179
vərdiş etmişlər. Tramvaya minəndə qoca kişiyə yol verir,
qadınlara yol göstərirlər, uşaqlara qalxmağa kömək edirlər.
Lakin ora gələndə həmin bu mədəni, nəzakətli, sağlam və
güclü gənclər cəld üst paltarlarını, vətəndaş paltarlarını çıxarır,
öz iş formalarında qalır və işə başlayırlar. Onlar küçədə yol
verdikləri qocaları yumruqla vurub yerə sərir, təpikləyib küncə
itələyir, saçından, saçı tökülübsə, daz, keçəlsə burnundan, ya
qulağından tutub qalxızır, yenidən boksun son qaydası üzrə
çənəsinin altından bir yumruq vurub yerə sərir, yenidən
təpikləyir, yenidən qalxızır və yenidən vurub yerə sərirlər və
yenidən və yenidən və yenidən... sonsuz kərə. Həmin bu durub
yer verdiyi qadınlara...
O susdu.
–Bilirsinizmi, onlar gənc, güclü, sağlamdırlar. Hərəkətlərinə
heç bir nəzarət, ehtiras və istəklərinə heç bir hüdud yoxdur, heç
bir iman və inamları, heç bir əxlaq prinsipləri və anlaq
normaları olmadığından pozğunluqları qəribə deyil. Ora
məhkum, əli heç yerə çatmayacaq, səsini kimsə eşitməyəcək,
yolu gedər–gəlməz olan qadın düşdükdə onlar...
Qonağım dodağından qaçacaq sözü sonuncu anda tutub
saxladı və nəfəsini dərib dedi:
–Nə yaxşı ki, körpə uşaqlar ora düşmürlər – sonra əlavə
etdi– hər halda mən eşitməmişəm.
Susdu. Nəfəsini dərdi. Sonra:
–Bilirsinizmi, bir dəfə balaca qız, – deyə gülümsündü.
Deyəsən uşaqları çox sevirdi və indi xoş bir təbəssümlə
onlardan nə isə məzəli bir şey danışmaq istəyirdi. Lakin birdən
bu fikirdən daşınaraq yenidən əvvəlki söhbətinə qayıtdı.
–Deyirlər onlar orada qoca, cavan, çirkin, gözəl qadınlara o
qədər də fərq qoymurlar. Yalnız çox gözəl qadınları ayrıca
seçirlərmiş.
Mən diksindim. O dərhal bunu sezdi.
–Bəli, – dedi – dəhşətli sözdür. Sarsıdıcı sözdür. Seçirdilər.
At kimi, ev heyvanı kimi. Siz bilirsinizmi neçin seçirdilər?
downloaded from KitabYurdu.org
180
O əyilib mənim qulağıma pıçıldadı.
Sonra susdu. Fikrə getdi. Gözlərində dəhşət oyandı. Rəngi
daha da qaçdı. Yanağı əsməyə başladı. Elə bil nə isə güclü bir
daxili ağrıyla çarpışırdı. Sonra ağır–ağır dedi:
–Bilsəniz mənim arvadım, necə gözəl, necə həzin, zərif idi.
Aman allah. Bundan dəhşətli nə ola bilər? Ən pis, ən iyrənc, ən
dəhşətli səhnələr mənə mələklər qədər pak və təmiz olan
arvadımın, istəklimin, gözəlimin surətini xatırladır.
Mən:
–Lazım deyil, – dedim. – Danışmayın. Sizə danışmaq
ağırdır. Mənə dinləmək.
O gülümsündü:
–Yox, – dedi. – O təmiz getdi. Ona dəyə bilmədilər. Vəhşi
əllər, murdar barmaqlar onun aydan arı bədənində gəzə
bilmədi. O pak və tərtəmiz, ləkələnməmiş getdi. Mənim
qızdırmalı xəyalımın yaratdığı dəhşətli şeylərdən heç biri
olmadı. Sənan onun kəsilib atılmış dırnağına belə toxuna
bilmədi.
–Sənan kimdir? – deyə mən təəccüblə soruşdum.
O birdən dayandı. Mənim Sənanı tanımamağım onu çox
təəccübləndirmişdi. Sonra birdən nə isə yadına saldı, nə isə
anladı və gülümsündü.
–Elədir, – dedi. – Axı siz Sənanı tanımırsınız. Hardan da
tanıyasınız? Deyirlər o indi hansı mağazadasa satıcı işləyir. İş
vaxtı qurtaran kimi tez evə qaçır. Bayıra çox da tez–tez
çıxmağa həvəs göstərmir. Elə geyinmək, elə yaşamaq, qalan
ömrünü elə keçirmək istəyir ki, gözə çarpmasın, diqqətdən
yayınsın, unudulsun, nəzərdən qaçsın, birtəhər başını girrəsin
və bəzi-bəzi adamlar bəzi–bəzi işləri ona xatırlatmasınlar. Bir
vaxtlar isə bu Sənan bambaşqa idi. Geyinib-kecinib küçələri
veyillənər, həmişə diqqət mərkəzində olar, həmişə gözə girərdi.
Bu Sənan belə Sənandı. Cavan, sağlam, yaraşıqlı, bər–bəzəkli,
ucaboylu, enlikürək, qarabığlı, gözəl bir gəncdi. İndi deyirlər
onun bu cəh-cəlalından heç nə qalmamışdır. Solğun, miskin,
downloaded from KitabYurdu.org
181
yazıq Sənan, balaca, zəif, gizlənən, başın girləyən Sənan.
O, sanki birinci dəfə idi ki, Sənanın aqibətini düşünürdü.
Xəyalında canlandırdığı surət həm onu sevindirir, həm də elə
bil məyus edirdi. Sənanın dəyişilməsi onda təəssüfə bənzər bir
hiss oyadırdı. Halbuki o deyirdi:
–Dünyada heç kəsə bu Sənana nifrət etdiyim qədər nifrət
etmirdim. Mən onun nə işlə məşğul olduğunu yaxşı bilirdim.
Və o təzə modlu paltosunu geyinib boynuna rəngbərəng şərf,
üzünə məftunedici gülüş taxıb küçələrə düşəndə, nəzakətlə
davranıb mədəni söhbətlər edəndə cin beynimə vururdu.
–İnsanlar, aldanmayın, yanılmayın – deyə bağırmaq
istəyirdim – Bilirsinizmi bu kimdir? Bu adam məni, sizi, sizin
ərlərinizi və arvadlarınızı, analarınızı və atalarınızı, bacılarınızı
və qardaşlarınızı, hətta beşikdə yatan körpələrinizi belə
üzündən bax bu məlahətli təbəssümü silib atmadan didə,
parçalaya, döyüb, ya təpikləyib öldürə bilər.
Mən əlbəttə ki, heç bir vaxt bağırmadım.
O axşam da biz Sənanı gördük. İsti bir yay günü idi. Lap elə
bugünkü kimi bir axşam idi. Mən arvadımla Sahil bağında
gəzirdik. Birdən Sənan bir dəstə yoldaşıyla düz qarşımıza
çıxdılar. Yol dar idi. Sənan vərdiş halına keçmiş bir nəzakətlə
çəkilib arvadıma yol verdi. Üzündə həmişəki yapışdırılmış
təbəssüm vardı. Amma gözlərinə baxanda, bir dəqiqə bir yerdə
durmayan, quş axtaran ov tulası kimi ora–bura vurnuxan
bəbəklərində mən ani bir ifadə sezdim. Bu ifadəni sözlə demək
çətindir. Bəlkə nisbətən uyğun və yerində işlənmiş "istehza"
sözü olardı. Amma bu istehza da deyildi. Yaxın görüşə, bizi
görüşdürəcək hadisələrə bir işarəmi idi, bizə nə isə bir vədəmi
idi, bir hədəmi idi, bir xəbərdarlıqmı idi? Amma hər halda
təəssüf deyildi. Hər halda o bizə rast gəlməsindən narazı
deyildi. Hər halda o nə isə bilir, nəyisə qəti bilir və bu NƏ İSƏ
bizimçün ağır bir sarsıntı, onunçün xoş bir macəra idi.
Bu saniyənin yüzdə birində sezdiyim ifadə məni sarsıtdı.
Lakin bu ani ifadənin yerinə gələn ifadə məni bəlkə daha artıq
downloaded from KitabYurdu.org
Dostları ilə paylaş: |