1-mavzu: moliyaning mohiyati va funksiyalari

Pul fondlari
Markazlashtirilgan
Markazlashtirilmagan
xо‘jalik sub’yektlari darajasida tuzilgan pul fondlari

• davlat va maxalliy о‘z о‘zini boshqarish darajasida tuzilgan pul fondlari
• barcha byudjetdan tashqari fondler
• davlat maqsadli pul fondlari

Moliyaning xarakterli hususiyatlari
real pullarning harakatiga bog’liq
harakatining, odatda, bir tomonlama yo’nalishga ega
ekanligi
markazlashtirilgan va markazlashtirilmagan pul mablag’lari fondlarini
yaratish.
Moliyaning funksiyalari
Taqsimlash
Nazorat
Iqtisodiy rag’batlantirishni oshirish, moddiy, mehnat, moliyaviy resurslar va tabiiy boyliklardan oqilona va tejamkor foydalanish, noishlab chiqarish xarajatlari va yo’qotmalarni qisqartirish, xo’jasizlik va isrofgarchilikning oldini olish moliya nazorat funksiyasining maqsadlaridandir.
Moliya yordamida amalga oshiriladigan YaIM va MDni taqsimlash va qayta taqsimlashning pirovard maqsadi iqtisodiyotni rivojlantirish va aholining yuqori turmush darajasini ta’minlashdan iboratdir.
Taqsimlash funksiyasi
Birlamchi taqsimlash
Asosiy daromadlar MDni moddiy ishlab chiqarish ishtirokchilari o’rtasida taqsimlash jarayonida shakllanadi. Ular ikki guruhga bo’linadi:
Qayta taqsimlash
milliy xo’jalik ustuvor tarmoqlarini rivojlantirish, mamlakat mudofaa qudratini ta’minlash, aholining moddiy va madaniy ehtiyojlarini qondirish uchun ijtimoiy pul fondlarining shakllanishini ta’minlash uchun qayta taqsimlash zarur
moddiy ishlab chiqarish sohasida band bo’lgan ishchi va xizmatchilarning ish haqi, fermer va boshqalarning daromadlari;
moddiy ishlab chiqarish sohasidagi korxonalarning daromadlari.
xo’jalik yurituvchi subyektlar daromadlari va jamg’armalaridan eng samarali va oqilona foydalanish maqsadida mablag’larni tarmoqlararo va hududiy qayta taqsimlash bilan;
ishlab chiqarish sohasi bilan bir qatorda noishlab chiqarish sohasining (maorif, sog’liqni saqlash, ijtimoiy sug’urta va ijtimoiy ta’minot, boshqaruv va h.k.) ham mavjudligi bilan;
aholining turli ijtimoiy qatlamlari o’rtasida daromadlarni qayta taqsimlash bilan.