2013, Ankara Kauçuk ve Plastik Ürünler İmalatı İş Kolunda Risk Esaslı Programlı Teftiş

28
Piston Suyu: Kullanım amaçları aşağıda verilmiştir.
Üst kalıp grubunun hareketini sağlayan pistonların tahriki
Kamera pistonu (BOM presler)  ve bazı preslerde lastik çıkarıcılar 
Preslerde Meydana Gelebilecek Tehlikeler
Genel Tehlikeler
Mekanik tehlikeler
Aşağıdakilerden kaynaklanan ezilme ve/veya makaslama ve/veya darbe tehlikeleri:
- Güçle çalışan mahfazaların hareketi.
- 5 MPa’dan daha büyük basınçlı bükülgen hortumlarının kamçı hareketi.
- Presin dengesinin bozulması/devrilmesi.
Basınçlı akışkanlardan kaynaklanan tehlikeler:
- Hidrolik, pnömatik veya ısıl şartlandırma sistemlerinde, özellikle 5 MPa’dan daha büyük basınçlı bü-
külgen hortum ve bağlantılarında, basınçlı akışkanların istem dışı tahliyesi nedeniyle göz veya deri 
yaralanmaları.
Elektrik tehlikeleri
Enerjili iletken parçalara doğrudan veya dolaylı olarak temas nedeniyle elektrik çarpmaları veya ya-
nıklar.
Isıl tehlikeler
Isıl şartlandırma sistemlerindeki hortum ve bağlantıların çalışma sıcaklıklarından kaynaklanan yanık-
lar
Gürültüden kaynaklanan tehlikeler
İşitme kayıpları; kulak çınlaması (tinnitus), yorgunluk, gerginlik, denge veya dikkat kaybı, sözlü ileti-

---

29
şimde anlaşamama veya ses işaretlerinin algılanmasında zayıflama gibi yüksek gürültü seviyelerin-
den kaynaklanan tehlikeler.
Toz, gaz ve buhardan kaynaklanan tehlikeler
Aşağıdaki işlemler esnasında sağlığa zararlı toz, gaz, buhar ile temas edilmesinden veya bunların 
solunumundan kaynaklanan tehlikeler:
- Malzemenin kalıba yerleştirilmesi esnasında.
- Kalıp içerisindeki mamulün kürlenmesi veya vulkanize edilmesi sırasında.
- Kalıp açıldıktan sonra.
Kayma, denge kaybı ve düşme tehlikeleri
Pres üzerinde tanımlı yükseltilmiş çalışma konumlarından ve bunlara ilişkin prese bütünleşik erişim 
vasıtalarından kayma, tökezleme ve düşme nedeniyle yaralanmalar.
Hidrolik sistem arızasından kaynaklanan tehlikeler
Kumanda sisteminin elektrikli parçalarının arızasından kaynaklanan tehlikeler
Makinenin Belirli Bölümlerindeki Tehlikeler
Kalıp alanı
Mekanik tehlikeler
Aşağıdakilerden kaynaklanan ezilme ve/veya makaslama ve/veya darbe tehlikeleri:
-Baskı plâkasının istenerek veya istem dışı kapanma hareketi.
-Kalıp çekirdeğin, iticilerin ve bunlarının sürücü mekanizmalarının hareketleri (parçaların tasarımı ne-
deniyle bu hareketler tehlikeli ise).

---

30
Isıl tehlikeler
Aşağıdakilerin çalışma sıcaklıkları nedeniyle yanık ve/veya haşlanma tehlikeleri:
-Kalıplar ve baskı plâkaları.
-Kalıp ısıtıcı elemanları.
-Kalıp içerisindeki malzemeler veya kalıptan çıkan malzemeler.
Kalıp alanı dışındaki sıkıştırma birimi alanı
Aşağıdakilerden kaynaklanan ezilme ve/veya makaslama ve/veya darbe ile ilgili mekanik tehlikeler:
-Baskı plâkalarının sürücü mekanizmalarının hareketi.
-Baskı plâkasının hareketi esnasında aşağı vuruşlu preslerde hareketli baskı plâkasının üstündeki bö-
lüme, yukarı vuruşlu preslerde hareketli baskı plâkasının altındaki bölüme erişime imkânı sağlayan 
kalıp alanı mahfazasının bulunduğu yerlerde.
-Kalıp çekirdeğinin ve iticilerin sürücü mekanizmalarının hareketi.
-Yukarı vuruşlu preslerde baskı plâkalarının yer çekimi etkisiyle hareket etmesi.
- Yardımcı Donanım Kullanımından Kaynaklanan İlâve Tehlikeler
Denge kaybı
Presin dengesini etkileyebilecek zeminden desteklenmeyen yardımcı donanım prese bağlandığın-
da, presin dengesinin bozulması veya devrilmesi nedeniyle meydana gelen mekanik ezilme tehlikesi.
Diğer tehlikeler
Pres ile yardımcı donanımın etkileşimi nedeniyle, diğer tehlikeler veya azalmış koruma seviyesi.
Güçle çalışan kalıp sıkıştırma tertibatları
Aşağıdakilerden kaynaklanan ezilme ve/veya makaslama ve/veya darbeye ilişkin mekanik tehlikeler:
- Kalıp sıkıştırma tertibatının hareketi.
- Elektrik beslemesinin kesilmesi veya sıkıştırmanın istem dışı açılması ya da başarısız sıkıştırma nede-
niyle kalıbın veya kalıp parçalarının düşmesi.

---

31
2.5.1.c. Haddehaneler
- Haddeleme ve Haddehane Çalışma Prensipleri
Haddeleme: Malzemeyi kendi ekseni etrafında dönen takımlar (merdane) arasından geçirerek sürekli 
ya da çok adımda basma ile şekillendirmedir. Merdanelere yardımcı olarak mandrel, durdurucu, çu-
buk ve kılavuz takımlar da kullanılabilir.
İki Merdaneli Hadde: Eksenleri esas itibarıyla aynı yatay düzlem üzerinde olup, yüzeyi düz veya yiv-
li(oyuklu) olabilen, birbirine ters yönde dönen iki silindirli (hadde merdaneleri) makinalardır.
Haddehanelerde Meydana Gelebilecek Tehlikeler
Mekanik Sistemle İlgili Tehlikeler:

---

32
•  Normal (ileri) çalışma sırasında hadde merdaneleri arasında içine çekme ve ezilme tehlikesi vardır.
•  Geri çalışma sırasında hadde merdaneleri arasında içine çekme ve ezilme tehlikesi vardır.
•  Acil durumlarda(güç kaynağının arızalanması vs.) merdanelerin ayrılmasına ve/veya geri dönme-
sine izin veren bir mekanizma yoktur. 
•  Malzeme kılavuzları ile hadde merdaneleri arasında içine çekme ve ezilme tehlikesi vardır.
•  Fren sisteminin yetersizliğinden kaynaklanan tehlikeler vardır.
•  Şerit kesme tertibatının bıçaklarından kaynaklanan kesme tehlikesi vardır.
•  Malzeme harmanlama arabası ile makine şasisi arasında ezilme tehlikesi vardır.
•  Malzeme harmanlayıcı merdaneler arasında içine çekme ve ezilme tehlikesi vardır.
•  Merdaneler  geri  hareket  ederken,  geri  kazanım  konveyör  bandı  ile  hadde  merdanesi  arasında
içine çekme ve ezilme tehlikesi vardır.
•  Toplama tepsisinin fırlamasından dolayı çarpma tehlikesi vardır.
•  Geri çekilebilir bıçaklar ile hadde merdanesi arasında içine çekme ve ezilme tehlikesi vardır.
Diğer Tehlikeler
•  Ani durdurma kumanda sisteminin arızasından kaynaklanan tehlikeler vardır.
•  Doğrudan/dolaylı olarak iletken parçalara temastan kaynaklanan elektrik çarpması/yanma tehli-
kesi vardır.
•  Sıcak makina parçaları veya sıcak malzeme ile istemeyerek temasın sebep olduğu yanma ve/veya
haşlanma tehlikesi vardır.
•  Makinede işleme tabi tutulan malzemelerden açığa çıkan zararlı maddelerle temas edilmektedir/
maddeler solunmaktadır.
•  Makine, ergonomik kurallara uygun dizayn edilmemiştir.
•  Ortamda, işlenen bazı malzemeler içindeki hava kabarcıklarının patlamasından/tahrik ve güç ak-
tarma ünitesinden kaynaklanan gürültü vardır.

---