R
əylər, mülahizələr
тор видел в том, что они едины в понимании: назначения морали, соот-
ношения между нравственными обязанностями человека и его стрем-
лением к счастью, характера связи личности и общества, принципи-
альной возможности перспектив нравственного преобразования чело-
века (с. 369).
На наш взгляд, книга А.А.Гусейнова служит средством выявле-
ния позитивных этических ценностей, в решении ряда проблем, одной
из которых является проблема «Восток» и «Запад», их взаимоотноше-
ния, места и роли в развитии духовной культуры. Так, сравнивая му-
сульманскую этику с христианско-европейской, автор пишет, что
«…она другая …не в своих конкретных нормах и добродетелях, а в их
системном единстве...Этика, ставшая духовной основой огромной ци-
вилизации, которая существует более тысячи лет, заслуживает того,
чтобы ее оценивали по ее собственным критериям» (с.172).
Текст выписан тщательно, и, что немаловажно, со вкусом и ува-
жением к читателю. Специалисты, занимающиеся исследованием эти-
ческих проблем, найдут здесь основания для обретения более взвешен-
ного взгляда на объект исследования. Для широкого круга читателей
интерес могут представлять краткие тексты самих пророков и мысли-
телей, данные в качестве приложения, а также иллюстрации.
Книга А.А.Гусейнова интересна, проблемна, содержательна. Ее
практическая направленность, прямая связь с реальными проблемами
современной цивилизации, с оcтрыми проблемами социальной дей-
ствительности – вот основные достоинства книги. Так что остается
поздравить автора с выходом в свет столь капитальной и ценной книги,
и ждать появления следующих.
Л.Гумматова
Доктор философии
“Moral Doctrines of Prophets and Thinkers:
From Moses Until Today” of A.A. Huseynov.
Moscow: Veche, 2009. 496 pp.
(summary)
- 151 -
F
əlsəfə və sosial-siyasi elmlər – 2010, № 2
In this review Dr. L. Hummetova discusses the actuality of A.A. Huseynov’s
book Moral Doctrines of Prophets and Thinkers: From Moses Until Today. The
review analyses the chapters of the book which talk about ethics as a life style,
explore the stages of moral developments of humanity and study the changes of
social ethics in the context of the interactions of the East and the West.
Key words:
prophets, morality, ethics, the East, the West.
A.A. Hüseynov’un “
Peygamberler ve düşünürlerin maneviyat öğretileri:
Musadan günümüzedek
” adlı eserine degerlendirme
(Moskova: Veçe, 2009, 496 s.)
(özet)
Bu kitap değerlendirmesinde Dr. Hummetova A.A. Hüseynov’un Peygam-
ber
ler ve düşünürlerin maneviyat öğretileri: Musadan günümüzedek isimli kitabın-
da peygamberlerin ve düşünürlerin maneviyatla ilgili öğretilerinde yer alan ahlak
ör
neklerinin güncelliğini temellendirmeye çalışmaktadır. Kitabın önemli nitelikleri
arasında teorik içeriği ve normatif sonuçları itibariyle vahdet oluşturan etiğin bir
ya
şam tarzı olarak incelenmesi, insanlığın manevi gelişim aşamalarının analızı ve
gü
nümüzde toplum ahlakının Doğu’yla Batı’nın karşılıklı ilişkilerinde ortaya çıkan
de
ğişimler bağlamında tahlil edilmesi gösterilmektedir.
Anahtar kelimeler
:
peygamber, maneviyat, etik, Doğu, Batı, ahlak.
A.A.Hüseynovun “
Böyük peyğəmbərlər və mütəfəkkirlər. Mənəviyyat
t
əlimləri: Musadan günümüzədək”
adlı kitabına rəy
(Moskova: Veçe, 2009, 496 s.)
(xülas
ə)
F
əlsəfə doktoru L.Hümmətova tərəfindən A.A.Hüseynovun “Böyük pey-
ğəmbərlər və mütəfəkkirlər. Mənəviyyat təlimləri: Musadan günümüzədək” adlı ki-
ta
bına yazılmış resenziyada böyük peyğəmbərlərin və mütəfəkkirlərin mənəviyyat
haq
qında təlimlərində verilmiş əxlaq nümunələrinin aktuallığı əsaslandırılır. Kita-
bın digər üstünlükləri arasında nəzəri məzmunu və normativ qərarları ilə vəhdətdə
götürül
ən etikanın həyat tərzi kimi nəzərdən keçirilməsi, bəşəriyyətin mənəvi inki-
şaf mərhələlərinin araşdırılması, müasir cəmiyyətin əxlaqının, Şərqlə Qərbin qarşı-
lıqlı münasibətlərində baş vermiş dəyişikliklər prizmasından təhlil olunması qeyd
olunur.
Açar sözl
ər: peyğəmbər, mənəviyyat, etika, Şərq, Qərb, əxlaq.
- 152 -
R
əylər, mülahizələr
- 153 -
F
əlsəfi etüdlər
Sonlu h
əyat və sonsuzluqla əlaqə
Dıskret və tədrici ölüm.
Ölümün mütl
əqləşdirilməsi və ancaq fizioloji hadısə kimi başa
düşülməsi, həm də tədrici yaxınlaşma kimi deyil, çoxpilləli bir proses kimi
deyil, ancaq son m
əqam kimi anlaşılması – bəsit və sadəlövh yanaşmadır.
Əslində bir ömür ərzində nə qədər ölümlərlə rastlaşırıq. İnsan həyatı
çoxşaxəli, çoxistiqamətlidir.
H
ər gün, hər saat neçə-neçə hüceyrələr ölür, yeniləri yaranır.
Şikəst olmuş adam, neçə orqanı çıxarılmış və ya iflic olmuş adam hələ
ölm
əmiş sayılır və ancaq ürək dayandıqdan sonra ölüm qeydə alınır. Əgər
ölüm h
əyatın antitezidirsə, həyat isə faizlərlə, nisbətlə
mü
əyyənləşirsə,
onda
ölüm d
ə belə müəyyənləşməlidir.
Kobud formada des
ək, insan 60% yaşayırsa, deməli, 40% ölüdür və s.
Bu – fizioloji m
ənada.
Sosial v
ə mənəvi proses kimi götürüldükdə həyat (sosial hüceyrələr
sistemind
ə, hər gün nə qədər hüceyrələr ölür və onların əvəzınə yeniləri ya-
rana da bil
ər, yaranmaya da). Necə ki, neyronların ölməsi və yaranması çox
müxt
əlif forma və nisbətlərdə həyata keçir. Neyronların tədricən ölməsi,
sağlam neyronların nisbi sayının azalması, – ölümün tədrici proses kimi an-
la
şılmasına imkan verir.
Bir arzu, m
əqsəd, plan və ona cəhdlər. Lakin haradasa bu cəhdlərin
çoxpill
əli ardıcıllığı qırılır. Əgər paralel surətdə yüz cəhd istiqaməti varsa
(müxt
əlif müstəvilərdə fəaliyyət), hər gün bunların neçəsində qırılmalar
olur,
əvəzində yeni cəhd istiqamətləri, yeni məqsədlər, yeni fəaliyyət prose-
durları yaranır.
M
əqsədlərin yox olması, amalların qırılması, əqidənin dəyişməsi,
m
əhəbbətin ümidsiz sonluqla bitməsi və s. – neçə-neçə ölümlər.
V
ə yalnız hər bir yaradıcı istiqamətdə ölüm məqamı çatdıqdan sonra,
- 154 -
Dostları ilə paylaş: |