115
1-ci.Sifri peydayiş:-Bu kitabda dünyanın və insanın xilqəti, Adəm
ilə Həvvanın başına gələn əhvalatlar,onların düçar olduqları xətalar və
nəticədə behiştdən xaric olmaları ilə əlaqədar məsələlərə toxunulub.
Adəmin övladlarının başına gələn hadisələr, Nuh tufanı,Hz.İbrahimin
və onun nəslindən olan sair Peyğəmbərlərin, yəni Hz. İshaqın,Yəqub
övladlarının, xüsusən Hz. Yusifin əhvalatları nəql olunur və sifr Hz. Yu-
sifi bəyan etməklə sona çatır.
2-ci.Sifri xüruc:-Bu kitabda Bəni-İsrail qövmünün Hz. Yusifdən
sonrakı tarixi, bu qövmün Hz.Musanın zühuruna qədər başına gələn
hadisələr, onların arasından Bəni-İsrailin Misirdən çıxaraq, çöllərdə
avara-sərgərdan qalmaları, məşhur 10 fərmanın mətni və Yəhuvə ilə
əlaqədar çoxlu məsələlər nəql olunmuşdur.
3-cü-Sifri edad:-Bu kitabda Bəni-İsraıl qövmünün 12 illik təşkil
edən əsbat bölgüsü üzrə sayı,bu qövmün mənzillərinin, ictimai tərbiyə
və tənzimlərinin tərtibə salınması bəyan edilib.Bu sifrdə eləcə də Bəni-
İsrail qövmünün daxilində baş verən bəzi qiyamlar, Musanın dövründə
baş verən hadisələr bəyan edilmişdir.
4-cü-Təsniyə sifri:-Bu kitabda əvvəlki kitablara nisbətən geniş
şəkildə şərh olunan mühüm tarixi bəhslər,şəriət hökmləri ixtisarla təkrar
olunmuş, nübüvvət və Yuşa ibni Nunun canişinlik məsələsi ilə əlaqədar
olunan bəhslər qeyd edilir.
5-ci-Hikmətli sözlər:Bu kitab münacat və şeirlərdən ibarətdir.
Həmçinin Əyyubun, Davudun və Süleymanın həyatları və başlarına
gələn hadisələr, hikmətli kəlamları, şeirləri və minacatlərı barədə bəhs
edilir.
Tövratın beşlik təşkil edən əsfarından sonra Bəni-İsrail Peyğəmbər-
lərinin sair kitabları və səhifələri Əhdi-ətiqin sonrakı bölmələrini təşkil
edir və onun 12 bölməsi Bəni-İsrail qövmünün tarixinə həsr edilmişdir.
Nəhayət, sonrakı 17 kitab Peyğəmbərlərin Bəni-İsrail qövmü
barəsində qabaqcadan verdikləri xəbərlər və qövmün başına gələcək
çətinliklərlə əlaqədar varid olan xəbərdarlıqlardan ibarətdir.
Bu 17 kitab aşağıdakılardır:
Əşqiya peyğəmbərin səhifələri,
İrmiya peyğəmbərin səhifələri,
İrmiya peyğəmbərin mərsiyə kitabı,
Həzqiyə peyğəmbərin səhifələri,
Daniyal peyğəmbərin səhifələri,
Ruşəh peyğəmbərin səhifələri,
116
Yuil peyğəmbərin səhifələri,
Amıl peyğəmbərin səhifələri,
Üvəbədya peyğəmbərin səhifələri,
Yunus peyğəmbərin səhifələri,
Mikan peyğəmbərin səhifələri,
Nahun peyğəmbərin səhifələri,
Həbquq peyğəmbərin səhifələri,
Səfniya peyğəmbərin səhifələri,
Həcci peyğəmbərin səhifələri,
Zəkəriyyə peyğəmbərin səhifələri,
Məlaki peyğəmbərin səhifələri.
Hədis: Şeyx Səduq “İkmalu-din” kitabında Muhəmməd Peyğəmbər-
dən rəvayət edir ki:”-Hz. Musa Tövratda mənim barəmdə yazılmışlar
haqqında Uca Allahdan soruşmuşdur: Musa (ə.s.) bir gün Allahdan so-
ruşdu:
-Ya Allah! Bəndələrindən sənə ən çox əziz olanı kimdir?
Uca Allah buyurdu:-Bəndələrimdən mənə ən çox ibadət-itaət edib və
daima Tövhidi zikr edənlər!
Musa(ə.s.):-Bəndələrindən ən zəngini kimdir?-deyə soruşdu.
Uca Allah buyurdu:-Ona verdiyim hər bir şeyə,(pis-yaxşı) razı
olub,şükür edənlər!
Musa(ə.s.):Bəndələrindən ən yaxşı hökm verəni hansıdır?- deyə so-
ruşdu.Uca Allah buyurdu:
-İnsanlar haqqında özü üçün hökm verdiyi kimi hökm versin! Musa
(ə.s.):-Bəndələrindən sənə qarşı ən çox hissiyatlısı kimdir? -deyə soruşdu.
Uca Allah buyurdu:-Onlardan məni ən yaxşı tanıyanlar!
Musa (ə.s.)-Ya Allah!Mən sənə necə şükür edim ki, mənə ehsan bu-
yurduğun nemətlərdən, ən kiçik bir neməti belə bütün əməllərim ödəyə
bilməz,-deyə soruşdu.
Uca Allah buyurdu:-Ey Musa!Bax, indi sən Mənə şükür etdin!
Musa (ə.s.):-Ey Allahım!Yaxşılığı əmr edib,pislikləri nəhy edən və
Allaha iman edən xeyirli bir ümmətin,insanlar üçün ortaya çıxarılaca-
ğını Tövratda yazılı gördüm-dedi.
Uca Allah buyurdu:-Onlar Əhmədin ümmətidir!
Musa (ə.s.):-Ey Allahım!Özlərindən əvvəlki kitabları, İncilləri (elm
və hikmətin əsli olan kitabları) əzbərləməyib, üzündən oxuyub, lakin
onlara qəlbən inanan bir ümmət haqqında-Tövratda yazılı gördüm,-
dedi.Uca Allah buyurdu:-Onlar Əhmədin ümmətidir! Musa(ə.s.):-Ey
117
Allahım! Tövratda yazılmış bir ümmət gördüm ki, onlardan birisi bir
pislik etməyi fikirləşsə,ona günah yazılmaz, ancaq etmiş olsa, bir günah
yazılar. Onlardan birisi bir yaxşılıq etməyə niyyət edərsə, bir savab ya-
zılar. Onlardan birisi bir yaxşılıq edərsə,on savab yazılar,-deyə soruşdu.
Allah buyurdu:-O, Əhmədin ümmətidir!
YƏHUDİLƏR ÜZEYRƏ ALLAHIN OĞLU DEDİLƏR
ət-Tin-7-8-Ey təkzib edən! Bəs səni nə vadar edir ki,bu qədər
dəlillərdən sonra dini təkzib edəsən? Məgər Allah hökm edənlərin
ən yaxşısı deyilmi, məgər Allah bütün yaradılmışlarla ədalətlə rəftar
edən deyilmi?Ya Peyğəmbər!Bununla belə onlar nə üçün səni təkzib
edirlər?Eləcə də”Allah özünə övlad götürmüşdür,”deyənləri qorxut.
Onların bəziləri mələklərin Allahın qızları olduğunu, bəziləri isə İsanın,
ya Üzeyrin onun oğlu olduğunu deyirlər. Onların nə özlərinin, nə də
atalarının bu haqda heç bir bilikləri yoxdur.Onların danışdıqları hamısı
yalandır.
əz-Zuxruf-15-19-Müşriklər bəndələrindən bir hissəsini Allaha öv-
lad qərar verdilər. Dedilər ki,İsa və Üzeyr Allahın oğulları, mələklər isə
qızlarıdır.Həqiqətən, insan aşkar surətdə nemətlərə qarşı küfr edəndir.
Məgər Allah öz yaratdığı bəndələrdən qızları qəbul etdi və siz müşriklər
isə oğlanları bəyənib seçdiniz? Müşriklər mələkləri Allahın qızları fərz
etdilər.Məgər Allah mələkləri yaradan zaman onlar orada idilərmi?
Tezliklə onların bu şəhadəti yazılar və onlar bu sözdən soruşularlar.
əl-Maidə-18-Yəhudilər və xristianlar dedilər ki:“Biz Allahın öv-
ladı və dostlarıyıq”. Yəhudilər:-Biz Üzeyrin övladı,Üzeyr də Allahın
oğludur,-dedilər. Xristianlar isə:-Biz Məsihin tərəfdarlarıyıq, o da Alla-
hın oğludur,-dedilər.Ya Peyğəmbər! De ki, bəs nə üçün günahlarınızın
müqabilində Allah sizə əzab verir? Xeyr, siz bəşərsiniz, Allahın yarat-
dıqlarındansınız. O, istədiyini bağışlar, istədiyinə isə əzab verər. Qayı-
dacaq yer ona tərəfdir.
XRİSTİANLAR HZ.İSAYA ALLAH DEDİLƏR
Məryəm-88-Söylədi:”Rəhman Allahın övladı var,”-şübhəsiz, pis söz
danışırsınız. Az qalır bu sözdən göylər və yer parçalanıb, dağlar yıxılıb
bir-birinə dəysin.Çünki Rəhman Allaha övlad sahibi olmaq yaraşmaz.”
ən-Nisa-171-172-Ey əhli-kitab! Öz dininizdə həddinizi aşmayın.
Xristianlar İsaya Allah dedilər. Allaha qarşı haqsız söz dedilər. Allah