|
1-Лаборатория ишиGeologiya gidrogeologiya va razvetkaUlanish tekisligi
- minerallarning eng muhim aniqlash belgilaridan biri
(2-jadval). Ulanish, bu kristallik minerallarning tekisliklar bo„ylab bir va
bir necha kristallografik yo„nalishlar bo„yicha, oynadek yaltiroq tekis yuza
hosil qilishidir. Bunday tekis yuza ulanish tekisligi deb yuritiladi. U uncha
mayda bo„lmagan mineral donalarida aniqlanadi. Kristallarning yonlari
ko„pincha ulanish tekisligi deb yuritiladi. Ulanish tekisligi ko„rinishi va
yaltiroqligi bilan kristallning tomonlaridan farq qiladi.
Ulanish yuza tekisligi minerallarda quyidagicha bo„lishi mumkin:
bir tomonlama - slyuda, gips;
ikki tomonlama - dala shpati, piroksen, amfibol (prizma bo„ylab);
uch tomonlama - kalsit (romboedr bo„ylab), - galenit (kub bo„ylab);
to„rt tomonlama - flyuorit (oktaedr bo„ylab);
olti tomonlama - sfalerit (rombododekaedr bo„ylab).
6
1-jadval
Moos shkalasi
Minerallarning
nomi va kimyoviy
formulasi
Moos
shkalasi
bo„yicha
qattiqligi
Qattiqlikni Moos
shkalasidan aniqlash
Qattiqlik soni
kg/mm
2
1
2
3
4
Talk
Mg
3
[Si
4
O
10
][OH]
2
1
Qo„lga yog„dek unnaydi
2,4
Gips
CaSO
4
·2H
2
O
2
Qog„ozga chizadi, tirnoq
bilan chizsa bo„ladi
36
Kalsit CaCO
3
3
Mis simi chizadi
109
Flyuorit CaF
2
4
Mis sim va oynani
chizmaydi
189
Apatit
Ca
5
[PO
4
]
3
, (F,Cl)
5
Oynani bilinar bilinmas
chizadi
536
Ortoklaz
K[AlSi
3
O
8
]
6
Oynani chizadi
795
Kvars SiO
2
7
Oynani oson chizadi
1120
Topaz
Al
2
[F,OH]
2
[SiO
4
]
8
Oynani deyarli kesadi
1427
Korund Al
2
O
3
9
Oynani kesadi
2060
Olmos С
10
Oynani osongina kesadi
10060
|
|
|