həmin şəhərdə başıma gətirilən bütün müsibətlərin baiskarı erməni ekstremistləri olubdur. İş ondadır ki, Sumqayıt hadisələri başlayanda mənim evimə ilk növbədə Eduard Qriqoryanın başçılığı ilə bir neçə erməni gəlib əvvəlcə ərimi öldürdülər, ondan sonra isə özümü zorladılar. Həmin hadisələr zamanı Janna körpə idi və gözümün qabağında onu da mənimlə birlikdə öldürmək istədilər. Lakin azərbay- canlı qonşularımın müdaxiləsindən sonra biz qurtulduq və iki gün həmin qonşuların evində gizləndik. Elə həmin həftə SSRİ DTK-nın əməkdaşları, onların yarısından çoxu ermənilər idi, bizə bildirdilər ki, izahatda məhz azərbay-
217 canlıların bizə hücum edib zor tətbiq etdiyini izahatda göstərim. Əks təqdirdə bizi fiziki cəhətcə məhv edəcəkləri ilə hədələdilər. Məhz həmin hadisələrdən sonra mən erməni olduğum üçün özümə nifrət etdim. Belə bir siyasətlə biz nə əldə etmək istəyirik? Bu suala mən hələ də cavab tapa bilmirəm. Jannanın bu etirafından sonra dəhşətə gələn Sergey inana bilmirdi ki, qadının ağzından çıxan sözlər əsl həqiqət- dir. O, aydınlıq gətirmək üçün sual vermək istəyəndə Abram onu qabaqlayaraq həvəslə dedi: - Mən çox şadam ki, Janna özündə cəsarət tapıb həqiqəti söylədi. Hörmətli tarixçi, bu ifadələr məndən çox sənə lazımdır. Ona görə ki, sən tarixçisən və tarixçilər öz əsərlərində əsl həqiqəti yazmalıdırlar. - Həmin hadisələrlə bağlı olan detallar maraq kəsb edirsə, mən dinləməyə hazıram. – deyə Sergey dostuna sualedici nəzər saldı. - Məlimat üçün deməliyəm ki, 1988-ci il fevralın 19-dan etibarən İrəvanda kütləvi mitinqlər başlanır. – deyə Abram aludəliklə dilləndi. - Mitinq iştirakçıları "Ermənistanı türklərdən təmizləməli!", "Ermənistan yalnız ermənilər üçündür!" kimi şüarlar irəli sürürdülər. Mitinqlərin üçüncü günü İrəvanda salamat qalmış yeganə məscid binası (XX əsrin əvvələrində şəhərdə 8 məscid olmuşdur) yandırıldı.
218 - Sumqayıtda bu hadisəni təşkil etmək üçün seçilmiş şəxs də erməni – iki dəfə məhkum olunmuş Eduard Qriqor- yan idi. – deyə Janna səbirsizliyini nümayiş etdirərək əsəbi halda əlavə etdi. - Yəni, bunu təkcə mən demirəm. İllər ötsə də mən onun yırtıcı sifətini, qatil hərəkətlərini heç vaxt unutmayacağam. Bundan əlavə bildirmək istəyirəm ki, Sumqayıt faciəsi zamanı yüzlərlə azərbaycanlı ailəsinin öz həyatlarını təhlükə qarşısında qoyaraq, məni və digər ermə- ni qonşularını qəzəblənmiş kütlənin təhlükəsindən xilas etmələri haqqında mətbuatda çox yazılıbdır. - Ermənistanın tanınmış siyasi xadimlərindən Paruyr Hayrikyan etiraf edirdi ki, “Sumqayıt hadisələri Moskva tərəfindən təşkil olunmuşdu”. – deyə Abram rəsmi qaydada izah verməyə başladı. - Bu hadisələrin Moskva tərəfindən törədilməsini SSRİ Dövlət Təhlükəsizlik Komitəsinin o vaxtkı sədri N. Kryuçkov da etiraf etmişdir. Bir gün davam edən ixtişaşlar nəticəsində erməni evləri dağıdıldı, onlarla adam yaralandı, 32 nəfər, o cümlədən, 26 erməni, 5 azərbaycanlı, 1 ləzgi öldürüldü. O da məlumdur ki, öldürülən ermənilərin, demək olar ki, hamısı erməni terror fondlarına pul keçirməkdən imtina edənlər idi. Qriqoryan Sumqayıt hadisələri zamanı 5 ermənini şəxsən özü öldürmüş, 8 erməni qadınını zorlamışdır. Yüklə 2,72 Mb. Dostları ilə paylaş:
|