1-mavzu. Buxgalteriya hisobi, uning ahamiyati va turlari Buxgalteriya hisobi haqida tushuncha

So 90 000
So 112 000
dt 6520 kt			dt 8710 kt
	Sb 36 000			Sb 86 000
	6)60 000
A. 0	A.60 000		A. 0	A.0
	So 96 000			So 86 000
dt 6410 kt
	Sb 0
	7) 37 500
A. 0	A.37 500
	So 37 500

Hisob-kitoblarning to’g’riligini tekshirish uchun aylnma qaydnomasini tuzish mumkin. Unda jami yig’indilarning uchta teng juftligi bo’lishi kerak. Debet bo’yicha boshlang’ich saldo jami yig’indisi kredit bo’yicha boshlang’ich saldo jami yig’indisiga teng bo’ladi, chunki biz uni dastlabki balans aktivi va passivining ma’lumotlaridan to’ldiramiz. Debet bo’yicha aylanmalar jami yig’indisi kredit bo’yicha aylanmalarga teng, zero barcha operatsiyalar ikkiyoqlama yozuv usulida ro’yxatga olingan. Nihoyat debet bo’yicha yakuniy saldo jami yig’indisi kredit bo’yicha yakuniy saldo jami yig’indisiga teng bo’ladi.

Shuning o’zi hisobot davri oxiridagi balans hisoblanadi.

schetlar	bosh qoldiq		oborot (aylanma)		yakuniy qoldiq
	debet	kredit	debet	kredit	debet	Kredit
0130	300 000				300 000
0230		90 000				90 000
1010	60 000		30 000	24 000	66 000
2010	36 000		234 000	95 000	175 000
2810	84 000		95 000		179 000
5010			120 000	120 000
5110	246 000		37 000	212 000	71 000
4010	70 000			37 000	33 000
8330		290 000				290 000
6810		72 000	50 000			22 000
6010		102 000	42 000	30 000		90 000
6710		120 000	157 500	150 000		112 500
6520		36 000		60 000		96 000
8710		86 000				86 000
6410				37 500		37 500
	796 000	796 000	765 500	765 500	824 000	824 000

6-qadam. Yakuniy balansni tuzish. Aylanma qaydnomasi ma’lumotlari asosida hisobot davri oxiriga balans tuziladi. Balansga qoldiqlari mavjud bo’lgan schetlargina kiritiladi, shuning uchun kopincha jamlama schetlar bo’yicha aylanma qaydnomasi, aylanma balansi, balans esa yakuniy deb ataladi. U quyidagi ko’rinishga ega bo’ladi:

schet	aktiv	summa	schet	Passiv	Summa
0130	Mashina va asbob-uskuna	300 000	8330	Pay va ulushlar	290 000
0230	Mashina va asbob-uskunalarning eskirishi	90 000	6810	Qisqa muddatli bank kreditlari	22 000
	Asosiy vositarning qoldiq qiymati	210 000	6010	Molyetkazibberuvchivapudratchilargato’lanadigan hisob-varaqlar	90 000
1010	Homashyo va materiallar	66 000
2010	Asosiy ishlab chiqarish	175 000	6710	Mehnat haqi bo’yicha xodimlar bilan hisoblashishlar	112 500
2810	Ombordagi tayyor mahsulot	179 000	6520	Maqsadli davlat jamg’armalariga to’lovlar	96 000
5110	Hisob-kitob scheti	71 000
4010	Haridorlar va buyurtma-chilardan olinadigan hisob varaqlar	33 000	8710	Taqsimlanmagan foyda	86000
			6410	Budjetga to’lovlar bo’yicha qarz	37 500
	balans	734 000		Balans	734 000

Masala-6 schetlar va ikkiyoqlama yozuv
1 aprel 2016 yilga schetlarda quyidagi qoldiqlar mavjud(ming so’m)

schet	aktiv	summa	schet	Passiv	summa
0130	Mashina va asbob-uskunalar	2500	8330	Ustav kapitali	3000
1010	Xom ashy ova materiallar	1800	8520	Rezerv kapitali	400
2010	Asosiy ishlab chiqarish	900	8710	Taqsimlanmagan foyda	2000
2810	Tayyor mahsulot	400	6810	Qisqa muddatli kreditlar	2000
5010	Kassadagi pul mablag’lari	15	6410	Budjetdan qarz	440
5110	Hisob-kitob scheti	2800	6520	Pensiya jamg’armasiga qarz	500
4010	Xaridorlar qarzi	750	6710	Ish haqi bo’yicha qarz	1015
4890	Boshqa debitorlik qarzlari	250	6010	Mol yetkazib beruvchilarga qarz	60
jami		9415			9415

Ikkinchi chorakda quyidagi xo’jalik muomalalari bo’lib o’tdi:

N	Operatsiyalar mazmuni	summa	debet	kredit
1	Ishlab chiqarishdagi ishchilarga ish haqi hisoblandi	700
2	Ish haqidan daromad solig’I -12% hisoblandi
3	Yagona ijtimoiy to’lov hisoblandi- 25%(korxona hisobidan)
4	Hisob-kitob schetidan kassaga ish haqi uchun pul olindi	690
5	Kassadan xizmat safari uchun pul berildi	12
6	Kassadan ish haqi tarqatildi	620
7	Omborga mol yetkazib beruvchilardan materiallar keldi	250
8	Hisob kitob schetiga qisqa muddatli kredit kelib tushdi	230
9	Ombordan ishlab chiqarishga materiallar berildi	320
10	Ishlab chiqarishda ishlatilmagan materiallar omborga qaytarildi	40
11	Hisob-kitob schetidan qarz to’landi: -budjetga -pensiya fondiga	400 650
12	Bankdan qisqa muddatli kredit olindi	200
13	Mol yetkazib beruvchilarga qarz to’landi	250
14	Ishlab chiqarishdan omborga tayyor mahsulot olindi	1200
15	Taqsimlanmagan foydaning bir qismi ustav kapitaliga qo’shildi	500

Talab etiladi: 1. Buxgalteriya o’tkazmalarini(provodka) bering; 2. Buxgalteriya schetlarini(sc
het) oching; 3. Schetlarda xo’jalik operatsiyalarini aks ettiring; 4. Oborotlarni va yakuniy qoldiqlarni hisoblang; 5.buxgalteriya balansini tuzing.