83
şeytana inanmamaları əmr olunmuşdur. Şeytan isə onları çox uzaq bir zəlalətə
sürükləmək istər». (ən-Nisa 60). Həmçinin Peyğəmbər
– sallallahu aleyhi və
səlləm – in gətirdiyi hər hansı bir şəri məsələyə qarşı nifrət etməsi hətta onu
etsə də belə. «Bu ona görədir ki, kafirlər Allahın nazil etdiyini bəyənmədilər.
Allah da onların əməllərini puç etdi». (Muhəmməd 9). Həmçinin Allahın və
Rəsulunun qoyduğu qayda-qanunlarla narazı olan kimsə də buna aiddir.
İslamı öyrənməkdən imtina etmək. Allahın İsim və Sifətlərindən hər hansı
birini inkar etmək, təhrif etmək. Əl, ayaq, göz, İstiva və s. Həmçinin Allaha xas
olan sifətlərdən bəzisini məxluqa da vəsf etmək. Məs: Qeybi bilmək və s.
İmanı Dağıdan Sözlər – Allahı, Peyğəmbərləri, dini söymək, Allahdan
qeyrisinə dua etmək, dinə aid olan məsələrlə zarafat etmək, gülməli əhvalatlar
danışmaq (anektod), İslam dininə əməl edən bir kimsəyə geridə qalmış demək,
özünə vəhy gəldiyini iddia etmək və s.
İmanı Dağıdan Əməllər – Allahdan başqasına səcdə etmək, Allahın ayəsi və
Peyğəmbər – sallallahu aleyhi və səlləm – in hədisləri olan hər hansı bir yazıya
qarşı hörmətsizlik etmək. Allahdan qeyrisinə qurban kəsmək, nəzir demək,
qəbirləri təvaf etmək. Sehr, cadu etmək, fala baxmaq, kartda, qəhvədə, kahinlik
və s. Müsəlmanlara qarşı kafirlərə dəstək olmaq.
Küfrün Rükunları – Təkəbbürlük – boyun əyməyə mane olar. Həsəd -
nəsihəti qəbul etməyə mane olar. Qəzəb - ədalətə, Şəhvət - isə ibadət etməyə
mane olar. Təkəbbürlüyün dirəyi yıxılarsa qulun boyun əyməsi asantlaşar,
həsədin dirəyi yıxılarsa qulun nəsihəti qəbul etməsi, qəzəb dirəyi yıxılarsa
ədalət, şəhvət dirəyi yıxılarsa ibadət o, qul üçün asanlaşar.
Bir Qulda Həm Şirk, Həm Küfr, Həm Nifaq Bir Yerdə Cəm Ola Bilər? -
Günümüzdə olan təkfirçilər Quran və Sünnədə kafirlərə gələn hədə və təhdid
ayələrini bir başa müsəlmanların üzərinə tətbiq edirlər. Lakin bilindiyinə görə
ayə və hədislərdə keçən şirk, küfr kəlimələri gəldikdə hökm vermək üçün
tələsmək lazım deyil. İlk öncə öyrənmək lazımdır ki, bu kəlimələrdən (şirk,
küfr) nə qəsd olunur? Böyük şirk, küfr, yoxsa kiçik? İslamdan çıxardandır,
yoxsa İslam dairəsindən çıxardmayandır? Bu haqda daha ətraflı:
İtaətlər imanın şöbələri olduğu kimi bütün günahlar da küfrün şöbələridir.
Əhli Sünnə vəl Cəmaata görə bir qulda imanın bəzi şöbələri ilə, imanın əslinə
və həqiqətinə zidd olmayan küfrün və ya nifaqın bəzi şöbələri olması
mümkündür. «Onlar o, gün imandan daha çox küfrə yaxın idilər…». (Ali
İmran 167). AbdurRahman əs-Sədi – rahmətullahi aleyhi - deyir ki: «Bu ayədə bir
qulda həm iman, həm də küfr ola biləcəyinə və bunlardan birinə digərindən
daha yaxın ola biləcəyinə dəlil vardır».
Şirk, küfr, nifaq, bidət, zülm Tövhidin və İmanın ziddidir. 1-ci qayda olaraq
biz bilməliyik ki: Şirk, küfr, nifaq, bidət hər biri iki qismə bölünür. Böyük şirk,
84
böyük küfr, böyük nifaq və s. Həmçinin kiçik şirk, kiçik küfr, kiçik nifaq və s.
Nə üçün bunlar iki qismə bölünürlər? Bizlər bunu nə üçün bilməliyik? Quran
və Sünnəni daha gözəl başa düşmək üçün. Əgər bizlər Quran və Sünnədə şirk,
küfr, nifaq kəlimələrinə rast gəldikdə birinci qaydaya əsasən biləcəyik ki,
bütün bu kəlimələr (şirk, küfr, nifaq) iki qismə bölünürlər. Əgər biz bu
qaydanı bilməsək elə zənn edəcəyik ki, bu kəlimələr İslamdan çıxardan böyük
şirk, böyük küfr və böyük nifaqdır. Qaydanı bildikdə isə artıq tələsməz, ayə və
hədislərdən hansı qism şirk, küfr və nifaqdan söhbət getdiyi barədə fikirləşər
və hökm verməyə tələsmərik. 2-ci qayda odur ki, Tövhidin və İmanın əsli və
şöbələri olduğu kimi, şirk və küfrün də əsli və şöbələri vardır. Böyük şirk,
küfr, nifaq Tövhid və İmanın ziddidir. Yəni: Böyük şirk və böyük küfrün əsli
Tövhid və İmanın əslinə ziddir. Ya sənin qəlbində şirk və küfrün əsası, ya da
sənin qəlbində Tövhid və İmanın əsası olmalıdır. Əgər qəlbdə İmanın əsası
olarsa orada küfrə, küfrün əsası olarsa orada İmana yer olmaz. Kiçik şirk, küfr
və nifaq Tövhid və İmanın kamilliyinə ziddir. Yəni: Kiçik şirk, küfr böyük şirk
və küfrün şöbələri (budaqlarıdır).
Daha aydın olsun deyə bir məsəl ilə bunu izah edək: İki ağac təsəvvür edin.
Bir ağacın həm kökü, həm də budaqları küfrdür. Yəni ağacın həm əsası
küfrdü, həm də budaqları küfrün şöbələridir. Digər ağac isə İslam ağacıdır.
Həm kökü İmanın əsası, həm də budaqları (şöbləri) imanın budaqlarıdır. Həm
iman, həm də küfr ağacından bir budaq qıraq. Sonra küfr ağacından qırılan
budağı iman ağacından qırdığımız budağın yerinə calağ edək (sadəcə bir
budaq). Onda sizə belə bir sual verək. Küfr ağacından bir budaq qırıb iman
ağacına calağ etməklə bizdə iman ağacı oldu, yoxsa küfr? Sösüz ki, iman ağacı
olaraq qalır. Biz dedik ki, budaqlar kiçik küfrün şöbələridir və imanın əslinə
yox, kamilliyinə ziddir. Bizdə iman ağacı o, vaxta qədər iman ağacı olaraq qalır
ki, imanın əsası (ağacın kökü) küfrün əsası (küfrün kökü) ilə dəyişmədikcə.
Buradan da 3-cü qayda: Bir mömin qulda həm iman, həm də küfr qəlbdə bir
yerdə ola bilər. Burada olan küfr hansı küfrdür? Sözsüz ki, kiçik küfrdən
söhbət gedir. Əgər biz böyük küfr desək onda heç imandan söhbət də gedə
bilməz. Ona görə də deyilir ki, böyük şirk, küfr imanın əslinə (Yəni: İnsanı
İslam dairəsindən çıxardır), kiçik küfr isə imanın kamilliyinə ziddir.
Böyük Və Kiçik Küfrün Fərqi - 1. Böyük küfr insanı İslamdan çıxarır və
bütün əməlləri batil edir. Kiçik küfr isə insanı İslamdan çıxarmır və əməlləri
batil etmir. Yalnız etdiyi bu əmələ görə cavab verəcək. 2. Böyük küfrə görə
insan əbədi Cəhənnəmi qazanır. Kiçik küfrə görə isə insan Cəhənnəmə düşsə
də əbədi deyildir. 3. Böyük küfrə görə o, insanı sevmək, onunla dostluq etmək
olmaz, hətta yaxın qohum da olsa belə. Kiçik küfrə görə isə belə deyildir.