A b d u m a jid m a d r a im o V g a V h a r fu z a IL o V a manbashunoslik

9.4. Sh o‘ro davri tarixi xorijiy olimlar asarlarida
0 ‘z b e k is to n n in g s h o ‘ro davri tarixi Rossiya va m a h a liiy o l i m l a r
t o m o n i d a n m a v ju d m a f k u r a r u h i d a y o r itilg a n lig i s a b a b li c h e t el 
o lim larin in g ularga m u n o sa b a ti m a ’lu m ilmiy a h am iy atg a ega.
A lbatta, ularning b a ’zilarida g ‘oyaviy kurash t a ’siri aks etgan. Lekin, 
a yrim yirik o lim la r tadqiqotlari, xususan A h m a d Zakiy Validiy T o ‘g ‘o n
asarlarini misol qilib keltirish m u m k in .
Bu davrda 0 ‘z b e k isto n d a b o ‘Igan chet el tarixchilarining ta assurotlari 
h a m m a ’lu m darajada m a n b a sifatida ilmiy q im m a tg a ega.
9.5. S h o‘ro davri tarixi zamonaviy tadqiqotlarda
Tarix fani mustabidchilik davrida 0 ‘zbekistonning sovet davrini (1917— 
1991), respublikam iz davlat mustaqilligini q o l g a kiritgunga q a d a r b o ‘lgan 
tarixini o 'rg a n ish borasid a m u ay y an ishlarni am alg a oshirdi. T arixchi 
o lim la rn in g s a ’y -h arak atlari bilan, o ‘sh a dav r nuqtayi n a z a rid a n , k atta 
m iq d o rd ag i tarixiy m a n b a la r to 'p la n d i, ular bir tizim ga solinib, ilmiy 
jih a td a n um u m lash tirild i. Biroq, bu asarlar jam iy a tsh u n o slik d a h u k m r o n
b o ‘lgan m a rk s c h a uslub asosida, sinfiylik va partiyaviylikning asosiy 
tam oyillari negizida yozilgan edi. S hu boisdan bu asarlarda tarixiy ja ra y o n
k o ‘p j i h a td a n bir t o m o n l a m a , noxolis, tarixiy dalil va v o q ealar ataylab 
buzib k o ‘rsatildi, k o m m u n is tik m afkuraga xos xulosalar qilindi.
Binbarin, c h o p etilgan a n a shu ilmiy, ilm iy -o m m ab o p ishlar konseptual 
tuzilishi, oldiga q o 'y g a n vazifasi, uslubiy j ih a tla r xilma-xilligiga y o ‘l 
qo'yilmaganligini, yagona siyosiy m afkura qolipida yozilganligini e ’tiborga 
olib, sovet davri tarixiy a dabiyotlarining h a r biriga a lo h id a b a h o berishni 
lozim k o 'rm a d ik . S h u n in g d e k , 73 yillik sovet tu z u m i davrida sotsializmni 
ulu g ‘lab yozilgan tarixiy ad ab iy o tlarn in g s o n - s a n o g ‘i y o ‘qligini in o b atg a 
olib, m av zu g a oid a d a b iy o tla r ro'y xatini berishni h a m m aqsadga muvofiq 
e m a s d e b hisobladik.