11- mavzu: Byudjet- soliq siyosati Reja

ΔG ↑ → ΔE↑ (ΔEqΔC) → ↑ΔY(ΔY=ΔC x mg) 
Yopiq iqtisodiyot uchun soliqqa tortish hisobga olinmagan holdagi muvozanatli yalpi 
ishlab chiqarish hajmi:
 
Y = ---------- (a+I+G);
1-b 
Bu yerda: 1/(1-b) – yopiq iqtisodiyotda soliqqa tortish hisobga olinmagan vaziyatda 
xarajatlar mulьtiplikatori; 
(a+I+G) – avtonom xarajatlar; 
b=MPC – istemolga chegaralangan moyillik bo’lib mulьtiplikator miqdorini belgilovchi 
asosiy omildir. 
Yopiq iqtisodiyot uchun soliqqa tortish hisobga olingan holdagi muvozanatli yalpi 
ishlab chiqarish hajmi:
 
 
1
 Y= --------------- (a+I+G) 
1-b ( 1-t) 
Bu yerda: 1 / (1-b(1-t) – yopiq iqtisodiyotda xarajatlar mulьtiplikatori;
t – chegaraviy soliq stavkasi. 
t =ΔY/ΔT 
Ochiq iqtisodiyot uchun soliqqa tortish hisobga olingan holdagi muvozanatli yalpi 
ishlab chiqarish hajmi:

---

1 
Y= ------------------- (a+I+G+g) 
1(1-b(1-t)+m’ 
Bu yerda: 1 / 1(1-b(1-t)+m’ ochiq iqtisodiyotda davlat xarajatlar mulьtiplikatori. 
Soliq mulьtiplikatsiya samarasi davlat xarajatlari singari soliqlarning bir marta o’zgarishi 
oqibatida iste’molning bir necha bor o’zgarishiga boqliq. 
T↓(ΔT)

Yd↑ (ΔYd= -ΔT) 

C↑ (ΔC=b(-ΔT)) 

E↑ (ΔE=b(-ΔT)) 

Y↑ (ΔY=b(-ΔT) 

C↑ 
(ΔC=b(b(-ΔT)) 

E↑ (ΔE=b
2
(-ΔT)) 

Y↑ (ΔY=b
2
(-ΔT)) 


C↑ (ΔC=b(b
2
(-ΔT))) va h.k. 
Demak, soliq mulьtiplikatorini quyidagicha tasvirlash mumkin: 
ΔY - b
----------- = ------- 
ΔT 1- b
Sof eksport funktsiyasini hisobga olib ochiq iqtisodiyot uchun soliq mulьtiplikatorini 
hisoblasak, u