0f11aztitul(1-7)

 
85 
 
 
 
 
 
NƏ  ÖYRƏNDİNİZ? 
İş  vərəqinə  “p-n  keçidi”,  “yarımkeçirici  diod”,  “tranzistor”  anlayışları 
haqqında esse yazın.
 
 
 
 
 
Batareyanın qütblərini təyin edin.
Təchizat:  batareya,  yarımkeçirici  diod,  birləşdi-
rici naqillər. 
İşin gedişi:  Batareyanın qütblərini yarımkeçirici 
diodla  təyin  edin.  Bunun  üçün  əvvəlcə  quraca-
ğınız  dövrənin  sxemini  çəkin,  sonra  isə  dövrəni 
qurun.  
 Batareyanın qütblərini diodla necə təyin etdiniz? 
 
 
HƏYATLA ƏLAQƏLƏNDİRİN
 
 
ÖZÜNÜZÜ QİYMƏTLƏNDİRİN
 
№ 
Suallar 
Bilirəm 
zəif 
orta 
yaxşı 
1 
?????? − ?????? keçidli diodda düz və tərs keçid yükdaşıyıcıla-
rını nə təşkil edir?  
 
 
 
2 
Yarımkeçirici diod, cərəyan mənbəyi və lampa ardı-
cıl birləşdirilmişdir. Cərəyan mənbəyinin qütblərinin 
yerini dəyişdikdə:  
a) diod xarabdırsa, dövrədə cərəyan şiddəti necə də-
yişər?  
b) diod sazdırsa, dövrədə cərəyan şiddəti necə dəyi-
şər? 
 
 
 
3 
Tranzistorun emitter və kollektor dövrəsində cərə-
yan şiddəti uyğun olaraq 12 mA və 11,4 mA-dir. 
Baza dövrəsindəki cərəyan şiddəti emitterdəki cərə-
yan şiddətinin neçə fazini təşkil edir?  
 
 
 
 
  LAYİHƏ

---

86 
 
2.9. YARIMKEÇİRİCİ QURĞULAR:  
ONLARIN ELM, TEXNİKA VƏ İSTEHSALATDA TƏTBİQİ 
(Təqdimat dərs) 
 
Təqdimatın təqribi planı:  
 
Plan 
1. Giriş 
2. Yarımkeçirici qurğuların əsas hissələri 
3. Termorezistor 
4. Fotorezistor 
5. Fotodiod 
6. Yarımkeçirici düzləndiricilər 
7. İşıq şüalandırma diodu (svetodiod) 
8. Fototranzistor 
9. Günəş batareyaları 
10. İnteqral sxemlər (çiplər) və s. 
 
Yarımkeçiricilərin elm, texnika və istehsalatda tətbiqlərinə aid elektron 
təqdimat, yaxud poster hazırlayın. Bu məqsədlə aşağıdakı ünvanlardan 
istifadə edə bilərsiniz: 
 
Elektron resurslar: 
1. http://elibrary.bsu.az/kitablar/1002.pdf 
2. https://az.wikipedia.org/wiki/Yarımkeçiricilər 
3. https://az.wikipedia.org/.../Kateqoriya:Yarımkeçirici_cihazlar 
4. elshad777.blogspot.com/p/blog-page_21.html 
5. www.wikiwand.com/az/Kateqoriya:Yarımkeçirici_cihazlar 
6. https://www.slideshare.net/MirNamik/yarmkec-mbm2014 
7. https://prezi.com/upcuvgyppdko/yar-iletkenler-ve-kullanm-alanlar/ 
8. http://www.ahmetozkurt.net/TES101/ders9.pdf 
9. http://www.elektrikport.com/haber-roportaj/nissandan-akilli-park-teknolojisine-
sahip -sandalyeler/17086#ad-image-0 
10. http://slideplayer.biz.tr/slide/2701879/ 
11. https://engelliler.gen.tr/f61/yari-iletkenler-16935/ 
12. http://studbooks.net/755598/pedagogika/poluprovodniki_sovremennom_mire 
13. http://worldofschool.ru/fizika/kondens/tv-tela/p-provodnik/poluprovodniki-v-
nashej-zhizni-primenenie-poluprovodnikov-kratko
 
 
 
 
  LAYİHƏ

---

 
87 
 
 
2.1. Cib fənərinin lampasında cərəyan şiddəti 0,24 A-dir. Lampanın közərmə telinin en 
kəsiyindən 5 dəq müddətində neçə elektron keçər (
?????? = 1,6 ∙ 10
????????????)? 
2.2.  En kəsik sahəsi 
4 ????????????  olan naqildəki cərəyan şiddəti 6 A, sərbəst elektronların 
konsentrasiyası isə 
6 ∙ 10 ?????? -dir. Bu naqildə elektronların nizamlı hərəkət sürəti 
nə qədərdir (?????? = 1,6 ∙ 10
????????????)? 
2.3. Gümüş naqilin müqaviməti hansı temperaturda  
0℃ temperaturuna nisbətən 4 dəfə 
azalar 
(??????
= 0,004?????? )?  
2.4. Nə üçün çox vaxt lampaların közərmə teli açarı qapayan an yanıb sıradan çıxır?  
2.5. 
??????  reostatının sürgüsü sağa sürüşdürülərsə, elektron-şüa borusunda işıqlı ləkənin 
parlaqlığı necə dəyişər? 
 
 
 
2.6. Yüksək gərginlik düzləndiricisi “Razryad-1”in elektrodları arasında məsafə 8 mm 
olduqda qığılcım boşalması baş verdi. Bu an elektrodlar arasında gərginlik nə qədər 
idi? Nəzərə alın: atmosfer təzyiqində elektrodlar arasındakı elektrik sahəsinin inten-
sivliyi 
3000
  olduqda  havada  qığılcım  boşalmasının  yaranmasına  səbəb  olan 
“deşilmə” baş verir.  
2.7. Yer səthi ilə bulud arasındakı potensiallar fərqi 
1,2 ∙ 10 ???????????? olduqda şimşək müşa-
hidə olundu. Həmin an buludla Yer səthi arasındakı məsafə nə qədər idi? 
2.8. Elektrik dövrəsi EHQ-si 3 V olan cərəyan mənbəyindən və müqaviməti 6 Om olan  
naqildən ibarətdir. Dövrədən keçən cərəyan şiddəti 0,4 A olarsa, mənbəyin daxili 
müqavimətini və qısaqapanma cərəyan şiddətini təyin edin. 
2.9. Elektrik dövrəsi daxili müqaviməti 2 Om və EHQ-si  2 V olan cərəyan mənbəyin-
dən, maksimum müqaviməti 8 Om olan reostatdan, ampermetr və voltmetrdən 
ibarətdir. Bu dövrədə təyin edin:  
a) cərəyan şiddətinin ala biləcəyi maksimum qiyməti;  
b) cərəyan şiddətinin ala biləcəyi minimum qiyməti; 
c) gərginliyin ala biləcəyi maksimum qiyməti;  
d) gərginliyin ala biləcəyi minimum qiyməti.  
 
R
1
 
Katod Anod
Kondensatorlar  
sistemi 
Vakuum balonu
 II  fə
slə ai
d
 
MƏ
SƏ
LƏ
LƏ
R
 
  LAYİHƏ

---