54-Diyalektik Nedir indd

2 -  G e r ç e ğ e dair kesin  h ü k ü m  y ü r ü t ü l e m e z diyenlerin kanaatleri 
de hayata tatbik edilince,  g e n e iki zıt kutup  m e y d a n a çıkar: 
a) Agnostiklere 
göre: 
Agnostik felsefe "Evreni tanı-
manın veya hiç olmazsa esaslı-
ca tanımanın mümkün olacağını 
inkâr eder." (Lenin, Materya-
lizm ve Ampiriyokritisizm, 
s. 13) Agnostiklere göre, me-
tafizik gerçeğin bulunduğunu 
ispat edemeyeceğimiz gibi, bu-
lunmadığını da ispat edemeyiz. 
Bilemeyiz! Olabilir, olmaya da 
bilir... Ne malûm? Bu kadar çok 
doktrinlerin mevcut olması bile, 
hiçbir doktrinin mutlak gerçeği 
bulamadığını gösterir. 
Agnostiklerin pratikte güt-
tükleri hedef, ikiyüzlülüğü bi-
limleştirmektir. Bilim keşiflerinin 
ortaya attığı gerçekler önünde 
İdealizm ve Safsata çökmeye 
başlayınca, buna gönülleri (veya 
keseleri) kail [razı] olmayan Ag-
nostikler, sözde derinleşmek, 
gerçekte suyu bulandırmak yo-
luyla kaçamak yapıp, ölmek 
üzere olan İdealizme ve Sübjek-
tivizme açık kapı bırakırlar. 
a) Diyalektik Materyalizme göre: 
Evreni pekâlâ tanırız. Tanımadıkla-
rımız daima bulunabilir. Ama bu tanı-
dığımız gerçekleri inkâr için bir sebep 
değildir. Bir şeyi tanıyıp tanımadığımız 
işle anlaşılır: Elektriği tanıyoruz. Çünkü 
onun şartlarını yerine getirdiğimiz her 
yerde oluştuğunu görüyoruz. Metafizi-
ğin aradığı mutlak gerçek de, kendin-
den evvelki bir sürü izafi gerçeklerden 
sonuç olarak doğar. Binlerce yıldan 
beri İdealizm-Materyalizm kavgası var. 
Toplum geliştikçe hemen bütün insan 
bilgileri yavaş yavaş İdealizmden ve 
Felsefe metafiziğinden sıyrılıp, Pozitif 
Bilimlere ve Materyalizme doğru yö-
neliyor. Gerek İdealizmin ve Metafizi-
ğin, gerek bütün öteki sapık Felsefe 
sistemlerinin en son tutamakları olan 
Toplum bilimi de, Marksizmle beraber, 
Pozitif Bilimler alanına girmiştir. Bugün 
Din ve Felsefe sistemlerinin dahi, mad-
di açıklamaları bulunmuştur. Metafizik 
kuruntu ve idealizmler en son barınak-
larından dahi atılmış ve atılmaktadır. 
Hâlâ, nasıl olur da, Nasreddin Hoca'nın 
kayıp eşeğini aradığı gibi; "Hele bir şu 
tepenin ardı kaldı" deyip, sükûnetle 
İdealizm veya Mutlak Gerçeklik ihti-
malini öne sürebiliriz? İnsanlığın gelişi-
mi, bütün öteki sistemleri çürütürken, 
Diyalektik Materyalizmi adeta mutlak 
gerçek seviyesine çıkarmıştır
-
. 
b) Eklektiklere göre: 
Görünüşte Agnostiklerin ter-
sine; her doktrinde bir parça 
gerçek bulunduğuna inanır. Bu 
parçalı kanaatlerden yamalı bir 
bohça yapıp, gerçek cevherini 
onun içinde saklı tutar. Bu iddia 
sözde her sistemi hoş görürken 
hiçbir sistemi kabul etmemeyi 
yahut hiçbir sistemi tutmazken 
b) Diyalektik Materyalizme 
göre: 
Her sistem, az çok ve hiç olmazsa 
görünüşte Gerçeğin bir yanını kendisine 
siper etmeden kurulamaz. Lâkin Ger-
çek bir tek yanlı değildir, bir bütündür. 
O bütünün içinde her şey sırf mutlak 
olmayabilir. Tersine en mutlak gerçek 
bile ancak zaman ve mekân şartlarıyla 
bağlıdır. "Diyalektik, zıddiyetlerin yer 

---

hepsine flört yapmayı akıl işi sa-
yar. Böylece tersine agnostik ol-
muş olur. Mutlak hiçbir doğrula-
mayı kabullenemez. 
"Eklektik 'fazla mutlak' doğru-
lama istemez. Ta ki, kendi burju-
va filisten [zındık] dileğini devri-
min yerine geçirebilsin." (Lenin, 
Kurucu Meclise Dair Tez) 
değiştirmesini ve bunalımlarla tarihin 
anlamını ve neyi gösterdiğini mey-
dana çıkararak, mutlak gerçeği naks 
eder[noksanlaştırır, eksiltir]."(Lenin, 
age) Yoksa her doktrinden bir kaşık 
alıp, hiçbir doktrine sap olamamak, 
anlayışımızı çorbaya çevirmektir. 
Maddeyi ele alırken maddeci, hareke-
ti veya ruhu ele alırken idealist veya 
rölâtivist olacağım demek, sürekli ola-
rak kendi sözünü çürütmektir. 
III- DİYALEKTİK MATERYALİZME  G Ö R E GERÇEK 
Yukarıda, bütün öteki kavrayışlarla Diyalektik Maddeciliğin farklarını 
araştırırken, Diyalektiğin Gerçeğe dair ne düşündüğünü de söylemiş-
tik. O dağınık sözleri şimdi azıcık daha derli toplu kılmaya çalışalım. 
Gerçek konusu, tekrar edelim, "Gnoseologie", yani "Bilgi konusu"dur. 
İnsan bilgisi Gerçeği kavrayabilir mi, kavrayamaz mı? 
Marks ve Engels'e göre Bilgi; gerçek Dünyanın kafamızda bıraktığı 
bir iz ve parıltı (reflet = yansıma)dır. Bu parıltılı iz, "izafidir" derken, 
neyi anlıyoruz? Sübjektivistlerin zannettikleri gibi, o yansımaların ya-
lan veya inanılmayacak şey olduklarını mı? Hayır. Bilgimiz izafidir de-
mek: "Cihan sistemini tekmil bağ ve zincirlenişi içinde, tam olarak" ( 
F. Engels, Anti-Dühring (Marks-Engels, Werke, C. 20)) kavrayama-
yız demektir. Yani, itiraz götürmez biçimde gelmiş geçmiş ve gelecek 
her şeyi içine alan bir tek Gerçek elimize geçemez. Bundan doğal ne 
var? Çünkü Dünya bizden önce vardı. Ve bir gün insanlık yeryüzün-
den yok olduğu zamanda da var olabilir. Dünyanın evvel ve ahir (ilk 
ve son), bütün hâllerini tam oldukları gibi kavramamız mümkündür 
demek, dünyadan önce ve dünyadan sonra kafamızın, düşüncemizin 
var olduğunu ileri sürmeye varır. Böyle bir varsayım, ancak Dincilerin 
"Allah"ı veya İdealistlerin "Fikir"i için akla gelir. Yani ispatsız bir iman-
dır
-
. İlme değil itikada, inanmak arzusuna dayanır. Bilim, insan kafa-
sının ve düşüncesinin insan hayatı ve insan faaliyeti olmayan yerde 
bulunamayacağını göstermiştir. Doğanın ilk çağlarında insan yoktu. 
İnsan yeryüzümüze özgü bir varlıktır. Dünyamızın yıkıldığı gün insan 
da kalmayabilir. Biz ancak bulunduğumuz çağları ve o çağların ilişkile-
rini kültürümüzle düşüncemize mal edebiliriz. Dünya, kuruldu kurulalı 
aynı kalmaz. Evrenin ezeli ve ebedi bir süreç halinde oluşu, boyuna 
gelişim ve değişimlere uğraması, ondaki geçmiş geçecek "tekmil bağ 
ve zincirlenişi tam olarak" kavramamızı imkân dışında bırakır. İnsanlık 
bugün bilmediği şeye bilmiyorum diyebilecek seviyede bir düşünce 
ilerlemesine ve toplumsal cesaret çağına erişmiş bulunuyor. 

---