1-mavzu. Buxgalteriya hisobi, uning ahamiyati va turlari Buxgalteriya hisobi haqida tushuncha

- soliqlar hisoblash:
Dt ____ “Foyda solig`i bo`yicha xarajatlar”

Kt _____ “Budjetga to`lov bo`yicha qarzlar”

- hisobot davri oxirida quyidagi provodka beriladi:
Dt -___ “Yakuniy moliyaviy natija”
Kt____ “Foyda solig`i bo`yicha xarajatlar”
TAYYOR MAHSULOT, TOVARLAR VA ULARNI SOTISh HISOBI

1. Tayyor mahsulot va ularni baholash

2. Tayyor mahsulotlarni ishlab chiqarish va omborga kelib tushishi hisobi
3. Yuklab jo`natilgan tayyor mahsulotlar hisobi
4. Mahsulotlar, tovarlar, ish va xizmatlarni sotish hisobi
5. Tovarlarni hisobga olish
6. Korxonaning boshqa daromadlari hisobi
Qonuniy hujjatlar:

№	Xujjatnnng nomi	AV ro`yxatga olingan sana va raqam
1	“Mahsulot (ishlar, xizmat)larni ishlab chiqarish va sotish xarajatlari tarkibi hamda moliyaviy natijalarni shakllantirish tartibi to`g`risida”gi Nizom	O`zR VM 54-son Qarori 05.02.99 y.
2	O`zR 2-sonli BHSM “Asosiy xo`jalik faoliyatidan tushgan daromadlar”	26.08.1998 y.483-son

1. Tayyor mahsulot va ularni baholash
Tayyor mahsulot – korxonada ishlab chiqarish jarayonining oxirgi natijasidir. Tayyor mahsulot texnologik jarayonlarning barcha bosqichidan o`tgan, tasdiqlangan davlat standartlari va texnik talablarga javob beradigan (sertifikatli yoki boshqa hujjatli), omborga toshpirilgan yoki xaridorga yuklab jo`natilgan mahsulotlar hisoblanadi. Tayyor mahsulot aylanma mablag`lar tarkibiga kirib, O`zR “Buxgalteriya hisobi to`g`risida”gi Qonuniga asosan balansda haqiqiy tannarxida ko`rsatilishi kerak. Ularga ishlab chiqarish jarayonida foydalanilgan asosiy vositalar, xom-ashyo, materiallar, yonilg`i, energiya, mehnat resurslari va mahsulotlarni ishlab chiqarishga ketgan boshqa xarajatlar kiradi.
Tayyor mahsulotlarning haqiqiy tannarxi faqat hisobot davri (oy)ning oxirida hisoblab aniqlash mumkin bo`ladi. Mahsulotlarning harakati (ishlab chiqarish, yuklab jo`natish, sotish) esa uzluksiz amalga oshiriladi, shuning uchun joriy hisobda mahsulotlarning shartli bahosi kerak bo`ladi. Tayyor mahsulotlar harakatining uzluksiz hisobi joriy hisob baholarda reja tannarxida yoki shartnoma baholarida olib boriladi. Oy oxirida tannarx aniqlanib, hisob bahosi haqiqiy tannarxgacha yetkaziladi.