4-iii psihologija tur indd

184
Psİkolojİ
koşullar altında kullanıldığında aynı sonuçları vermeli; duyarlılık - özne-
ler arasında en ufak farkları bile tartabilmeli.
Testler aşağıdaki gibi olabilir:
- Değerlendirme testleri
 - pedagoji pratiğinde kullanılan ve sözlü 
testlere kıyasen daha nesnel sayılan testlerdir;
- Yetenek testleri
 - değişik olabilirler, mesela:senzomotor yetenekler 
testi (görme keskinliği, parmakların yeteneği, hareketlerin koordinasyonu 
vb.). Burada zihinsel yeteneklerin tartılmasına ait testler de yer almaktadır.
- Kişilik testleri
 - kişinin bazı özelliklerin (karakter, mizaç, tutum-
lar, ilgiler) ölçümü yapılır. Kişilik testleri psikiyatride, ruh hastalıklarının 
teşhisi ve tanımında yardımcı araç olarak kullanılır.
3. PROJEKTİF TEKNİKLERİ
 - psikopatolojide yardımcı teşhis 
araçları olarak kullanılır. Özneye pek ayan olmayan, tamamlanmamış, 
bünyeleşmemiş, tamamlanması, oluşturulması gereken malzeme veri-
lir ve bu arada özne kendi kişiliğinin projesini ifade edecektir. Projektif 
tekniklerle hastanın istekleri, endişeleri, iç huzursuzlukları, korkuları, 
saldırganlığı, asosyal davranışları, yakınları karşısındaki tutumları ve ona 
yük olan diğer düşünceleri 
keşfedilmektedir. Bu tek-
niklerle marazi etkisi olabi-
lecek bastırılmış yaşantılar 
da keşfedilebilir. En sık kul-
lanılan projektif teknikler 
şunlardır: Rorşah noktala-
rı, TAT test (konusal idrak 
testleri), tamamlanmayan 
cümleler, çağrışmalar, oyun 
ve oyuncaklar çocuk resim-
leri vb.
Oyun ve oyuncak 
testi çocuk psikolojisinde 
Res. 24 Rorşah noktaları

---

185
sağlık mesleki okullar için
yardımcı teşhis tedavi aracı olarak kullanılan iyi bir projektif tekniğidir 
(özellikle nevrotik bozukluklarda uygulanır)
Projektif teknikler nesnel işlemler olmadığını göz önüne alarak, on-
ların uygulanması için tekniklerin iyi bilinmesi ve uygulayıcının iyi klinik 
tecrübesine sahip olması gerekmektedir.
HASTAYI ÖĞRETME TEKNİKLERİ
Hastayı sağlık açısından eğitmek, tedavi süreci esnasında işbirliği 
yapmasını sağlamak ve onun öz sorumluluğunu daha yüksek seviyeye kal-
dırmak, sağlık çalışanlarının ödevlerinden biridir. Bu arada şu yöntemler 
başvurur:
1. BİREYSEL EĞİTİM
 - beslenme, dinlenme, ilaç kullanma tav-
siyelerinden oluşan öğütlerin verilmesinden oluşur. Bu arada sağlık çalı-
şanı, anlaşılabilmesini istiyorsa kendi sözlüğünü hastanın anlayabileceği 
seviyeye denk getirmeli. Öğüt vermekte aşırıya gitmemeli, sadece önemli 
olan ve hastanın bildiği şeyler söylenmelidir. Bu eğitim çerçevesinde has-
taya durumları görsel araçlarla (resimler veya pratik) gösterme yöntemi 
uygulanır. Diabet melitus hastası kendisine insulin iğnesi nasıl yapabilir 
konusunda ders vermemiz, bu eğitimde uygulanan yöntemlerden biridir. 
Bu arada önce kendimiz örnek veririz, ondan sonra hasta bizim yanımızda 
uygulama yapar ve gerekli olduğunda olasıl hataların ortadan kaldırılması 
için bütün işlem tekrarlanır.
2. GRUP HALİNDE ÇALIŞMA
 - hastaların düşüncelerine ve tu-
tumlarına etkide bulunmak istediğimizde, sağlık örgütlerinde sıkça uygu-
lanan bir yöntemdir. Grup halinde çalışma sırasında daha çok fikir üretil-
mekte, hatalı fikir ve tutumlar daha kolay görülüp reddedilir, yeni çözüm-
lerin bulunması teşvik edilir. 
Başarılı grup çalışması için birkaç koşul gereklidir
: seansa katı-
lanların tümü (hastalar, personel, aile fertleri) gurup halinde çalışmanın 
hedefini bilmeli, katılanların kendi düşüncelerini ortaya atabilecekleri tar-
tışmalar mevcut olmalı, başkalarını dikkatle dinlemeli, farklı düşünceler 
örtbas edilmemeli, eleştiri yapılmalı, ama kişilik küçümsenmemeli, tartış-
ma havası rahat olmalı.
Grup halinde çalışma, bağımlılık hastalıklarının tedavisinde olduk-
ça faydalı neticeler vermiştir. 

---

186
Psİkolojİ
3. ÖNERİ
 - başkasının düşüncesine etki etmek, eleştiri yapmadan 
başkasının düşüncelerini üstlenmek anlamındadır. Eleştiri yapmadan, de-
lil ve kendi düşüncesi olmadan telkini kabul ediyor demektir. 
Hastalar sağlık tarafından verilen telkinlere yatkındır. Bu olay do-
layısız olabilir, mesela sağlık çalışanı hastayı cesaretlendirmek amacıyla 
onun sağlık durumunu övdüğü zaman. Bu telkin, sağlık durumunda reel 
iyileşme olmadığına karşın hastaya pozitif etki etmekte ve çok geçmeden 
kendisini gerçekten daha iyi hissedecektir.
Dolaylı telkin öyle denilen “plassebo efekti” ile en iyi gösterilir. Baş 
ağrısı olan hastalara şekil, paketleme ve tadı bakımında ağrı kesiciye ben-
zeyen, aslında hiçbir ilaç içermeyen haplar verilir. Bir süre sonra, hastala-
rın üçte ikisinde başarılı olmuştur!
Soru ve ödevler:
1. İç gözlem neden sağlam bir yöntem değildir?
2. Deneyin avantajları ve eksiklikleri hangileridir?
3. Arkadaşlarını gözlemle! Gözleme dayanarak onların duygularını 
öğrenebilirmisin?
4. Pratik derslerde hastaları gözlemle.
5. Oturtulmuş kurallara göre, hastayla konuşma yap.
HASTANIN KİŞİLİĞİNDE PSİKODİNAMİK 
ÖZELLİKLER
GİRİŞ
Hastalık insanın başına gelen korkunç bir şeydir ve onu her günlük 
yaşam raylarının dışına çıkarmaktadır. Hastalıkla yüzleşmek ıstırap çek-
mek demektir, insan, onun EGO-su kimlik difuzyonu veya negatif kimlik 
ile ıstıraba maruzdur.
Kimlik difuzyonu
 - isteksizlik, apati, herhangi bir şey karşısında il-
gisizlik, o zamana kadar ki tüm ideal ve planların yıkılması ile dile gelmek-
tedir. Hasta reel olmayan düşüncelere yatkındır, kendi hayatına kıymaya 
düşünür, hiç kimseye inanmaz, gelecekle ilgili ümitleri yoktur.
Negatif kimlik
 - karşı koyma ile dile gelmektedir, hasta ona yardım-
cı olmak isteyen sağlık çalışanları ve yakınlarının tavsiyelerine aykırı dav-

---