4-iii psihologija tur indd

175
sağlık mesleki okullar için
8. Narkotik araçları say ve hangi fizyolojik değişikliklere neden ol-
duklarını say?
9. Hangi kişinin alkolik olduğunu söyleyebilirsin?
10. Kendinde veya arkadaşlarında uyumsuz davranış şekilleri var mı?
11. Psikolojik bozukluklar nasıl tedavi edilir?

---

---

 
✓  SAĞLIK PRATİĞİNDE YÖNTEMLER VE TEKNİKLER
 
✓  İLETİŞİM TEMEL PRENSİPLERİ
SAĞLIKTA ÖZEL PSİKODİNAMİK

---

178
Psİkolojİ
Ne tuhaft ır ki, mutlu olabilmemiz için ne kadar az şey gerekir, daha 
da tuhaft ır ki bu az şeylerden ne kadar çok yoksunuz.
İvo Andriç
Başka insanların mutlu olmasını sağlayan insan en 
mutludur.
Diderot
Mutluluğu başkalarıyla paylaşmıyorsak zenginliği de 
başkaları için üretmiyorsak onların tadını çıkarmaya 
hakkımız yoktur.
Bernard Show
Tanrıya ulaşmak istiyorsanız insana hizmet ediniz.
Svami Vivekanda
Hayat, başkalarına verdiklerimizi iade eder.
İvo Andriç
Büyüklük için yaşanan Hayatın kökleri kuvvette değil 
zayıfl ıktan kaynaklanır.
Erih From
Ben bir insanın her şeyi olduğunu biliyorsan, o zaman 
ona acı çektirme
Vişnu Sutra
Hayatın sevinç olması gerektiğini rüyamda gördürm. Uyandım 
ve hayatın çaba olduğunu anladım. Çalıştım ve sevincin çabada 
olduğunu sezdim.
Tagore

---

179
sağlık mesleki okullar için
PSİKOLOJİDE YÖNTEM VE TEKNİKLER
YÖNTEM VE TEKNİK KAVRAMI
Yöntem
 (metot) bir problemi araştırma şeklidir. Teknikler herhangi 
bir araştırma için gerekli olan bilgileri toplama işlemleridir. Psikoloji diğer 
bilimler olduğu gibi, sayısı çok yöntem ve teknik kullanmaktadır. Onların 
yardımıyla psikolojik belirtiler ve onların arasındaki bağlantılar keşfedilip 
incelenmektedir. Belli bir olayı incelemedeki başarı oranı, seçmiş olacağı-
mız yönteme bağlı olabilir. Araştırmacı temel kuralları inceliyorsa, bilimsel 
değeri daha büyük olan yöntemi seçmelidir. Yöntemin seçilmesi sırasında 
incelemeye konu olan kişinin yaşı önemli rol oynamaktadır. Büyüklerin 
psikilojik yaşamını araştırmak için kullanılan yöntem ve tekniklerin ço-
cuklar için geçerli olamayacağı beyandır.
Sağlık çalışanları hergünlük çalışmalarında, hastaları daha iyi tanı-
mak veya onlara yön göstermek için sayısı çok yöntem ve teknik kullan-
maktadırlar. 
PSİKOLOJİDE VE HASTALAR İLE MUAMELEDE 
KULLANILAN TEMEL YÖNTEMLER
1. KENDİ KENDİNİ GÖZLEM (İÇ GÖZLEM)
 - en eski ve en yay-
gın yöntemlerden biridir. Bu yönteme göre insan kendi psikolojik yaşamı, 
düşünceleri, yaşantıları, tutumları ve duygularını kendisi gözlemlemekte, 
demektir. İnsan kendi yaşantılarını analiz eder ve kendi psikolojik yaşamı 
için bilgi oluşturur. Bu bilgiler sayesinde diğer insanlar ile birlikte yaşama-
ya adım uydurmaktadır. 
Başkalarını anlamak istiyorsan, önce kendini tanı deyimi, iç gözle-
min ne kadar önemli olduğunu gözler önüne sermektedir. 
Gözlem yöntemi önemlidir ancak, genelde pek güvenli sayılmaz 
çünkü avantajları da, eksiklikleri de vardır. Avantajlar: sadece bu şekilde 
başka insanların yaşantılarını anlayabilmekteyiz. Eksiklikler: insanın söy-
lediklerinin doğru olup olmadığını kontrol edemeyiz. İnsanın tarif ettiği 
yaşantılardan ne kadar daha çok zaman geçerse, onlar o kadar daha çok 
değişir ve solarlar.

---

180
Psİkolojİ
Her nasılsa iç gözlem, psikoloji ve tıpta uygulanan baş yöntemlerden 
biridir. Hasta kendi hastalığı konusunda bilgi verdiği zaman, içgözlemi-
ni kullanmaktadır ve teşhisin konulmasıyla ilgili değerli bilgiler verebilir: 
ağrı yaşamak, ağrı yerinin tespiti, çeşitli beden değişiklikleri ve içgözlem 
belirtileri olan sansasyonlar, aynı öyle içgözlemin fenomenleridir. 
Hastane pratiğinde iç gözlem her defasında başka yöntem ve teknik-
lerle tamamlanmaktadır.
2. DİĞER İNSANLARI GÖZLEME YÖNTEMLERİ
İnsanlar her zamandan beri kendi aralarında biri diğerini gözlemle-
mişlerdir. Gözlem nedenleri bazan sempati, bazan işbirliği için hazırlanma 
bazan geçimsizlik olabilir.
Diğer insanların gözlemlenmesi, onların davranışlarını gözlemle-
meyi kapsamaktadır ve bunun üzerinden konkre kişinin psikolojik yaşamı 
hakkında bazı şeyler öğrenmeye çalışıyoruz. 
Diğer insanları gözlemlenin iki yöntemi vardır:
a. Tesadüfen gözlemleme
 - gözlemci gözlemlemeye hazırlanmadığı 
ve bunu tesadüfen yaptığı gözlemdir. Örneğin hastanedeki bekleme oda-
sında hastaların davranışı, sokakta meydana gelen bir olay, çocuk oyunu 
vb. gözlemlenebilir. Bu gözlem sırasında insanlarda belli bir tepkiye ne-
den olan tüm koşulları görmemekteyiz. Biz olayların sadece bir kısmını 
görmekteyiz ve daha çok insan için geçerli olacak sonuçlar çıkartamayız. 
Bunu bir örnekle gösterelim: bir trafik kazasının görgü tanıkları farklı bilgi 
vermekteler. Farklar, insanlar böyle bir olayı gözlemlemeye hazır olmaması 
ve herkesin gördüklerine şahsi bir şey eklemesinden kaynaklanmaktadır.
İnsanların ilk bakışta değerlendirilmesi
 - bu yöntemi pratik ne-
denlerden dolayı her gün uygulamaktayız. Tanımadığımız biri muayene-
haneye girdiğinde, isteyerek ya da istemeyerek, o insan hakkında bir sonuç 
çıkartmaktayız. Bu tür değerlendirmenin nesnel olmadığı ayandır. 
- Bu değerlendirme her şeyden önce: gözlemleyenin özelliği; onun 
hayat tecrübesi; zekâsı ve kendi kendini tanıma oranı; gözlemleyen kişinin 
cinsi, gözlemlenen kişinin özelliklerine bağlıdır. Bazı insanlar için daha 
kolay sonuç çıkarabiliriz çünkü onların açık bir kitap gibi olduklarını söy-
leriz. Diğerleri için çok daha uzun zamana ihtiyacımız vardır. Her insan 
hakkında sonuç çıkardığımız zaman hata edebiliriz: işlere üstten yanaşı-
yorsak, siyah-beyaz değerlendirme uyguluyorsak, insanların ekseriyeti or-
talama sınırında bulunduklarını unutuyorsak hata edebiliriz. Bunun yanı 

---