191
–Sən mənim qızıma oxşayırsan. Sən mənim qızıma
oxşayırsan, – deyə aramsız təkrar eləyirdi.
Mən kəkələyə–kəkələyə:
–Axı, siz dediniz oğlunuz, – deyə başlayıb qurtara
bilmədim.
–Bəlkə də qızım idi, bəlkə də oğlum idi, mən bilmirəm,
bilmirəm, bəlkə də oğlum idi. Bəlkə də qızım idi, – deyə o kəsik–
kəsik təkrar edirdi: – Bəlkə də qızım idi, bəlkə də oğlum idi.
Birdən "nəğməsini" kəsib kəskin bağırdı:
–Mən nə bilim nə idi, o ki doğa bilmədi. Mən onu hamilə
öldürdüm. – Sonra cümləsinin quruluşunu dəyişib yenə həmin
fikri təkrar elədi – Mən onu öldürəndə hamilə idi, – və yenidən:
–Bəlkə də oğlum idi, bəlkə də qızım idi – deyə oxumağa
başladı.
Bunun nə qədər davam etdiyini deyə bilmərəm. Özümü ələ
alıb yenidən hər şeyi qavramağa başlayanda görünür bir xeyli
vaxt keçmişdi. O da sakit olmuşdu. Mümkün qədər təmkinli
olmağa çalışaraq yenidən danışmağa başladı.
–O gecə mən bütün iradəmi toplayaraq bıçağı sərrast
vurdum. Sonra ürəyim getdi. Sonra heç bir şey yadımda deyil.
Həkimlər mənim ən ağır bir ruhi xəstəliyə tutulduğumu
qərarlaşdırmışlar. Bu məni xilas etdi. Mən yalnız beş ildən
sonra sağaldım və sürgün edildim. İki il qabaq amnistiya
düşdüm. İndi siz hər şeyi bilirsiniz, – deyə o mənə müraciət
etdi, – məni azad etmişlər. Mən bəraət qazanmışam. İndi siz
deyin, əgər ümumi, mücərrəd bir həqq, bir insanlıq məhkəməsi
varsa, deyin mən onun qarşısında bəraət qazana bilərəmmi?
Məni insan saymaq olarmı, məni bağışlamaq olarmı?
Aralığa sukut çökdü.
Sonra o:
–Cavab verməyə tələsməyin, – dedi. – Yaxşı–yaxşı
fikirləşin. Anlayın.
Mən aramla dedim.
–Mənim sizi bağışlamağa, ya ittiham etməyə heç bir
downloaded from KitabYurdu.org
192
hüququm yoxdur. Amma əgər məndən soruşursunuzsa, mən
sizi anlayıram.
–Bir yaxşı–yaxşı düşünün. Mən caniyəm. Mən adam
öldürmüşəm. Mən arvadımın qatiliyəm.
–Siz cinayətinizin cəzasını çəkmisiniz. İztirab sizin
günahınızı silmişdir.
–Belə bir cinayətin cəzası varmı? Hansı cəza bu cinayətə
layiqdir?
–Yox, – dedim. – Bu cinayət məcburidir. Siz arvadınızı
sevdiyiniz üçün öldürmüşsünüz. Sizin ayrı yolunuz yox idi.
–Tələsməyin, – deyə o qışqırdı – Yalvarıram, tələsməyin.
Unutmayın ki, bütün danışdıqlarımı siz mənim baxışımdan
qəbul etmisiniz. Bəlkə bütün bu dəhşətli mənzərələr mənim
qorxaqlığımın böyüdücü şüşəsinin altından göründüyüçün bu
qədər dəhşətlidir. Bəlkə orada mənim arvadımı heç də dəhşətli
şəhvət oyunları gözləmirmiş. Bəlkə...
Mən etiraz etmək istədim. O, ağzımı açmağa qoymadan
davam etdi:
–Axı mən tək arvadımı öldürməmişəm. Mən həm də onun
bətnindəki yeni bir insan həyatını tələf etmişəm. Oğlumu, ya
qızımı, bəlkə gələcək dahi bir rəssamı, bəlkə insanları xərçəng
xəstəliyindən xilas edəcək bir təbibi öldürmüşəm. Dünyada
insan həyatının yaranmasından böyük möcüzə və insan
həyatını məhv etməkdən böyük cinayət varmı? Bunu da
bağışlamaq olarmı? Mən isə birini yox, gör neçəsini
öldürmüşəm. Arvadımı. Bir. Onun uşağını. İki. Bəlkə arvadım
əkiz doğacaqmış. Onda üç. Üç nəfər. Yox, dörd.
–Dörd niyə? Dördüncü kimdir?
–Dördüncü də mən özüm. Axı mən də ölmüş kimiyəm.
Mənim yaşamağımın heç bir mənası yoxdur. Məndən də böyük
cinayətkar varmı? Hamısı da qorxaqlığımın üstündə. Axı mən
sonra bildim. Arvadımı heç bir təhlükə gözləmirmiş. Onun
başından bir tük belə əysik olmayacaqmış. Onu tutmağa yox,
şahidliyə də yox, elə–belə söhbətə çağırırlarmış. Tamamilə
downloaded from KitabYurdu.org
193
başqa bir məsələ üçün. Tamamilə kənar bir məsələ üçün. Mən
bunu çox sonralar bildim. Onu kənar bir məsələyçün
çağırırlarmış, eşidirsinizmi, çağırırlarmış, tutmurlarmış, yox, o
bir–iki saatdan sonra evə qayıdacaqmış, eşidirsinizmi,
qayıdacaqmış. Mən onu nahaq öldürmüşəm, eşidirsinizmi,
nahaq? Qorxaqlığımdan.
Mən dedim:
–Bir də zamanın hökmündən. Hər gecə mənzilləri boşalan
qonşularınızın taleyi, Kərim kişinin qara fırçası, Sənanın azğın
zarafatları üzündən. Mən bunların hamısını çox gözəl başa
düşürəm. Özünüzü qınamayın. Siz arvadınızı dəlicəsinə
sevirsinizmiş. Sizi əfv etmək olar.
–Sizi əfv etmək olar, – deyə o məni yamsıladı. Sonra o
mişar səsini, diş yonan maşın səsini andıran paslı və xırçıltılı,
adamın bütün əsəblərini yerindən oynadan bir gülüşlə
qaqqıldadı. Ağzını düz uzümə tutub:
–Sən hər şeyi bağışlayırsan? – dedi – Bilirsənmi mən
kiməm?
Mən onun üzünün ifadəsindən və səsindən diksindim.
Bilmirəm nədən, lakin məndə belə bir hiss vardı ki, bütün bu
axşam eşitdiklərimdən daha qəribə bir şey eşidəcəm. Bu sövqi-
təbii hiss məni aldatmadı.
Qonağım:
–Bilirsənmi mən kiməm? – deyə bağırırdı, – bu çapığı
görürsənmi?
Qonağım ilan kimi yumşaq, sürüşkən, çiriş bir səslə, qılığa
girici, aldadıcı bir ahənglə qulağıma pıçıldayırdı.
–Sənanın gözləri qırmızıydı. Qara bığları vardı, qulaqları
kiçikdi, burnu düzdü, dodaqları – o bərkdən gülməyə başladı –
dodaqlarında... – yenidən gülüşlə sözünü kəsdi – dodaqlarında
bax belə çapıq vardı – deyə kəskin hərəkətlə yerindən qalxdı.
–Çapıq? – Elə bil məni ildırım vurdu. Deyəsən, ağlım
çaşırdı. Birdən özüm dəli kimi qışqırmağa başladım.
–Sənan sənsən, Sənan sənsən!
downloaded from KitabYurdu.org
Dostları ilə paylaş: |