Ankara üNİversitesi sosyal biLİmler enstiTÜSÜ
Yüklə 1,36 Mb. Pdf görüntüsü
|
104 sebeplerine dayalı olarak açılmış boşanma davalarında bu dönüşümü ancak ıslah müessesesiyle olanaklı gördüğü söylenebilir. 416 Ancak burada, özel boşanma sebeplerine dayalı olarak açılan davalarda, boşanma sebebinin varlığını ikrar ile davanın kabulünü birbirinden ayırt etmek gerekir. Şöyle ki; örneğin davalının zinayı ikrar etmesi ile boşanma davasını kabul etmesi farklı şeylerdir. Davalının zina ettiğini kabul etmesi hâkimi bağlamaz. Ancak davalı zina ettiğini kabul etmeksizin, açılan boşanma davasını kabul edebilir ve bu durumda anlaşmalı boşanma hükümleri uygulanır. 417 Doktrinde Tekinay 418 anlaşmalı boşanma halinde tarafların ikrarının hâkimi bağlamayacağına ilişkin istisna hükmünü şu şekilde eleştirmiştir: “…Eğer karşılıklı rıza temelden sarsılmanın sadece bir karinesi ise, bu karineyi meydana getiren ikrarların hâkimi bağlamaması ve aksinin ispatına imkân verilmesi gerekirdi. Kaldı ki bir taraftan karşılıklı rıza ile boşanma isteyen tarafları hâkimin bizzat dinlemesi ve onların iradelerini serbestçe açıklayıp açıklamadıklarını araştırması şart kılınırken, öbür taraftan ikrarın hâkimi bağlayacağı anlamına gelen bir kanun hükmü getirmek kanımızca bir çelişkidir”. 4. Hakimin Tarafları Bizzat Dinlemesi Taraflar davada bir avukat aracılığıyla temsil edilseler bile, hakim tarafları huzuruna çağırıp onları dinlemek zorundadır. 419 Bu dinlemenin açık bir celsede 416 Ayrıntılı bilgi için bkz. Gençcan, s. 591, 592; Y 2 HD 8.6.2009, 8710/10983: “…Davacı koca terk hukuki sebebine dayanarak boşanma davası açmış, mahkemece ilk celse davalının davayı kabul beyanına dayanılarak Türk Medeni Kanunu'nun 166/3. maddesi gereğince tarafların boşanmalarına karar verilmiştir. Türk Medeni Kanunu'nun 166/3. maddesi, ancak aynı yasanın 166. maddesine dayanılarak açılmış davalarda gerçekleşebilir. Türk Medeni Kanunu'nun 166. maddesine dayalı açılmış bir dava olmadığı ve usulüne uygun ıslah da bulunmadığı halde, Türk Medeni Kanunu'nun 184/3, Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu'nun 95/2. maddelerince davalının davayı kabulünün hukuki sonuç doğurmayacağı gözetilmeden boşanmaya karar verilmesi doğru değildir…”(KAZANCI BİLİŞİM, İÇTİHAT BANKASI). 417 Dural/Öğüz/Gümüş, s. 103, 118. 418 Tekinay, s. 195. 419 Y 2 HD, 2008/1912 E., 2009/4076 K.: “…Davacı vekilinin davalı aleyhine 9/8/2002 tarihinde açtığı şiddetli geçimsizlik nedeniyle boşanma davasında, tarafların boşanma ve diğer hususlarda anlaştıklarına ilişkin taraf vekillerinin duruşmadaki beyanları doğrultusunda davanın kabulüne 105 yapılmasına gerek yoktur, celse dışında da olabilir, ancak bir zabıtla kayıt altına alınması ve taraflarca imzalanması gerekir. 420 Ancak, tarafların bizzat dinlenmesi kamu düzenine ilişkin bir şart olduğundan, eşlerin birlikte aynı hâkim tarafından dinlenmesi gerekeceği, talimatla alınan beyanlarla boşanma kararı verilemeyeceği söylenebilir. 421 Öte taraftan hâkimin davalının uygulamada sıkça rastlandığı üzere “bir diyeceğim yoktur” şeklindeki beyanıyla yetinmemesi tarafların beyan ve taleplerini açıkça ortaya koyması gerekir. 422 Hâkimin tarafları bizzat dinlemesindeki amaç, eşlerin boşanma konusundaki iradelerini serbestçe açıklayıp açıklamadıklarını tespit etmektir. Bu noktada hâkim taraflardan birinin ya da her ikisinin iradesini serbestçe açıklamadığı sonucuna varırsa davayı reddedecektir. Peki hâkimin boşanma kararı verilebilmesi için iradelerin serbestçe açıklandığına kanaat getirmesi yanında onun tarafların saikini de denetlemesi gerekir mi? Günümüzde, özellikle kadınların yetim aylığı alma, eşin borcu sebebiyle mallarını takipten kurtarma vb. sebeplerle aynı evde ikamet etmeye devam ettikleri ve edecekleri eşlerinden anlaşarak boşanma yolunu seçmesi dolayısıyla bu sorunun cevabı önem arzetmektedir. Uygulamaya yön veren Yargıtay’ın bu konuda farklı tarihlerde farklı kararlara imza attığı söylenebilir. Zira, Yargıtay önce saike ilişkin düşüncelerin boşanma konusunda serbest iradeyi ortadan kaldırabileceği düşüncesindeyken 423 , daha sonra saike ilişkin düşüncelerin boşanma konusunda serbest iradeyi ortadan kaldırmayacağı karar verildiği ve hükmün temyiz edilmeksizin kesinleştiği anlaşılmaktadır…Taraflar hazır bulunup, bizzat anlaştıklarını açıklamaz veya hakim tarafların anlaşmalarını uygun bulmaz ise, taraflardan delilleri sorulup, toplanması sonucunda evlilik birliğinin temelinden sarsılmış olup olmadığının anılan Kanunun 184. maddesi çerçevesinde takdiri gerekirken, davacı ve davalı asil dinlenilmeksizin taraf vekillerinin beyanları ile boşanma hükmü kurulmuş olması usul ve yasaya aykırıdır…”(www.turkhukuksitesi.com-erişim tarihi: 7.3.2012); Y 2 HD, 12.1.2005, 16916/363:” …Davacının akıl hastalığı nedeniyle vesayet altın alındığı anlaşılmaktadır. Hâkim huzurunda vasinin iradesini boşanma doğrultusunda açıklamış olması, boşanma isteğinin şahsa bağlı haklardan olması sebebiyle sonuç doğurmaz. Asilin dinlenme olanağı da yoktur. Bu gibi hallerde tarafların iddia ve savunmaları çerçevesinde delilleri toplanıp TMK’nin 166. maddesinin 1 ve 2. fıkralarına göre değerlendirme yapmalıdır…(Tutumlu, s. 1067, 1068). 420 Dural/Öğüz/Gümüş, s. 118. 421 Gençcan, s. 595. 422 Tutumlu, s. 1052. 423 Bkz. Y 2 HD, 17.1.1991, 7288-9704(Gençcan, s. 598, dn. 2149). Yüklə 1,36 Mb. Dostları ilə paylaş:
|