00 film k 05 giris

taraf›ndan benimsenen e¤ilimlere karfl› hizipçili¤ini ilan
eder adeta. Visconti, Rossellini ve De Sica müflfik bir göz
ve neo-realist bir kamerayla, kendisiyle bar›flmaya çal›flan
savafl sonras›n›n enkaz halindeki ‹talya’s›na bakarken,
Germi, sonradan “film noir” olarak tan›nacak olan bir
türle kariyerine bafllamay› seçti. Il testimone / Tan›k ad›n›
verdi¤i ilk filmi, kolayl›kla Dostoyevski’nin “Suç ve
Ceza”s›na bir sayg› duruflu olarak yorumlanabilir. Bir
idam mahkûmu, bafl tan›k olan bir kad›n›n, san›¤›n
suçlulu¤uyla ilgili flüphelerini itiraf etmesiyle son anda
kurtulur. Ancak mahkûmun sal›verilmesinden sonra da,
gerçekten gördü¤ü kiflinin bu adam olup olmad›¤›ndan
pek emin olamayan kad›n, bocalamaya devam eder.
Tan›¤›n›n fikrini de¤ifltirme ihtimaliyle dehflete düflen
eski mahkûm, tam kad›n› öldürmek üzereyken onun
zaten ölmüfl oldu¤unu fark eder. Bu süre içinde niyetin
eylemden çok daha önemli oldu¤unu anlayan eski
mahkûm, kendini suçlu olarak adalete teslim eder.
1948’de çekti¤i bir sonraki filmi Gioventù perduta / Kay›p
Gençlik, Nicholas Ray’in (Germi’nin büyük
hayranlar›ndan biri) birkaç y›l sonra Atlantik’in öbür
k›y›s›nda çekece¤i bir filme çok benzemektedir: Büyük
bir flehirde, neredeyse tamam› gece çekilmifl olan,
çaresiz ve kay›p gençlerin karanl›k suçlar›n›n hikâyesi. 
John Ford’un ve onun sinemas›n›n coflkulu bir
takipçisi olarak, sonraki iki filmi,  Amerikal› ilahi
yönetmene sadece manevi ba¤l›l›¤›na iflaret etmekle
kalmaz, ömür boyu süren Sicilya saplant›s›n›n da
habercisi olur.  Sicilya’ya daha sonra defalarca geri
dönecektir; sadece çok aflikâr mafya temas›na de¤il, ayn›
zamanda oradaki yoksullu¤a, yerleflmifl geleneklere ve
kat› sosyal kurallara da dönecek; ‹talya’n›n güneyine,
önce sert, sonra ironik, daha sonra da müstehzi bir
gözle bakan haflin bir kuzeylinin ahlaki bak›fl aç›s›yla bu
konular› irdeleyecektir. 1948 yap›m› In nome della legge /
Kanun Nam›na, sulh yarg›c› Giovanni Lo Schiavo’nun
an›lar›na dayan›r. Bu yarg›c›n mafyayla olan mücadelesi
s›k s›k My Darling Clementine / Kanun Harici ile
karfl›laflt›r›l›r. 1950’de çekti¤i bir sonraki filmi Il cammino
della speranza / Umut Yolu ise, memleketlerindeki kükürt
madenini terk edip geçim yolu bulmak için kuzeye,
Fransa’ya kadar göç etmek zorunda kalan Sicilyal›
madencilerin maceras› hakk›nda kitap olarak
yay›mlanm›fl baflka bir gerçek olaya dayan›r ve birçok
kifliye Gazap Üzümleri’ni an›msat›r. Bu iki film de takdir
edilmifl olmalar›na ve genellikle iyi elefltiriler almalar›na
karfl›n, ayn› dönemde bir yandan çok ses getiren
Miracolo a Milano / Milano’da Mucize (1951), di¤er
yandan Riso amaro / Ac› Pirinç (1949) ve flafl›rt›c› La terra
trema / Yer Sars›l›yor’un (1948) yaratt›¤› rekabet ortam›,
Germi’yi, ‹talyan sinemas›n›n ana ak›m› d›fl›nda yaln›z ve
sa¤lam bir profesyonel öykü anlat›c›s› haline getirmifltir.
Sonraki filmleri birçok farkl› türü ele almakta ne
kadar mahir oldu¤unu kan›tlar. Aç›kça Dassin’in klasik
roman› The Naked City / Ç›plak fiehir’den ilhamla
çekilmifl La città si difende / Kent Kendini Savunuyor
UNUTULMAZ YÖNETMENLER: PIETRO GERMI
UNFORGETTABLE DIRECTORS: PIETRO GERMI
PIETRO GERMI
Dan Fainaru
Tuhaf bir biçimde, hiçbir zaman hak etti¤i ölçüde bir
itibar göremedi. ‹lk senaryolar›n›n birkaç›nda onunla
çal›flm›fl olan yak›n arkadafl› Fellini, ondan hep “büyük
zanaatkâr” diye bahsederdi. fiüphesiz bu, fanatikli¤e
varan mükemmeliyetçili¤i ve filmlerindeki en ufak
eksiklikleri yap›m›n en erken safhas›nda giderme ›srar›yla
tan›nan bir meslektafla yöneltilmifl bir iltifatt›. Ancak, bu
sözlerde gizli bir elefltiri oldu¤undan flüphelenmemek de
elde de¤il, çünkü bir zanaatkâr, her zaman bir
sanatç›dan daha az de¤erli görülür. Germi’nin kaderinin
bafll›ca özelli¤i buydu: Herkes taraf›ndan takdir edilen,
ama asla döneminin meflhurlar› aras›na giremeyen biri
olmak. Etraf›ndaki herkes kat›ks›z birer Marksist iken, o
bir sosyal demokratt› ve ‹talyan neo-realizminin,
popülizmden pek de uzak olmayan bir evrensel
hümanizmi savundu¤u dönemde, Amerikan sinemas›na
hayran bir bireyselciydi. K›sacas›, sanatta politikan›n,
sanat›n kalitesi kadar, hatta bazen ondan daha önemli
oldu¤u bir ülkede ve zamanda “siyaseten do¤ru
olmayan” bir sanatç›yd›.
Fabrika iflçisi bir babayla terzi bir annenin o¤lu olarak
1914’te Cenova’da do¤du. Bu flehrin vazifeflinas her
evlad› gibi, bir çeflit deniz kurdu, bir transatlantik kaptan›
olmay› hayal ediyordu. Hatta, resimlerine bak›l›rsa,
bunun için fizi¤i de çok uygundu: Uzun boylu, s›ska ve
haflin bak›fll›yd›. Onun için, do¤al olarak, do¤du¤u flehrin
Denizcilik Enstitüsü’ne yaz›ld›, ama çok geçmeden
denizcilik için yarat›lmad›¤›n› fark edip Roma’daki
Deneysel Sinema Merkezi’ne geçifl yapt›. Bafllang›çta,
sinema oyuncusu olmak niyetindeydi, ancak sonuçta,
okuldan ç›kar ç›kmaz asistan› oldu¤u ünlü Alessandro
Blasetti’nin dan›flmanl›¤›nda e¤itimini tamamlad›ktan
sonra bir yönetmen olarak mezun oldu. Genellikle,
huysuz tav›rlar› olan, kararlar›nda inatç› ve azimli, her
zaman neyin do¤ru neyin yanl›fl oldu¤undan emin,
utangaç ve münzevi bir insan olarak tarif edilirdi. Çok
geliflmifl bir adalet duygusuna sahip ve do¤ru oldu¤una
inand›¤› bir davaya hiç tereddüt etmeden at›lan s›cak ve
sad›k bir dost say›l›rd›. Yaflam›n›n son y›llar›nda fleytani
mizah duygusuyla ünlenmiflti. Hep kendi bildi¤i yolda
gitti. Bu yol, her zaman birçok meslektafl›n›n izledi¤i yol
olmad›. Yayg›n e¤ilimlere ve modaya teslim olmad›¤› için
zaman›n›n en orijinal yarat›c› ruhlar›ndan biri olarak
de¤erlendirilmeye hak kazand›. 
Germi, daha 1945’teki ilk çal›flmas›yla, ça¤dafllar›
74

---