232
(deyə) dilinə işarə etdi. Həqiqətən, ölən adama ailəsinin onun üçün (fəryad
edib) ağlamasından dolayı əzab verilir.” (Buxari 1304, Muslim 2176, 924/12).
Müsibətin İlk Anında Səbr Etmək
533. Ənəs İbn Malik rəvayət edir ki, (bir dəfə) Peyğəmbər bir qəbrin
başında durub ağlayan qadının yanından keçərkən (ona) buyurdu ki:
“Allahdan qorx və səbir et!” Qadın onun kim olduğunu bilməyib dedi: “Əl çək
məndən! Mənim başıma gələn müsibət sənin başına gəlməyib.” Qadına: “Bu,
Peyğəmbər idi” dedilər. Bundan sonra o, Peyğəmbərin qapısının yanına
gəldi, lakin orada gözətçilərə rast gəlmədi. Qadın (üzrxahlıq edib): “Mən səni
tanımamışam” dedi. Peyğəmbər: “İlk sarsıntı anında səbir etmək lazım idi!”
(Buxari 1283, Muslim 2179, 926/15)
Meyyid Əhlinin Onun Üçün Etdiyi Vay-Şivənə Görə Əzab
Verilir
534. Ömər İbn Xəttab rəvayət edir ki, Peyğəmbər buyurdu: “Ölü qəbrində
əzaba uğrayar onun üçün edilən vay-şivənə görə”. (Buxari 1292, Muslim 2182,
2183, 927/17)
535. Əbu Musa rəvayət edir ki, Ömər İbn Xəttab vurulduğu zaman
Suheyb: “Vay qardşım” deyərək ağlamağa başladı. Ömər: “Ey Suheyb!
233
Peyğəmbərin: “Ölü, dirinin ağlaması ilə qəbrində əzab olunur” deyə
buyurduğunu eşitməmisənmi?”. (Buxari 1290, Muslim 2184, 2185, 927/18)
536. Abdullah İbn Ubeydullah İbn Əbi Muleykə rəvayət edir ki, Osmanın
qızı Məkkədə vəfat edir. (Namazda və cənazədə) iştirak etmək üçün bizlər
cənazəyə gəlmişdik. İbn Ömər ilə İbn Abbas da gəlmişdilər. Mən onların
ortalarında oturmuşdum. Və y Mən bu ikisindən birinin yanında
oturmuşdum. Sonra digəri gəlib yanımda oturdu. (Evdən qadınların fəryad
səsi gəldikdə) Abdullah İbn Ömər yanında olan Osmanın oğlu Amra: “Bu
qadınları fəryad etməkdən çəkindirin? Çünki Rəsulullah buyurdu: “Ölü,
ailəsinin onun üçün fəryad etmələrinə görə qəbrində əzab görür”. İbn Abbas:
“Yəni, bəzi ağlamaq tərzinə görə İbn Ömər” dedi. Mən Məkkədən Ömər ilə
qayıdırdım. (Məkkə ilə Mədinə) arasında olan Bəyda adlanan yerdə böyük bir
Səmura ağacının altında dəvə karvanına rast gəldik. Ömər: “Get bax, bu
karvan kimlərdir?” dedi. Mən də baxdım və dərhal Suheybi tanıdım. Bunu
Ömərə xəbər verdim. Ömər: “Yanıma çağır onu” dedi. Mən də Suheybin
yanına gələrək: “Möminlərin Əmirinin yanına gəl və onunla görüş” dedim.
(Birlikdə Mədinəyə gəldik) Ömər vurulduğu zaman Suheyb ağlayaraq
Ömərin yanına girdi və: “Vay qardşım” deyərək ağlamağa başladı. Ömər:
“Ey Suheyb! Peyğəmbərin: “Ölü, dirinin ağlaması ilə qəbrində əzab olunur”
deyə buyurduğunu eşitməmisənmi?”. Ömər rəvayət edir ki, Peyğəmbər
demişdir: “Ölən adam, bəzən ailəsinin ona ağlamağından dolayı əzab çəkir”.
İbn Abbas demişdir: “Ömər vəfat etdikdən sonra mən onun dediklərini
Aişəyə
söylədim. Aişə: “Allah Ömərə rəhmət eləsin! Vallahi, Rəsulullah
deməmişdir ki, Allah möminə, ailəsinin ona ağlamağından dolayı əzab verir.
Əksinə, Rəsulullah demişdir ki: “Allah kafirə, ailəsinin ona ağlamağından
dolayı əzabını artırır.” Sonra (Aişə) belə buyurdu: Quranın “Heç bir günahkar
234
başqasının günah yükünü daşımaz”. (əl-Ənam 164). (Fatir 18). ayəsi sizə
kifayət edər. İbn Abbas deyir ki: “Güldürən də, ağladan da Odur!”. (ən-
Nəcm 43). İbn Əbi Muleykə: “Vallahi! İbn Ömər bunsan sonra bir şey demədi”
dedi. (Buxari 1286, 1288, Muslim 2191, 928/23)
537. Aişənin yanında İbn Ömərin Peyğəmbərdən rəvayət etdiyi hədis
zikr olundu: “Ölü, ailəsinin onun üçün fəryad etmələrinə görə qəbrində əzab
verilir”. Aişə: “İbn Ömər xəta etmişdir, sadəcə Peyğəmbər belə
buyurmuşdu: “Həqiqətən ailəsi onun üçün ağlayır, Ona günah etməsinə
xətasına görə əzab verilir. Sonra: “Peyğəmbərin bu sözü Bədr günü içi
müşriklərlə dolu dərənin üzərində dayanb onlara belə deməsinə bənzəyir. O,
cəsədlər mənim dediklərimi eşidirlər – sözələrinə bənzəyir. Peyğəmbər: “Onlar
indi mənim onlara söylədiyim sözlərin haqq olduğunu bildilər” deyə buyurdu.
Aişə: “Sözsüz ki, sən nə ölülərə haqqı eşitdirə bilərsən...”. (ən-Nəml 80), “Sən
isə qəbirlərdə olanlara eşitdirə bilməzsən”. (Fatir 22). Ayələrini oxudu və:
“Onlar Cəhənnəmdən oturacaqlarını aldıqları zaman”. (Buxari 3979, Muslim
2197, 932/16)
538. Peyğəmbərin zövcəsi Aişə
demişdir: “(Bir dəfə) Peyğəmbər bir
yəhudi qadının (qəbrinin) yanından keçərkən ailəsinin onun üçün ağladığını
(görüb) dedi: “Onlar onun üçün (vay-şivən qoparıb) ağlayırlar, halbuki
qəbirdə ona əzab verilər.” (Buxari 1289, Muslim 2199, 932/27)
539. Muğira rəvayət edir ki, mən Peyğəmbərin belə dediyini eşitmişəm:
“Kimin üçün vay-şivən salıb ağlasalar, buna görə ona əzab verilər.” (Buxari
1291, 1229, Muslim 2200, 933/28)