A n a r əsərlər I hekayələr, povestlər
Yüklə 2,48 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- MOLLA NƏSRƏDDİN — 66 (Zarafat) Mirzə Cəlilə min rəhmət!
439 Həcər də elə hər şeyə təəccüblənir, hər şeydən zövq alır, elə hey için çəkirdi. Sabah yəqin ki, Həcər yenə deyinəcək, söylənəcək, Feyzullanın gününü göy əskiyə düyəcəkdi. Amma bu gün onun könlünü qırmaq istəmirdi. İstəmirdi Feyzulla bilsin ki, düz iki aydır — metro açılandan bəri Həcər hər səhər həmin bu qatarlarla bazara gedib gəlir.
440
MOLLA NƏSRƏDDİN — 66 (Zarafat)
Mirzə Cəlilə min rəhmət! 441 ZARAFATSIZ
Zarafatsız, əziz oxucum, sənə bir para ciddi söz demək istəyirəm və bir para mətləblərdən agah eləmək istəyirəm səni. Zarafat bir yana qalsın, indi işdi-şayət, şər deməsən, xeyir gəlməz, günlərin bir günündə, məsələn, mənim bu yazım keçdi sənin əlinə. Təsadüfən elə oldu ki, o gün, ayıb olmasın əhli- əyalın uşaqları yığışdırdı apardı bacısıgilə. Və sən özün də iraq-iraq, bir balaca timo olduğun səbəbə görə onlara qoşula bilmədin və qaldın evdə. Televizorun da ki, bir balaca əngəl çıxarıb və radion da xarab olub. Axşamlar nərd oynadığın qonşun üç gündür köçüb bağa və axşamlar mırt vurduğun dostun iclasdadır. Və belə olan surətdə, niyyət olmasın, qismət olsun, sən bir balaca darıxırsan və özünə bir məşğuliyyət axtarırsan ki, başını birtəhər qarışdırasan və birdən gözün sataşır, ayıb olmasın, bizim bu cızma-qaraya və bekarçılıqdan götürüb başlayırsan bunun ora-burasını ditdələməyə. Fələyin işini bilmək olmaz, birdən, məsələn, tutalım, sən bu səfsəfəni oxumağa başladın və hətta, dilim-ağzım qurusun, oxuyub başa çatdın və bu zaman da bəzi-bəzi məsələlər səninçün aydın oldu və bəzi-bəzi məsələlər sənin üçün aydın olmadı. O vədə sən istəyəcəksən ki, haman bu qaranlıq qalan zatları bir allah bəndəsindən soraqlaşıb biləsən və aydınlaşdırasan. O vədə səni artıq zəhmətə salmamaq üçün mən elə bu başdan bir iki kəlmə sözümü demək istəyirəm. Şərti şumda kəsək ki, xırmanda spor eləməyək. Bəli, nuri-didəm, əgər ki, bu yazımı ayaqdan başa, yəni geridən qabağa yox, elə öz qaydasınca, yəni ki, başdan ayağa, əvvəldən axıra oxusan o vədə birinci səhifəni açıb görəcəksən ki, bəli yuxarıda yazılıb: ANAR və ondan bir az aşağıda yazılıb: MOLLA NƏSRƏDDİN-66 və onun altında mötərizə içində xırdaca-xırdaca yazılıb ki, "zarafat".
442 Bu yerində barmağını dişləyəcəksən ki, aya, görəsən bunlar nə deyən şeydir? Yəni ki, Anar nədir? Molla Nəsrəddin niyə olsun 66, tramvay-zad deyil ki və zarafat ləfzi niyə görə mötərizə içinə alınıb. Əzizim, heç ürəyini sıxma, kefini pozma, bir hövsələni bas, bir səbr elə, toxda, darıxma, tələsmə, bu saatca hamısını sənə dürlü-durlü, bircə-bircə deyəcəyəm. Anar — mənim ismi- şərifimdir, yəni ki, adımdır. 66, yəni bu yazını mən yazmışam miladın 1966-cı ilində və hicrinin... vallah, heç özüm də bilmirəm ki, hicrinin neçənci ili olur. Zarafat ləfzinin mötərizəyə alınması o mətləbə işarədir ki, yəni hər yazının özünün bir məxsusu növü var, buna da frəng hükəmaları "janr" deyirlər. Məsələn, necə ki, roman, dram, komediya, hekayə və bunun sayaq. Bu janr ki var, onu adətə görə mötərizə içində və xırda yazırlar. İndi biz də, yalandan belə eləmişik ki, ayıb olmasın, özümüzü böyük-böyük yazıçılara oxşadaq. Yəni ki, bu cızma-qaramızın növü, ya bəistilahi-frənk janrı — zarafat janrıdır. Maşallah de, gözə gətirərsən. Hə, o ki qaldı Molla Nəsrəddinə, burda məsələ bir az tuldur. Cümlə-cahan məxluquna məlumdur ki, bir Molla Nəsrəddin olub 600 il bundan əqdəm, biri də 60 il bundan qabaq (vallah, lap adamın yadına təzə pul-köhnə pul əhvalatı düşür). Orasını deyə bilərik ki, bu birinci Molla Nəsrəddin əntiqə kişi olub, allah ona rəhmət eləsin, çünki diriyə də rəhmət var. Miladın 1906-cı ilində şəhri Tiflisdə bir başqa Molla Nəsrəddin peyda olub və bu birincisindən də yaxşı kişi olub. Yığıb başına Mozalanı, Lağlağını, Qızdırmalını, Hərdəm- xəyalı bir mizah, gülgi məcmuəsi çıxardıb küllü-aləmdə məşhur olub. Ay sənin canını yeyim, mənim gözəl oxucum, görürəm ki, arifsən, bu yeri oxuyanda birdən qaşqabağını salladın, bir papiros çıxarıb tələsik damağına aldın, durub əsəbanə var-gəl elədin və ürəyində də dörd-beş dəfə dedin ki, "yox, bu lap ağ
443 oldu".
Sonra da mənim barəmdə bu tövr fikir elədin ki, "hərifin iştahasına bax.
Gör aşnam özünü kimlərnən yan-yana qoyur. Bu lap urus demişkən oldu "podtekst". Yəni, dediyi odur ki, bir Molla Nəsrəddin olub, ikinci Molla Nəsrəddin olub, üçüncüsü də elə mən özüməm. 66-cı ilin Molla Nəsrəddini. Anası ölmüşdü. Asta ye, boğazında qalar". Yox, yox, atam balası, vallah yox, billah yox, əşədibillah yox. Zarafat qalsın bir yana, mən nəkarayam ki, belə xam xəyallara düşəm. Mən hara, onlar hara? Gözlərimin işığı, mən qələt eləyib deyərəm ki, üçüncü ya otuz üçüncü Molla Nəsrəddinəm. Mənim dediyim odur ki, Molla nəsrəddinlərin vaxtında üstünə gülməli çox şey vardı, indi də azdan-mazdan tapılar... Aşna, bu yerini oxuyanda bir udqundun, nəfəsini dərdin, durdun armudu istəkana bir xoruz quyruğu çay süzdün, üç para qənd saldın, iki dilim limon, başladın hirsnən qarışdırmağa, dedin öz-özüvə — ay zalım, heç dinmə, tutmuşam, canımçün elə yerdən yapışmışam ki, nə qədər çabalasan da xirtdəyini əlimdən qurtara bilməyəcəksən. Səhvin belə zorbasını görməmişdim, ədə, a mən deyən, necə yəni o vaxt, necə yəni bu vaxt... əyə, bəyəm bilmirsən bu söhbətdən nə iyi gəlir? Qadan alım iynəmə, qurban olum iynəmə, başıva dönüm iynəmə. İynəmə, oturaq rubəru, adam balası adam kimi danışaq. Hirsivi də qoy cibivə lazım olar. Məni qorxutma, maralım, onsuz da qorxaçağam. Ürkərəm, ürəyim partlar, qanım qalar üstündə, balalarım var. Vallah, billah burda bir siyasi səhv-zad yoxdur. Axı sən qoymadın sözümü deyib axıra
Yüklə 2,48 Mb. Dostları ilə paylaş:
|