4-iii psihologija tur indd

172
Psİkolojİ
Çocuklarda en sık görülen davranış bozuklukları şunlardır: dersler-
den ve evinden kaçma, daha ufak hırsızlıklar vb. Suç ahlakı olan ebeveyin-
lerin mevcut oldukları ailelerde, çocuk bunu diğer ebeveyn formları olarak 
benimsemektedir. Çocuklarda hırsızlık, daha büyük güven ihtiyacından da 
kışkırtılabilir. Bu vaka özellikle paranın tek sevgi ve güç sembolu olduğu 
ailelerde görülür. Her günlük kazanç peşinde kendi çocuklarına yeterince 
zaman ayıramayan ebeveynler, sevgilerini oyuncak veya diğer hediyeler 
satın almak, çocuğa para vermek ve sevgilerini bu şekilde kanıtlamak için 
çaba harcıyorlar. Sevgi azaldıkça çocuk daha çok delil aramaktadır ve neti-
cede ekonomik güvenlik için duygusal nedenlerden dolayı hırsızlık yapan 
çocuk olmaktadır. Çocuğun karşısına büyük ve imkânsız istemler koyan 
reel durumlar, onun okul ve evinden kaçmasına neden olmaya mecbur de-
ğildir. Özellikle kendilerine emin olmayan çocukların ebeveyin sevgisini 
test etme gereğini duymaktadırlar. Ebeveyinler çocuğun okuldan kaçma-
sını genel olarak ceza ile karşılamaktadırlar ama bunun neticesi yeni kaçış-
lardır. Bu şekilde nevrotik mekanizma oluşmaktadır. Çocuk büyüdükçe, 
bu mekanizma rasyonelleşmektedir. Okuldan kaçışlar için konsere git-
tim, arkadaşımı ziyaret ettim gibisinden özürlü nedenler bulunmaktadır. 
Çocuklar bu şekilde ebeveyinlerini cezalamakta, onların korku ve pişman-
lık duymaları ve onlara olan sevgilerini artırmaları amaçlamaktadırlar. 
Davranış bozuklukların çoğu, olumsuz motivasyon kışkırtan akran-
lar gurubu, kitlevi iletişim araçlarının sundukları olumsuz eğitici prog-
ramlarında da zemin bulmaktadır. 
Daha büyük boyutlu hırsızlıklar, fuhuş, alkolizm, uyuşturucu ve di-
ğerleri, daha ağırı suç davranışlarıdır. Bu vakaları araştıran ve bu kişilerin 
davranışlarının düzeltilmesiyle uğraşan özel hizmetler vardır. Aile için-
deki armonik ilişkiler, çocuk ve gençlerin kişiliğinin saygılanması, pozitif 
davranış şekillerinin desteklenmesi, onlarla ilgilenmek için daha çok za-
manın ayırılması, çocuklarda davranış bozukluklarının azalmasına katkı 
sunmaktadır.

---

173
sağlık mesleki okullar için
PSİKOLOJİK BOZUKLUKLARIN TEDAVİSİ
Günümüzde sayısı çok psikolojik bozukluk başarıyla tedavi edil-
mektedir. Nitekim yine de daha etkili tedavi yöntemlerinin bulunması ge-
reği duyulmaktadır. Tedavi genelde iki şekilde yapılır: kimyasal ve fiziksel 
(fizyolojik) araçlar ve psikoloji araçları. Bu ikincisinde tedavi uygulayan 
sağlık çalışanı, hasta ile temas kurarak, hastanın diğer insanlar karşısında-
ki davranışlarını ve realiteyle ilgili anlayışlarında değişiklik yapmaya çaba 
harcamaktadır. Bu bozuklukların tedavisi için sayısı çok psikolojk işlem 
vardır: çeşitli psikoanaliz yöntemleri uygulanmaktadır. Bunların sayesin-
de hastanın bilinç altı va irade dışına bastırılan içeriklerin bilince taşınma-
sı için çaba harcanmaktadır. Zihin süreçlerinin doğru işlemesi amacıyla, 
zihinsel bozukluklara yapılan psikolojik etkiler binlerce yıl eskidir. Sihir ve 
dini adetlerde en eski ilkel psikoterapi içeriklere rastlamaktayız. Çağdaş bir 
tedavi şekli olan organize ve sistemli psikoterapi geçen yüzyılda uygulan-
maya başlamıştır. Fransada Şarko ve Barnej, Avusturyada Braer tarafından 
başlatılmıştır. Daha sonra bu bilim adamlarına katılan Sigmund Freud psi-
koanalizi en yüksek aşamasına getirmiştir. Gelişmiş psikoanaliz psikolojik 
tedavisi daha sonraki gelişimine büyük etkide bulunmuştur. Psikoanaliz 
en çok kullanılanlardan biri grup psikolojik tedavisidir. Bu tedavi sıra-
sında, psikologun yönetmenliği altında çok sayıda hasta aynı anda kendi 
güçlüklerini ortaya atmakta ve sorunları üzerinde tartışmaktadırlar. Onlar 
diğerlerinin de benzer problemleri olduğunu öğrenerek ve kendi sorunla-
rını ortaya atarak, problemlerinin gerçek yüzünü görebilecek ve diğer in-
sanlarla sosyal ilişki kurabileceklerdir. Psikodram, grup psikolojik tedavi 
şekillerinden biridir. Günümüzde sayısı çok psikolojik tedavi yöntemi uy-
gulanmaktadır: biheviyoral (davranış) tedavisi, egzistensiyel (varoluşsal) 
psikolojik tedavi
 ve Geştald tedavi.
Her psikolojik tedavi üç temel olguyu kapsar: bilisşel fonksiyonların 
yeniden yapılanması (tutumlarda, değer sistemleri ve kişiye doğrudan etki 
eden diğer öğelerde olasıl değişiklikler dahil); duygusal tepkilerde deği-
şiklik; motivasyon yapısının değişmesi dahil, davranışların modifikasyonu 
(değişikliği).
Davranışçı terapisi (Biheviyoral terapi)
, özel şartlandırma şekille-
riyle, nevrotik davranışlar ve diğer bozukluklar ortadan kaldırılabilir. 

---

174
Psİkolojİ
Varoluşsal psikolojik terapi
, şahsi kimlik duygusunun eksikliği 
ve kendi ortamı ile insanların bağlılık noksanlığı, yaşamakta olduğumuz 
dünyadan yabancılaşma duygusu, çağdaş insanın temel sorunlarından biri 
olduğu anlayışından yürümektedir. Bireyin mücadele etmeye değer mane-
vi ve ahlaki değerler bulabileceği tahmininden yola çıkılmaktadır.
Geştald terapisi
, kişi bütünselliği ve davranışlarının ortam ile 
uyumlaşmasına doğru giden tüm teknikleri uygulamaktadır. Son zaman-
larda hastalara yönelik terapi bir hayli yayılmıştır.
PSİKOLOJİK DANIŞMA
Tedavinin terapist ve hasta arasında dolayısız temas aracılığıyla uy-
gulanan tüm yöntemlere danışma denilir. Tüm psikoanaliz şekilleri de 
psikolojik danışma türleridir. Ancak bunları genelde psikoz ve ağır nev-
rozların tedavisinde psikologlar uygulamaktadırlar. Psikologlar bu yön-
temleri uygularken daha hafif nevrotik problemler, zaman zaman görülen 
psikolojik güçlükler, değişik sosyal ortamlardaki problemleri (evlilik, aile, 
okul ve diğer çocuk eğitim şekilleri), çözmeye çaba harcamaktadırlar. Bu 
arada meydana gelen güçlüklerin nedenlerini bulmaya ve onların nereden 
kaynaklandığını öğrenmeye çalışarak farklı psikolojik danışma yöntem-
leri uygulamaktadırlar. Yapılan tespite dayanarak, belirli problemle ilgili 
nedenlerde, psikolog hastanın nasıl davranması gerektiği konusunda tav-
siyellerde bulunmaktadır. Buna göre, belirli bir güçlüğün gerçek neden-
lerinin bulunması, hastanın gerçek engelleri görebilmesi, özgüven duy-
gusunu geliştirmesi ve güçlükleri aşma isteğini pekiştirmesi, psikolojik 
danışmanın özünü oluşturmaktadır.
Soru ve ödevler:
1. Ofere göre kendini normallik ölçütlerinde bul. 
2. Agravasyon ve simülasyon örnekleriyke karşılaştın mı? Tarif ede-
bilirmisin?
3. Nevroz belirme nedenleri hangileridir?
4. Verilen sınıfl andırmaya göre, nevroz çeşitlerini say.
5. Nevrozlar nerede ve nasıl tedavi edilir?
6. Psikopat benzerliğini tarif et.
7. Psikozlar neden en ağır ruhsal bozukluklardır?

---