Ankara üNİversitesi sosyal biLİmler enstiTÜSÜ
Yüklə 1,36 Mb. Pdf görüntüsü
|
109 açtıkları dava ile tekrar TMK 174 ve 175 hükmü gereğince kusur araştırmasına girmesi kabul edilemez. Hâkimin, çocuğa iştirak nafakası verilip verilmeyeceği 436 , çocuğun velayetinin kime verileceği 437 ve velayet kendisine verilmeyen eşin çocukla ne şekilde kişisel ilişki kuracağına ilişkin taraflarca yapılan anlaşmayı da uygun bulması gerekir. 438 Tarafların anlaşma hükümleri kapsamında müşterek çocuklar bakımından iştirak nafakası kararlaştırmamaları ve protokolün böylece hâkimin onayından geçerek anlaşmalı boşanmaya ilişkin kararın kesinleşmesi durumu, çocuklara ilişkin konuların kamu düzenine ilişkin olması nedeniyle, bir önem taşımayacak; sonradan çocuklarla ilgili hususlara ilişkin olarak her zaman dava açılabilecektir. Boşanma sonrası verilmiş velayet ve şahsi ilişki tesisine ilişkin mahkeme kararları da TMK’nin 183. maddesindeki “Ana veya babanın başkasıyla evlenmesi, başka bir yere gitmesi veya ölmesi gibi yeni olguların zorunlu kılması halinde hâkim, re’sen veya ana babadan birinin istemi üzerine gerekli önlemleri alır” şeklindeki hüküm doğrultusunda her zaman değiştirilebilir. Boşanma sonrası velayet hakkının verilmesi ve diğer tarafın çocukla kişisel ilişki kurmasına ilişkin olarak mevcut TMK Md. 182 hükmüne göre mahkeme boşanma ya da ayrılığa karar verirken olanak buldukça ana ve babayı dinledikten ve çocuk vesayet altında ise vasinin ya da vesayet dairesinin düşüncesini aldıktan sonra ana ve babanın haklarını ve çocukla olan kişisel ilişkisini düzenler. Velayetin kullanılması kendisine verilmeyen eşin çocukla kişisel ilişkisinin düzenlenmesinde çocuğun özellikle sağlık eğitim ve ahlak bakımından yararları esas tutulur. Bu eş çocuğun bakım ve giderlerine gücü oranında katılmak zorundadır. 436 Anlaşmalı boşanma yapılırken çocuk için iştirak nafakası istenilmemiş olmasının, nafakanın daha sonra istenilmesine engel olmayacağı konusunda bkz. Y 2 HD, 10.1.2005, 14860- 176(Gençcan, s. 609, dn. 2185). 437 Anayasa Md. 43’e 07/05/2010-5982 S.K./4. md. İle getirilen ek üçüncü fıkraya göre: ”Her çocuk, korunma ve bakımdan yararlanma, yüksek yararına açıkça aykırı olmadıkça, ana ve babasıyla kişisel ve doğrudan ilişki kurma ve sürdürme hakkına sahiptir.” 438 Özdemir/ Oktay, Saibe: “Boşanma Davalarında Çocuklara İlişkin Kararlar Bakımından Çocuğun Dinlenme Hakkı”(Dinlenme Hakkı), Prof. Dr. Hüseyin Hatemi’ye Armağan, C. 2, İstanbul 2009, s. 1240. 110 Bu hükümde hâkime çocuğu dinleme ve onun fikrini alma gibi yükümlülük getirilmiş bulunmamakla birlikte uluslararası mevzuatta buna ilişkin düzenlemeler bulunmaktadır. 439 Benzer şekilde Yargıtay da uluslararası mevzuat hükümleri doğrultusunda velayet düzenlenirken ana babalık duygularının tatmin edilmesi yanında ve hatta ondan daha önemlisi, çocuğun yararının göz önünde bulundurulması ve bu yönde çocuğun dinlenilmesi gerektiğine ilişkin kararlar vermekte ve bu gereklilik yerine getirilmiş olmadığı takdirde ilk derece mahkemesi kararını bozmaktadır. 440 Her ne kadar anlaşmalı boşanma prosedürü içinde hâkimin eşler arasında varılan anlaşmanın uygun olup olmadığını belirlemek için çocuğun görüşünü öğrenmesi ve bu amaçla çocuğu dinlemesi gerekse de; uygulamada bu yola sıklıkla başvurulmadığı görülmektedir. 441 Ancak, her türlü yararın üzerinde tutulan çocuğun yararı ilkesi doğrultusunda uygulamanın bu konudaki eksikliği gidermesi gerekmektedir. 439 Türkiye tarafından 1994 tarihinde kabul edilen 20 Kasım 1989 tarihli Birleşmiş Milletler Çocuk Hakları Sözleşmesi Md. 12’ye göre: “Taraf Devletler, görüşlerini oluşturma yeteneğine sahip çocuğun kendisini ilgilendiren her konuda görüşlerini serbestçe ifade etme hakkını bu görüşlere, çocuğun yaşı ve olgunluk derecesine uygun olarak, gereken özen gösterilmek suretiyle tanırlar. Bu amaçla çocuğu etkileyen herhangi bir adli veya idari kovuşturmada çocuğun ya doğrudan ya da uygun bir makam yoluyla dinlenilmesi fırsatı, ulusal yasanın usule ilişkin kurallarına uygun olarak çocuğa özellikle sağlanacaktır.”(Özdemir(Dinlenme Hakkı), s. 1221). Türkiye tarafından 18.1.2001 tarihinde kabul edilen Çocuk Haklarının Kullanılmasına İlişkin Avrupa Sözleşmesi’nin 6. maddesine göre: “Bir çocuğu ilgilendiren davalarda adli merci, bir karar almadan önce: a) Çocuğun yüksek çıkarına uygun karar almak için yeterli bilgiye sahip olup olmadığını kontrol etmeli ve gerektiğinde özellikle velayet sorumluluğunu elinde bulunduranlardan ek bilgi sağlamalıdır. b) Çocuğun iç hukuk tarafından yeterli idrak gücüne sahip olduğunun kabul edildiği durumlarda, 1)çocuğun gerekli bilgiyi edindiğinden emin olmalıdır. 2)çocuğun yüksek çıkarına açıkça ters düşmediği takdirde, gerekirse kendine veya diğer şahıs ve kurumlar vasıtasıyla, çocuk ve için elverişli durumlarda ve onun kavrayışına uygun bir tarzda çocuğa danışmalıdır. 3) Çocuğun görüşünü ifade etmesine müsaade etmelidir. c) Çocuğun ifade ettiği görüşe gereken önemi vermelidir.”(Özdemir(Dinlenme Hakkı), s. 1221, 1222). 440 Bkz. Y HGK 1.10.2003 tarih 2003/2-513E., 2003/521K. (KAZANCI BİLİŞİM, İÇTİHAT BANKASI); Y 2 HD 20.2.2007, 2007/2045E., 2007/2362K.: “…velayet düzenlenmesinde ve değiştirilmesinde aslolan çocuğun yüksek çıkarına, bedensel ve zihinsel gelişimini sağlamaya en uygun çözüme ulaşmaktır. Bu bakımdan yeterli idrake sahip olduğu anlaşılan çocuğun, duruşmaya getirtilerek, dava konusu hakkında bilgilendirilmesi ve kendi görüşünü ifade etme olanağının tanınması Çocuk Haklarının Kullanılmasına İlişkin Avrupa Sözleşmesi Md.3-6 gerektiğinde uzmanlardan bu konuda yardım alınması ve tüm deliller birlikte değerlendirilerek hasıl olacak sonuca göre karar verilemesi gerekir.”(Özdemir(Dinlenme Hakkı), s. 1233). 441 Özdemir(Dinlenme Hakkı), s. 1240. Yüklə 1,36 Mb. Dostları ilə paylaş:
|