A b d u m a jid m a d r a im o V g a V h a r fu z a IL o V a manbashunoslik

8.4. Rasmiy hujjatlar va ushbu davr to ‘g‘risidagi adabiyotlar
T u rk isto n o 'lk a sin in g rus m u stam lakachiligi va s h o 'r o hukm ronligi 
d a v rid a k e c h g a n m a z l u m o n a hayoti ta rix iy -ilm iy a d a b iy o tla r d a , qay 
nuqtayi n a z a r d a n b o 'lm a s in , h a rh o ld a , nisbatan t o 'l a r o q ifoda etilgan, 
deyish m u m k in . Bu adabiyotlarni m a z m u n va m o h iy at e 'tib o ri bilan 
t o 'r t davrga ajratish t o 'g 'r i bo 'lad i. Birinchi davr, aso san 1917-yilgacha 
yozilgan ta d q iq o tia rn i, ikkinchi dav r 20—50-yillarda, u c h iin c h i dav r esa 
50-yildan to 80-yillar birinchi yarm iga q a d a r yaratilgan asarlarni q a m ra b
oladi. T o 'r t i n c h i davrga oid a d ab iy o tlar tarix sh u n o slik d a «qayta qurish» 
d e b n o m o l g a n 8 0 - y i l l a r n i n g ik k i n c h i y a r m i d a n t o O ' z b e k i s t o n
Respublikasining mustaqillikka erishguniga q a d a r va m ustaqillik yillarida 
vujudga kelgan asarlar m a jm u id a n iboratdir.
249

---

A lisher N av o iy nom idagi 0 ‘zbekiston Milliy k u tubxonasining n o d ir 
n a s h r va q o 'l y o z m a l a r f o n d id a 594 jild d a n iborat (« Т у р к е с т а н с к и й
с б о р н и к » ) «Turkiston t o ‘plami» a lo h o d a a h am iy atg a ega. U n d a 1917 
yilgacha 0 ‘rta Osiyo tarixi, etnografiyasi, iqtisodi, m adaniyati t o ‘g ‘risida 
n o yob m a ’lu m o tla r mavjud. T o ‘pi am T u rk isto n va u n g a ch eg arad o sh
M a r k a z iy O siyo, S h a r q m a m la k a tla r i a d a b iy o ti, tarixiga oid davriy 
n ash rlard an olingan m aqolalar, ayrim kitoblardan olingan m a ’lu m o tla r 
ja m la n g a n b o ‘lib, X IX asrning 70-yillaridan 1916-yilgacha c h o p etilgan 
m a ’lu m o tlarn i q a m ra b olgan.
8.6. «Turkiston albomi»
A lisher N avoiy nom idagi 0 ‘zbekiston Milliy kutubxonasida 10 jild, 4 
q i s m d a n ib o r a t “ T u r k i s t o n a l b o m i ” s a q l a n i b , u o ‘l k a d a y a s h a g a n
xalqlarning hayoti va tu rm u sh ig a oid qim m atli m a ’lu m o tlarn i o ‘z ichiga 
olg an. U n d a 1200 dan ortiq n o d ir fo to ra sm la r m avjud. S h a rq s h u n o s
A .L .K u n rahbarligida 1871-1872-yillarda yig'ilgan fotorasm larda q adim iy 
S a m a r q a n d yodgorliklari, o ‘lkada yashagan turli m illatlar hay o t tarzi, 
100-110 yil oldingi h u n a rm a n d c h ilik xususuyatlari aks etgan.