1-bilet shayboniylar davlatining tashkil topishi

25-
 
BILET 
1.
 
Buxoro xonligini tashkil topishi. 
Muhammad Shayboniyxonning 
o‘limidan
so‘ng
taxtga bevosita uning 
avlodlari emas, amakisi Ko‘chkunchi Sulton o‘tqazilgan. To‘g‘ri, XVI asrning 40
- 
yillaridan 
so‘ng
bu urfodatga rioya etilmay 
qo‘yilgan.
Ko‘chkunchixondan
so‘ng
esa 
taxtga uning o‘g‘li Abu Said (1530 —1533) o‘tirdi. Undan keyin esa hukmdorlik
Shayboniyxonning ukasi Mahmud Sultonning o‘g‘li Ubaydullaxon (1533 —
1540) 
qo‘liga
o‘tdi.
Ubaydullaxon poytaxtni Samarqanddan Buxoroga 
ko‘chirtirdi.
Ubaydullaxon Buxoroga ota meros mulk deb qarar edi, chunki Shayboniyxon 
hayotligidayoq Buxoro hokimligini ukasi Mahmud Sulton (Ubaydullaxonning 
otasi)ga bergan edi. Shu tariqa, shayboniylarning Movarounnahrda tashkil etgan 
davlati endilikda rasmiy ravishda Buxoro xonligi deb ataladigan 
bo‘ldi.
2.
 
Go‘ri
 Amir maqbarasi. 
Samarqanddagi 
me’moriy
yodgorlik. Xalq 
orasida Go‘ri
Amir yoki 
Go‘ri
Mir (Mir 
Sayyid Baraka) deb nomlanib kelinadi. Maqbaraga temuriylar sulolasiga mansub 
kishilar (Amir Temur, uning piri Mir Sayyid Baraka, 
o‘g‘illari
Umar-shayx, 
Mironshoh va Shohrux, nabiralari Muhammad Sulton, 
Ulugʻbek
va b.) dafn etilgan. 
Boburning 
ta’kidlashicha,
dastlab Temurning nabirasi Muhammad Sulton Mirzo 
Samarqand 
qal’asi
jan.da 
Toshqo‘rg‘on
—
chaqarda Madrasa qurdirgan. 
Muhammad Sulton halok 
bo‘lgach
(1403), Amir Temur uning xotirasiga maqbara 
qurish haqida farmon berdi. Maqbara Madrasa hovlisining to‘riga bunyod etilgan.
Bizgacha, asosan, peshtoqli darvozasi bor hovli va maqbara binosi saqlangan. 
Arxeologik tadqiqotlar natijasida maqbara hovlisining ikki yonidan Muhammad 
Sulton qurdirgan Madrasa va xonaqoh qoddiqlari topilgan. Madrasa va xonaqoh 
chorsi hovlining sharqiy va 
g‘arbiy
tomonlarini egalla-gan. Hovlining jan.da 
gumbazli maqbara joylashgan. Maqbaraga jan. dan, 
Ulug‘bek
qurdirgan dalon 
(1424) orqali kiriladi. Maqbaraning chortoq tarhli ziyorat-xonasi baland toqi 
—
ravoqli, tepa-si yozuv hoshiyalari va ichki gumbaz bilan qoplangan. Tashki gumbazi 
64 
qobirg‘ali,
baland poygumbaz (diametri 
—
15 m, bal. 12,5 m)ga 
o‘rnatilgan.