1-amaliy ish. Matn muxarrirlarida matnlar kiritish. Taxrirlash va formatlash amallari. Mashg‘ulotning maqsadi

 

---

2-variant 
Quyidagi matnni 
MS Word 
dasturida kiriting:
2-misol.
1-misolda berilgan inshoot osti xandag‘i parametrlari asosida 2.5-rasmda berilgan 
konstruksiyadagi tushish-chiqish joyini hosil qilish uchun er ishlari hajmi hisoblansin:
Echish.
Xandakga tushish-chiqish yo‘lini hosil qilish uchun er ishlari hajmi quyidagicha 
hisoblanadi: 
m
=42 m; 
)/
=42/5=8,4 m; ; 
)=5-
(0,75·5/5)=4,25 m; ; 
=5-(0,75·5+3)/5=3,65 m; 
=[2·5+1(7,8+8,4+4,25+3,65)]3·5=511,5 
SHunday qilib, xandakdan qazib olinadigan grunt umumiy hajmi 
ga teng ekanligini 
bilinadi va hisoblashlarni ixchamlashtirish maqsadida olingan. Xandakning er osti suvi sathidan 
pastdagi va uning ta’sirida bo‘lgan nam grunt hajmi quyidagicha hisoblanadi: 
( 
√ 
)
,
Bu erda, 
F
1
-
xandakning er osti suvi sathidan 
h
m
-
masofa yuqoridagi sathi yuzasi, 
; 
h
n
=h
suv
+h
m
 =1,5+0,5=2,0
nam gruntli qatlam qalinligi, m; 
h
m
 -
er osti suvi sathdan yuqoridagi 
va shu sath ta’sirida bo‘lgan grunt qatlami qalinligi gruntlar turlariga bog‘liq ravishda 
quyidagicha olinadi: 
Gruntlar:
h
m
, m
-mayda, o‘rta va yirik zarrali qumlar……………......0,3
-qumoq va changsimon qumlar…………………………...0,5 
-qumloqlar, gillar va lyoss…………………………..…1,0 
F
1
=A
1
·(L
i
+2mh
nam
)=24·(50+2·1,0·2)=24·54=1296 m
2
 
U holda, xandakdan qazib olinadigan, er osti suvi sathidan pastda va uning ta’sirida bo‘lgan 
nam grunt hajmi-
, m
3 
quyidagicha hisoblanadi: 
( 
√ 
)
( √ )
 
(2.5) 
Xandakning suvi sathi ta’sirida bo‘lgan, ya’ni er osti suvi sathidan yuqorida joylashgan, 
cho‘michga yopishadigan grunt hajmi-
, m
3
quyidagicha hisoblanadi: 
=2289,6-1661,5=628,1 m
3
√
)=
√
)=1661,5 m
3

---

m
2
Bu erda 
- m
2
, 
katlovan planida suv sathi egallagan maydon yuzasi;
3. Ob’ektda bajariladigan er ishlari tarkibidagi quruq (tabiiy namlikdagi) grunt hajmi 
quyidagicha hisoblanadi: 
=
Bu erda 
-xandakdan qazib olinadigan quruq (tabiiy namlikdagi) grunt hajmi, 
quyidagicha hisoblanadi: 
=21296,5-2289,6=19006,9 
m
3
; 
-
ob’ekt bo‘yicha er ishlari qo‘shimcha hajmi, yozma vazifada beriladi va faqat quruq 
grunt deb qaraladi, berilmaganda
deb qobul qilinadi. 
Hisoblashlarni ixchamlashtirish maqsadida olingan natijalar 2.1-jadvaliga yozib qo‘yiladi. 
Inshoot osti xandakini qazish ishini tashkil qilish hisoblarida quyidagi natural va nisbiy 
ulushlar
2
ko‘rinishdagi hajmlar hisoblab topildi: 
-inshoot osti xandakida er ishlar hajmi 
- quruq grunt qazib olish hajmi 
- suv ostidan qazib olinadigan grunt hajmi 
1661,5 m
3
-7,8% 
- cho‘michga yopishadigan grunt hajmi 
628,1 m
3
-2,95% 
4. Ob’ekda er ishlarini ekskavator bilan gruntni erga tashlab bajarishni tashkil qilish 
hisoblarida quyidagi natural va nisbiy
3
ulushlar ko‘rinishdagi hajmlar hisoblab topildi: 
-gruntni erga tashlab qazish ishlari hajmi 
- ob’ektda quruq grunt qazib olish hajmi 
- ob’ektda suv ostidan qazib olinadigan grunt hajmi
m
3
-5,5% 
- cho‘michga yopishadigan grunt hajmi 2,95%
m
3
-2,1% 
5
. YUqorida 2.4-rasmdagi 
a 
=1 m masofa inshootning er osti qismi qurilgandan keyin qaytadan, 
shu erdan qazib olingan grunt bilan ko‘mib tashlanishi ko‘zda tutiladi, shuning uchun oldindan, 
xandakni qazish jarayonida, tabiiy zichlikda qayta ko‘mish hajmiga teng hajmli gruntni 
g‘aramlab qo‘yish kerek bo‘ladi. Unda
V
q.ko‘m
= 
V
xan
 -V
in.er.ost 
=21296,5-9000=12296,5 m
3
; 
(2.7) 
V
in.er.ost
-
inshootning er osti qismi hajmi, 
m
3
. 
V
in.er.ost
=a
1
1
·L
i
 h
x
=18·50·10=9000 m
3
; 
(2.8) 
6
. Ushbu kurs loyihasida, ko‘p variantlilikni hosil qilish maqsadida, xandakning qayta ko‘mish 
hajmiga teng qismi grunti va qo‘shimcha er ishi (
V
q.ko‘m
) hajmi ekskavator bilan transportsiz 
(erga tashlab), xandakning inshoot er osti qismiga teng hajmi (
V
in.er.ost
) grunti esa, transportli 
sxemada qaziladi.