8- mavzu: ta'limning tashkiliy shakllari va metodlari asosiy savollar

Amaliy ishlar metodi uzlashtirilgan bilimlarni amaliy masalalar echimini
topishga yunaltirilgan jarayonda tsullashni tatsozo etadi, bunda nazariy bilimlarni
amaliyotda tsullash kunikmasi xosil tsilinadi

Ekskursiya narsa va xodisalar moxiyatini tabiiy sharoitlar (ishlab chitsarish muassasalari, fermer va jamoa xujaliklari, tabiat) yoki maxsus muassasalar (muzey,кургазма заллари ва х,оказолар)да бевосита урганилишининг ташкил этилиши ko'rgazmalilikning o'quvchilar yoshi va rivojlanish darajasiga mos kelishi; namoyis
Am,liy ishl,r sinfd, yoki t,biiy sh,roitl,r - m,kt,b er m,ydoni, issiqxon,, geogr,fik m,ydonl,rd, ,m,lg, oshiril,di. Ul,rni ,m,lg, oshirishd, sodir etil,dig,n h,r,k,tl,r o'qituvchi tomonid,n n,zor,t qilin,di v, z,rur holl,rd, yo'riqnoma yoki m,xsus ko'rsatmani o'quvchilar e'tiboriga h,vol, et,di.
Amaliy ishlar metodi o'quvchilar tomonid,n o'zlashtirilgan n,z,riy biliml,r yord,mid, ul,rd, ,m,liy ko'nikma v, m,l,k,l,rni hosil qilishd, ,lohid, ,h,miy,t k,sb et,di:

Amaliy ishlar metodlarining turlari

Q,yd etilg,nidek, ushbu metodl,r o'quvchilarda ,m,liy ko'nikma v, m,l,k,l,rni sh,kll,ntirishg, yord,m ber,di. Ayn,n ,m,liy f,oliy,t j,r,yonid, n,z,riy biliml,r h,r,k,td,gi sh,klg, eg, bo'ladi.
Mashq - aqliy yoki amaliy (jismoniy) harakatlarni bajarish ko'nikmalarini egallash yo'lidagi ko'p marta takrorlanishlar bo'lib, mashqsiz ko'nikma hamda malakalarni shakllantirish mumkin emas. Mashqlar og'zaki, yozma, gradikaviy (texnik jarayonlar mohiyatini ifodalash), ijtimoiy-foydali, jismoniy va boshqa turlarga bo'linadi.
Yozma mashqlar - ta'limning tarkibiy qismi sifatida zaruriy ko'nikma va malakalarni shakllantirish hamda mustahkamlash maqsadida qo'llaniladi. Diktant, insho, masala, misol, shuningdek, referat yozish va tajriba mohiyatini yoritish ham yozma mashqlar sirasiga kiradi.
Grafikaviy ishlar jihatlariga ko'ra yozma ishlarga o'xshash bo'lib, ulardan asosan texnik jarayonlar (ya'ni geografiya, fizika, matematika, chizmachilik, rasm hamda texnologik ta'lim)da keng ko'lamda foydalaniladi.
Mashqlarning bajarilish samarasi quyidagi shartlar hisobga olinganda birmuncha yuqori bo'ladi: mashqlarni bajrishga nisbatan ongli yondashish; bajarish qoidasini bilish; vaqt bo'yicha takrorlanishning to'g'ri taqsimlanishi.
Mashqni bajarishni tashkil etish quyidagi bosqichlardan iborat: o'qituvchining faoliyat maqsadi va mazmunini tushuntirishi; topshiriqni bajarish ketma-ketligini ko'rsatishi; o'qituvchi nazorati ostida o'quvchilar tomonidan o'quv harakatining dastlabki bajarilishi; zarur ko'nikma va malakalar shakllangunicha o'quv harakatlarning ko'p bora takrorlanishi.
Ayrim holatlarda o'quvchilar ovoz chiqarib o'quv harakatlarini takrorlashlari va bajarishlari lozim bo'ladi. Ular izohli mashqlar deb nomlanadi va bajariladigan harakatlarning mohiyatini anglagan holda ko'nikma va malakalarni egallashga imkon beradi.