267
GECƏ YARISINDA HADİSƏ
(Sənədli hekayə)
Bir mart axşamı benzin kalonkasına yan almış TMoskviçU
412 markalı, AVA 31-75 nömrəli maşının sürücüsünə Dövlət
Avtomobil Müfəttişliyinin işçisi yaxınlaşdı və sənədləri tələb
etdi. Maşının sürücüsü (və sahibi) Azərbaycan Dəniz Neft
Tikinti montaj trestinin beş nömrəli kontorunun altıncı dərəcəli
elektrik montyoru Mazan Əliyev idi. DAM-ın işçisi sənədləri
gözdən keçirib Mazan Əliyevə qaytardı.
–Yaxşı deyil, Əliyev, – dedi, – mənim sizə hörmətim var,
müharibə əlilisiniz. Ancaq bu cür təkərlərlə maşın sürmək
olmaz. Bunlar ki, lap "dazdırlar". Məgər bilmirsiniz bu
təhlükəli işdir?
M.Əliyev izah etməyə başladı. Dedi ki, bu yolla işə gedir və
evə qayıdır. İşi ilə evi tamam ayrı səmtdədirlər. 8–ci
kilometrdə yaşayır. İşi isə şəhərdən 40 kilometr aralıdır.
Bundan başqa təxminən ayda bir dəfə Lənkəranda yaşayan
oğluna baş çəkir. Odur ki, təkərlər də köhnəlib. Mazan
təkərlərin şinlərini çoxdan dəyişərdi və hətta bunun üçün gərək
olan məbləği də toplayıb. Amma indi tərs kimi satışda
"Moskviç" şinləri yoxdur. M.Əliyev ətraflı, yerli yataqlı
danışırdı. O, ümumiyyətlə hər bir şey haqqında müfəssəl, əsaslı
danışmağı sevirdi və DAM-ın işçisi əlini papağına aparıb dedi:
–Bu səfərlik ancaq xəbərdarlıq edirəm, amma bilin ha, gələn
səfər cəzalandıracağam.
Mazan Əliyev təşəkkür etdi və maşını işə saldı. Maşını əllə
idarə etmək üçün əlavə sükanlar var idi, çünki Mazan
müharibədə sol qıçını itirmişdi. Üçüncü dərəcəli müharibə əlili
kimi Mazan bu maşını 1971-ci ildə Azərbaycan İctimai
Təminat Nazirliyi xətti ilə almışdı.
Mazan Həmid oğlu Əliyev 1923-cü ildə Masallı rayonunda
268
doğulmuş, 1941-ci ilin avqustunda ordu sıralarına çağırılmış
və 1946-cı ildə ordudan tərxis olunmuşdu. Topçu serjant kimi o
bütün müharibəni keçmiş və onuncu qırıcı əleyhtank polkun
tərkibində Almaniyaya çatmışdı. Üç dəfə yaralanıb. Birinci
dəfə sol qolundan, ikinci dəfə qarnından. 1945-ci il martın 18-
də sol qıçından aldığı üçüncü yara hamısından ağır oldu; bu
yaranın nəticəsində dizdən aşağı qıçını kəsməli oldular. Döyüş
təltifatları var.
Müharibədən sonra neft mədənlərində işləyə–işləyə
Azərbaycan Sənaye İnstitutunun energetika fakültəsini
bitirmişdir. 1946-cı ildə ilk övladı – oğlu Qurbanəli anadan
oldu. 1971-ci ildə doğulan qızı Jalə Mazangilin 11-ci uşağı idi.
Lənkəranda musiqi müəllimi işləyən oğlu Qurbanəlidən başqa
M.Əliyevin bütün ailəsi 8-ci kilometr qəsəbəsində üç otaqlı
mənzildə yaşayır. Böyük övladları ali təhsil alıblar.
Övladlarından üçü işləyir, qalanları (lap körpələrindən başqa)
oxuyurlar. Mazanın arvadı, qəhrəman ana Dünyaxanım da
işləyir.
Yuxarıda dediyimiz kimi Mazan Əliyev trestdə işləyir. Bir
həftə dənizdə olur, bir həftə evdə. Donluğu ayda iki yüz
manatdır, əlavə 35 manat təqaüd alır.
Mazan Əliyev orta boyludur, arıqdır, çəlimsizdir.
Xasiyyətcə xoşsifətdir, kara gələndir, bir qədər utancaqdır.
Zəhmət sevəndir, məqsədinə çatandır, alın təri ilə qazandığının
qədrini biləndir, həyatda bəxtinə düşən sınaqlar ona çox şey
öyrədib; ən çox da mərhəmətli olmağı.
Bir mart günü gecə yarısı başına qəribə, hətta möcüzəli işlər
gələn bu adam haqqında ən qısa məlumat belədir. Bizim
hekayətimiz də məhz bu gecə yarısında – 1974-cü il martın 25–
də baş verən hadisələr haqqındadır.
Bu hadisələrin iştirakçısı olan üç nəfər haqqında. Bir neçə
saat haqqında ki, həmin saatlarda insan həyatının və ölümünün,
cinayətin və cəzanın, amansızlığın və iradənin, mərdliyin və
qorxaqlığın bir çox əsaslı problemləri sıxılıb-sıxılıb üzə çıxıb.
269
Sıra ilə başlayaq.
25 mart 19–30.
Gündüz Mazan Əliyev eşidib ki, Hüsü Hacıyev küçəsində
Təzə univermaqda Erevan şinləri satılır. O, işdən qayıdıb bir
qədər dincəldi və saat 19-30-da şin dalınca getməyi qərara aldı.
Bu məqsədlə pul da toplamışdı – beş yüz manat. Üç yüz manatı
Lənkərandan oğlu göndərmişdi. İki yüzünü isə Mazan Əliyev
özü yığmışdı. Pullar arvadında idi. Mazan ondan istədi və
arvadı ona 480 manat verdi. 20 manatı isə hər ehtimala qarşı
gələn maaşa qədər saxladı. Beləliklə Mazan Əliyev cibində 480
manat pul saat 19-40-da "Moskviç"inə minib 8–ci kilometr
qəsəbəsindən yola düşdü.
Təqribən saat 8 radələrində o Təzə univermağa çatdı və
maşını Nizami küçəsində, səkinin qırağında saxlayıb özü
mağazaya girdi. Cavan satıcı dedi ki, şin yoxdu, dünən vardı
qurtarıb. Bəlkə bazada bir şey qalıb, bilmirəm. Müdir yoxdur.
Qoy Mazan Əliyev sabah gəlsin, onunla danışsın. Bu söhbəti
hekayətimizin dikər iştirakçıları eşidiblər-eşitməyiblər, məlum
deyil. Hər halda Mazan Əliyev univermaqdan qanı qara çıxdı
və "Moskviç"inə minib maşını Nizami küçəsi ilə başıyuxarı
sürdü. Univermaqdan bir az yuxarı Poluxin küçəsinin tinində
iki oğlan dayanmışdı. Onlardan biri əlini qaldırdı və Mazan
saxladı.
Oğlanlardan biri (boyca o daha uca idi) olardı təxminən 22-
23 yaşında, o biri təxminən 16-17 yaşında. Oğlanlar dedilər ki,
Şəki rayonundandırlar. Bakıya oxumağa gəliblər, otaq tutublar
amma kirayəni vaxtında ödəyə bilmədiklərinə görə otaq sahibi
bu axşam onları qovub. İndi yatmağa yerləri və pulları yoxdur.
Ona görə çox xahiş edirlər ki, onları Kürdəmirə çatdırsın.
Yaşca böyük olan oğlanın bacısı Kürdəmirdə yaşayır. Bacısı
onlara borc verər və onlar elə bu axşam, daha doğrusu gecə
yarısınacan geri qayıdarlar.
Mazan Əliyev xasiyyətcə kara gələn adamdı. On bir uşaq
atası olduğuna görə onda cavanlara xüsusi bir diqqət, qayğı
Dostları ilə paylaş: |