Suv bilan ishlaydigan sovutgich.
Qarama qarshi prinsipda ishlaydi. Gaz
aralashmasini yazshi sovutadi, hamda ilgari olingan azot (IV)-oksid bilan suvning
reaksiyaga kirishi natijasida qisman nitrat kislota ham hosil bo`ladi. Sovutkichning
tubida nitrat kislota yig`iladi. Yuvish minorasi 2 tomoni
rezina probkalar bilan
berkitilgan silindrdan yoki sovutkichning g`ilofidan tayyorlanishi mumkin.
Minoraga suv voronka orqali ko`rinadi. Nitrat kislota eritmasi esa tajribaning oxirida
(qisqich) jo`mrak orqali olinadi. Minora shisha siniqlari (nasadka) bilan to`ldiriladi
va sirqulyasion qurilma bilan tahminlanadi. Pulhvirizatordan olingan kichkina
rezina nok sirqulyasion qurilma vazifasini bajaradi. U eritmaning yopik sikl bo`ylab
haydaydi va bu uning konsentrasiyasini oshiradi.
Qurilmaning hamma detallari
yog`och taglik ustiga montaj qilinadi.
Asbobni ishga tushirish va uni tekshirish.
Qorishtirgichga ammiakning
konsentrlangan eritmasi solinadi. Gaz keladigan nayga gaz olinadigan asbob yoki
kislorodli gazometr ulanadi. Katalizatorni qizdirish uchun reostat orqali elektr toki
ulanadi. Yuttirish minorasiga suv qo`-yiladi (jo`mrak yoki qisqich berkitiladi).
Ishning maqsadi:
Sanoatda olinadigan HNO
3
ning texnologik sxemasi haqida
tasavvurlarni chuqurlashtirish.
Kerakli jihozlar va reaktivlar:
sklyanka,
shisha nay, gazometr, kolba (100
ml) reostat,
suvli sovutkich, shisha silindr va diametri 20 ml sig’imli shisha nay,
asbest taxta, mis sim,
Kipp apparati, (NH
4
)
2
Cr
2
O
7
, H
2
SO
4
(1:5 suyultirilgan), Zn
donachalari, distirlangan suv.
Ishning bajarilishi.
Katalizator tayyorlash: Katalizator tayyorlash uchun
elektr plitkaning spiralidan 5-7 sm olinadi. Krannlar orasidagi bo`shliq asbest taxta
bilan to`ldiriladi. Taxta
tuz eritmasini shimib olgach, spiralni tortib olib havoda
quritiladi. Spiralni elektr
manbaga ulansa, ammoniy bixromat parchalanadi:
(NH
4
)
2
Cr
2
O
7
N
2
+Cr
2
O
3
+4H
2
O
Mayda donador xrom oksid asbest ustida qoladi. Xrom oksididan to`g`ridan
to`g`ri model yig`ilgich olish mumkin. Spiral joyiga qo’yiladi va uni kolba bilan
berkita turib, reostat orqali tok ulanadi. Ammoniy
bixromat parchalangan keyin
katalizator tayyor bo`ladi, endi tiqin kolbaga kiygiziladi.
