133 li be ral düşünce, Yıl 18, Sayı 69-70, Kış-Bahar 2013, s. 133-155 Giriş
Yüklə 197,2 Kb. Pdf görüntüsü
|
142 | Hüseyin Bal Calhoun’un düşüncelerine ağırlık verdiği hâlde, baskı grubu çoğulculuğu ko- nusunda daha çok Latham ve Truman’ın görüşlerine başvurmaktadır. Ona göre, Amerika’da 1950’lere kadar siyasal ve entelektüel tartışmalardaki vurgu, ağır- lıkla bölgesel veya coğrafî çoğulculuk üzerinde olduğu hâlde, bu tarihten son- ra örgütlü baskı gruplarının giderek önem kazanmaya başladığı görülmekte- dir. Ancak baskı gruplarının siyasal tartışmalarda dikkatleri çeken, dolayısıyla önem atfedilen tarafı, onların yönetimin karar alma faaliyeti üzerindeki etkileri idi. Nitekim, baskı gruplarına ve onların siyasal sistem üzerindeki etkilerine atfedilen bu önem, Birch’e göre Latham’ı şu ifadeleri kullanmaya sevk etmiş- tir: “Yasama organı, grup mücadelelerinde hakemlik yapar; kazanan tarafın zaferini
Birch, Latham’ın burada baskı gruplarını siyasetin temeli olarak tanımladığını ve siyasal süreci de esasen gruplar arasındaki mücadeleden ibaret gördüğünü ileri sürer. Birch’in baskı grubu çoğulculuğu konusu ile ilgili olarak görüşlerine yer verdiği diğer düşünür Truman’dır. Ona göre, 1950’li yıllarda baskı grupları ile ilgili olarak benzeri vurguyla yayınlanmış olan çok sayıdaki kitap ve maka- leler içinde en etkili olanı, Truman’ın The Govermental Process 18 adlı kitabıdır. Truman bu kitapta, “çıkar gruplarının siyasal süreç içindeki rollerinin siste- matik bir izahını” yapabilmek için bu konuyla ilgili olarak yapılmış olan çok sayıda araştırmanın sonuçlarını sentezlemeye çalışmıştır. Truman’a göre “çıkar grubu”, bir veya daha fazla ortak tutum temelinde, bu tutumların ifade ettiği davranış biçimlerinin oluşturulması, sürdürülmesi ve geliştirilmesi için toplumdaki diğer gruplara talepler ileten bir grubu ifade eder. Çıkar grubunun bu şekilde tanımlanması, bir yandan mevcut grupların tebellür etmesine izin verirken, diğer yandan da Truman’ın siyaset bilimine ve siyaset sosyolojisine kazandırdığı “potansiyel gruplar” kavramının göndermede bulunduğu kesimlerin tespit edilmesine imkân tanır. Buna göre, insanlar, var oldukları her yerde, bizim grup olarak adlandırdığımız hâl-i hazır bütünleşme örüntülerine iştirak eden varlıklardır. Devlet kurumları, iktidara dayalı çıkar merkezleridir; onların çıkar grupları ile olan bağlantıları, açık veya gizli olabil- mekte ve faaliyetleri de politik karakter itibariyle farklılıklar gösterebilmekte- dir. Bu karakter zaman zaman yaygın kabûl görüp, istikrarlı olabilirken, zaman zaman da istikrarsız ve çelişkili bir görünüm sergileyebilmektedir. Siyasal çı- 17 Latham, E., The Group Basis of Politics, New York, Octagon Books, 1965, s. 35-36. Aktaran, Birch, a.g.e., s. 180. 18 Truman, David B., The Govermental Process, New York, Knopf, 1951. Aktaran, Birch, a.g.e., s. 180. Demokrasinin Performans İmkânı Olarak Çoğulculuk (2) | 143
kar grupları, hak talebinde bulunabilmek için, bu kurumların içindeki politik kararların alındığı kilit noktalara giriş imkânlarını araştıracaklardır. Amerika Birleşik Devletleri’nin yönetim sisteminin karakteristik özelliği, grupların si- yasete katılmasına imkân tanıyacak çok sayıda giriş noktalarına sâhip olması- dır. Federal sistem, merkezci olmayan, az veya çok bağımsız iktidar merkezleri oluşturur. Çıkar gruplarının ulusal yönetime girişini mümkün kılan ve güven altına alan noktalar da işte bu bağımsız iktidar merkezleridir. Bu kilit giriş nok- taları, kurumsal yapının içinde serpiştirilmiş durumdadırlar ve sâdece yönetim birimleri tarafından resmî olarak kurulmuş olanları değil, çeşitli tiplerdeki si- yasal partileri ve yönetim birimleri ile diğer çıkar grupları arasındaki ilişkileri de kapsar. Bu giriş noktalarının çokluğu ve çeşitliliği, anayasal kuvvetler ay- rılığı doktrini, fren-denge sistemi ve hükümet görevlilerinin belli aralıklarla yapılan seçimlerce belirlenmesi gibi sistemlerce desteklenir.
Birch’e göre, Truman “baskı grubu” yerine “çıkar grubu” kavramını kul- lanmayı tercih etmiştir. Bunun nedeni, baskı grubu kavramının hâl-i hazırda bir “siyasal istismar malzemesi” hâline gelmiş olmasına rağmen, çıkar gru- bu kavramının tarafsız bir kavram olma vasfını koruyor olmasıdır. En azın- dan Truman böyle düşünmektedir. 20 Ancak Birch, bunun belki Truman’ın The Govermental Process’ı yazdığı 1951 yılı şartları için geçerli olabileceğini ve bugün için aynı şeyi söylemenin mümkün olmadığını belirtmektedir. Çün- kü ona göre, siyasal bilimciler tarafından kullanımlarına bakılırsa, tarafsızlık açısından her iki kavram da eşit düzeydedir. Birch buradan itibaren bu kavramlarla ilgili kendi analizine geçer. Ona göre, “baskı grubu” kavramı, siyasaların oluşturulduğu ve uygulandığı süreç üzerinde baskı kurmaya çalışan tüm örgütlü grupları tanımlamak için kul- lanılan genel bir kavramdır ve “çıkar grubu” ve “destek grubu” diye iki alt kategoriden oluşur. Birch’in kullanımına göre “çıkar grubu”, üyelerinin maddî çıkarlarını ko- ruma ve geliştirme fonksiyonu gören bir grup iken, “destek grubu” belirli bir gaye veya değeri savunmak ve yüceltmek için var olan gruptur. Bu yüzden meselâ savunma sözleşmeleri üzerinde çalışan şirketlerin (ve bunların ça- lışanlarının) çıkarlarını savunan gruplar ile üyeleri siyasetin gerçek doğası hakkında belli bir tutum veya ahlâkî kanaâti paylaşan nükleer enerjiye veya nükleer ordulara muhalif gruplar arasında savunma politikası açısından bir ayrım yapılabilir. Yine çocuk aldırma hukuku açısından doktorların, hemşire- lerin ve klinik sâhiplerinin çıkarlarını temsil eden gruplar ile üyeleri sâdece 19 http://www.unet.brandeis.edu/~woll/trumanpp_files/frame.htm 20 Truman, a.g.e., s., 38. Aktaran, Birch, a.g.e., s. 180. Yüklə 197,2 Kb. Dostları ilə paylaş:
|