431
Feyzulla özü də bilirdi ki, heç bir vaxt ürək eləyib həqiqəti
Eldara aça bilməyəcəkdir.
...İsgəndər Muradəliyev arvadı Qəməri və yeddi aylıq
oğlunu Şuşaya istirahətə aparırdı... Yola axşamüstü çıxmışdılar
ki, istiyə düşməsinlər. İyulun cırhacırı idi. Xırdalan tərəfdə
dəmir yoluyla şose yolu çarpazlaşan yerdən keçəndə qaranlıq
idi. Yaxınlaşan qatarı görməmişdilər. Gözətçinin
səhlənkarlığından şlaqbaum bağlanmamışdı. Dəmir yolunu
keçəndə sürücü sürəti dəyişdi, üçüncüdən ikinciyə qoşdu,
motor söndü, maşın qatarın qarşısında qaldı. Tale kimi
qaçılmaz və müdhiş bir labüdlüklə üstlərinə gələn qatarın yaxın
nəfəsini duyanda Qəmər qışqırdı, bayıldı. İsgəndər iradəsinin
son fəal çırpıntısıyla uşağı Qəmərin qucağından qapıb yolun
kənarına atdı. Uşaq salamat qaldı. Bircə sol qıçı şikəst
olmuşdu. Qalan hamısı həlak olmuşdu. Qəməri məscidə gətirib
yuyanda döşündən süd axırdı.
Həcərlə Feyzullanın övladı yox idi. Uşağı saxladılar,
böyütdülər, öz adlarına keçirtdilər, həqiqəti gizlətdilər.
Səhər Eldar masanın arxasında oturub qatıq içirdi. Ağrıdan
başı çatlayırdı. Feyzulla üzünü qırxırdı. Geyinib çıxanda
Həcər:
–Feyzulla, — dedi, — sabah premyeradı, bizə də bilet gətir.
İkisin, Eldarla mənə, ikisin də Anaxanımgil istəyiblər.
Eldar:
–Mən getməyəcəyəm, — dedi.
Feyzulla:
–Həcər, çətindir, —dedi. — Biletçün qırğındır.
Həcər:
–Daha bu lap ağ oldu, — dedi,— özün işlədiyin teatra da
bilet tapa bilmirsən. Allah bilmirəm niyə səni belə aciz–avara
yaradıb.
–Yaxşı, yenə başlama. Anaxanıma söz vermə, Eldar da
istəmir, sənə bir bilet düzəldərəm.
432
Pilləkənlərlə düşəndə arxadan Həcərin səsini eşitdi:
–Sən mənə bilet gətirmə, gör iki gözüvü bir deşikdən
çıxardaram, yoxsa yox.
Kassaçı:
—Yox, yox, yox, — dedi, — bir dənə də bilet qalmayıb.
—Axı mən bu teatrın işçisiyəm.
—Teatrın iki yüz yetmiş işçisi var.
Feyzulla administratorun yanına gəldi.
—Canımçün, Feyzulla, sabahla biri günə heç bir şey eləyə
bilmərəm, sonrakı günlərdən birinə gözüm üstə, neçə bilet
istəsən.
Feyzullanın hər yerdən əli üzülmüşdü. Siyavuşun yanına
getmək istəmirdi, ancaq ayrı əlacı qalmamışdı. Siyavuşun
otağına elə hey adamlar girib çıxırdı.
—Necə yəni gələ bilmir, — deyə Siyavuş kiməsə qışqırırdı,
—gələr, canı da çıxar, sabah tamaşadı, bu nə oyundur çıxarır.
Kimsə:
–Bu səhər qaynanası ölüb, — dedi.
–İstəyir lap bütün qohum-əqrəbası qırılsın, sabah burda
olmalıdır, bu basabasda kimnən əvəz eləyəcəm onu.
Telefon zəng çaldı, Siyavuş dəstəyi qaldırdı:
–Yox, — dedi. — Sabah axşam. Biri gün gündüz və axşam.
Bəli.
Dəstəyi asdı.
–Aslan, — deyə qapının yanında dayanmış oğlana müraciət
elədi, — proqramlarda Səlimovun yerinə Hacıyevi qeyd elə.
Sabir, sən də denən səhnədə stolun üstünə qara yox, ağ telefonu
qoysunlar. O dünənkini.
Yenə zəng olundu. Siyavuş:
–Bəli, — dedi. — Bəli, mənəm, buyurun, əleykisalam.
Bağışlayın, indi imkanımız yoxdur. Bazar ertəsi zəng elərsiz.
Dəstəyi qoyan kimi yenidən zəng çalındı. — Bəli, bəli. Yox,
yox, heç bir şey eləyə bilmərəm. Bir bilet də qalmayıb.
433
Bilirəm, çox yaxşı, qəzetinizə böyük hörmətim var, amma
sabaha heç bir şey mümkün deyil, biri günə tapşıraram.
Dəstəyi qoydu.
–Aslan, Şərifə xanıma de gəlsin mənim yanıma, — birdən
küncdə dayanmış Feyzullanı gördü. — Kəbirlinski, sən nə
deyirsən?
Feyzulla:
–Siyavuş müəllim, — dedi, — sizə bir işim düşüb, heç
üzüm də gəlmir.
–Kəbirlinski, uzatma. De görüm nə deyirsən.
–Deyirdim bu gün mənə bir bilet bəlkə...
Siyavuş qəti səslə:
–Yox, — dedi.
–Hə?
–Dedim ki, yox. Mən bilet paylamıram. Bu iş üçün nahaq
gəlmisən mənim yanıma, —zəng çalındı, — bəli, mənəm.
Gəlirəm, siz başlayın, bu saat gəlirəm, — dedi. — Onsuz da
başım qazana dönub, Kəbirlinski, — tələsik otaqdan çıxdı.
Feyzulla yavaş–yavaş aşağı düşdü, teatrdan çıxıb radioya
gəldi. Fikir onu almışdı. Arvada nə cavab verəcək, evə nə üzlə
gedəcək.
–Nə olub, Kəbirlinski, qaşqabağın yer süpürür. — Məcidi
səsindən tanıdı.
–Heç, ay Məcid, — dedi, — fikirləşirəm.
–Xeyir ola, nə fikirləşirsən belə.
–Fikirləşirəm ki, mənim kimi bir insanın yer üzündə
yaşamağının nə mənası var.
–Bıy, sağ ol...
–Altmış il ömür sürmüşəm, nə bir qəpiklik iş görmüşəm, nə
bir xətir–hörmətim var. Sabah yıxılıb öləm, kimin vecinə
olacaq. Bir aydan sonra adım da yadından çıxacaq hamının.
–Nə olub, özünütənqidə keçmisən?
–Yox, bilirsən, adam papağını qoyur qabağına, fikirləşir,
bütün ömrüm lent kimi keçir gözümün qabağından, görürəm ki,
434
elə əvvəlcədən düz yolumla getməmişəm. Bütün ömrüm hədərə
çıxıb gedib, indi də daha gecdir.
–Nə olub, Kəbirlinski, bu gün yenə fəlsəfə qırıldadırsan?
Bəlkə bir şey–zad deyən olub sənə, ürəyivə-zada toxunublar,
vallah hamısını qataram bir-birinə, səni çöldən tapmamışam
ki...
–Ey ay Məcid, qırx ildir teatrda işləyirəm, qarderobşik qədər
hörmətim yoxdur. Adam yerinə saymırlar məni, it dəftərində
adım yoxdur. Bir bilet nədir ki, onu da mənə çox gördülər.
Onlar dəhlizlə gedirdilər, Eldar qabaqlarına çıxdı,
Feyzullanın Məcidlə danışdığını görüb üzünü yana çevirdi. Bu
hərəkəti Məcidin nəzərindən qaçmadı. Məcidin gözlərində
cinlər oynadı, bic-bic gülümsündü.
–Kefini pozma, Kəbirlinski, — dedi, ondan aralanıb
uzaqlaşdı.
Feyzulla rolunu yazdırdı, bufetdə bulkayla kefir içdi,
binadan çıxırdı ki, daldan səs eşitdi, dönüb baxdı.
Məcid ikinci mərtəbənin pəncərəsindən boylanıb onu
haraylayırdı.
—Kəbirlinski, bir bura zəhmət çək.
Feyzulla geri döndü. Məcid pillələrdə onun qabağına çıxdı.
–Bayaqkı sözlərin yaman mənə yer elədi, Kəbirlinski, —
dedi, — gedib mestkomla danışdım. Sənə ikiadamlıq
dəvətnamə aldım. Amma sizin teatra yox, Akademiyaya. Özü
də sabaha yox, bu günə. Sabah, bilirəm tamaşadı, məşğulsan.
Bu gün vur arvadı da qoltuğuna gəl Akademiyaya — yaxşı
yığıncaq var orda. Bax, görürsən, burda da yazılıb Dantenin
yubileyidir. Dante məşhur italyan şairidir, 700 il bundan qabaq
yaşayıb. Bax, adıvı da yazdırmışam.
Feyzulla dəvətnaməni alıb baxdı. Doğrudan da dəvətnamədə
"ikiadamlıq" sözləri və onun adı, familiyası yazılmışdı:
"Hörmətli yoldaş Feyzulla Kəbirlinski! Sizi böyük italyan
şairi Dante Aligyerinin anadan olmasının 700 illiyinə həsr
olunmuş təntənəli yığıncağa dəvət edirik.
Dostları ilə paylaş: |