2915-“ İ a şə m ə hsullar

İlk mayalı xəmir. 
Mayalı xəmirin ilk mayalı üsulda hazırlandığı zaman qabaqca ilk mayanın 
özü hazırlanır. İlk maya üçün ümumi miqdarın 40%-dən, suyun 60%-dən, mayanın 
isə bütün miqdarından, yəni 100%-dən hazırlanmış maye xəmirdən ibarətdir. 
İlk mayanın hazırlanması. 
Burada preslənmiş maya qaba qoyulub əzilir, 
üstünə 25-35 dərəcə temperaturlu su tökülür və maya əridikdə un əlavə edilirək 
maye xəmir (ilk maye) yoğrulur; sonra bunun üstünə 0,5-1sm qalınlığında un 
səpilib, mayanın və unun temperaturundan və keyfiyyətindən asılı olmaqla, 2-4 

---

66
saat isti (27-30 dərəcə) yerə qoyulur və qıcqırdılır. Məsələn, qismən cücərmiş 
dənlərdən üyüdülmüş un qıcqırmaq üçün daha çox vaxt tələb edir. 
İlk maya o zaman hazır sayılır ki, həcmi, təxminən 3 dəfə artmış olsun və 
sonra yavaş-yavaş yatmağa başlasın.
İlk mayalı xəmirin hazırlanması. 
Burada hazır ilk mayanın içinə norma üzrə 
suyun yerdə qalan hissəsi və onun içində əridilmiş duz vurulur; su ilk maya ilə 
birləşincə qarışdırılır, sonra isə norma üzrə unun yerdə qalan hissəsi əlavə edilib 
xəmir yoğrulur. 
Bu qayda yoğrulmuş xəmir 1-2 saat isti (28-30 dərəcə) yerə qoyulub 
qıcqırdılır və qıcqırma prosesində xəmir 1-2 dəfə övkələnir. Xəmir qabın 
divarlarından qopmağa və yatmağa başladıqda hazır sayılır. 
Hazır xəmir masanın üstünə qoyulub kündələnir. 
 
İlk mayasız xəmir. 
Burada preslənmiş maya 25-35 dərəcə temperaturda suda əzilir, sonra içinə 
duz və un əlavə edilərək xəmir yoğrulur. İlk mayasız xəmir üçün ilk mayasız 
xəmirdəkindən ½ artıq maya götürülür və daha bərk maya yoğrulur. Yoğrulmuş 
xəmir 3-4 saat isti (30-35 dərəcə) isti yerə qoyulub qıcqırdılır. Qıcqırma prosesində 
xəmir iki dəfə övkələnir. İlk mayasız xəmirin mayasını artırmaqla, qıcqırmasını 
sürətləndirib 2 saata çatdırmaq olar. 
Mayalı xəmirdən pirojki, ponçik və sair məmulat hazırlanır. 
1kq yağlı ilk mayalı yaxud ilk mayasız xəmir üçün 650 q un, 34 q yağ, 42 q 
şəkər, 1 ədəd yumurta, 7 q duz, 20 q maya və 270 q su götürülür.