Ankara üNİversitesi sosyal biLİmler enstiTÜSÜ
Yüklə 1,36 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- B. Anlaşmalı Boşanmanın Unsurları 1. Evliliğin En Az Bir Yıl Sürmüş Olması
98 Burada genel ve mutlak bir boşanma sebebi vardır. 394 Kanunkoyucunun bu boşanma sebebini ayrı bir başlık altında düzenlemeyerek, “evlilik birliğinin temelinden sarsılması” başlıklı madde altında düzenlenmesinden de anlaşılacağı üzere, burada en az bir yıl devam etmiş bir evlilikte eşlerin birlikte başvurması ya da eşlerden birinin açtığı davanın diğer eşçe kabulü evlilik birliğinin temelinden sarsılmış olduğuna kesin karine sayılmıştır. 395 Burada kanunkoyucu tarafların irade ilkesine göre boşanma yönündeki iradelerini belirli koşulların gerçekleşmiş olması durumunda evlilik birliğinin sarsılması ilkesi ile destekliyorum demektedir. 396 Ancak bu desteği belli şartları sağlayan evliliklere vermiştir. Evliliğin en az bir yıl sürmüş olması koşuluyla, eşlerin birlikte başvurmaları halinde evlilik birliği temelinden sarsılmış sayıldığından hâkimin evlilik birliğinin temelinden sarsılmış olup olmadığı, eşlerin kusurlu olup olmadıkları ya da boşanmanın hangi nedene dayandığı yönünde bir araştırma yapma yükümlülüğü olmadığı gibi, bu bakımdan takdir yetkisi dahi olmayacaktır. 397 Ancak burada taraf iradeleri mutlak olarak üstün tutulmadığından hâkim, taraf iradelerinin boşanmanın mali sonuçlarıyla çocukların durumunu açısından yerindeliğinin hakkaniyet ve dürüstlük kuralları çerçevesinde denetimini yapacaktır. kimselere de bu imkân sağlanmıştır…” denilmektedir(Tutumlu, Mehmet Akif: Teorik ve Pratik Boşanma Yargılaması Hukuku, Ankara 2009, s.1047, dn.230’dan naklen). 393 BGB pr. 1566’da ayrı yaşamanın bir yıl sürmesi arandığı halde, bizde evliliğin bir yıl sürmesi aranmıştır (Bkz. yukarıda, s. 43). 394 Dural/Öğüz/Gümüş, s. 117; Gençcan, s. 585. 395 Akıntürk/Karaman, s. 269; Öztan, (Değişiklikler), s. 127; Hatemi/Serozan, s. 237; Tutumlu, s. 1063; Farklı görüş olarak burada bir faraziyenin varlığından bahsedilmektedir(Bkz., Dural/Öğüz/Gümüş, s. 117); Tekinay ise bu karinenin aksi ispat edilebilir adi bir karine olduğu düşünmektedir(Bkz. Tekinay, s. 195). 396 Gençcan, s. 586. 397 Öztan, (Boşanma), s. 725. 99 B. Anlaşmalı Boşanmanın Unsurları 1. Evliliğin En Az Bir Yıl Sürmüş Olması Evlilik töreninden itibaren en az bir yıl geçmedikçe anlaşmalı boşanma isteminde bulunmaya imkan yoktur. 398 Evlilik birliğinin temelinden sarsılması olgusu, evlilik birliğinin en az bir yıl devam etmiş olması şeklinde bir şartın aranmasıyla objektifleştirilmiş, evliliğin temelinden sarsıldığının teşhisi böylece kolaylaştırılmıştır. 399 1 yıllık asgari sürenin dava şartı olduğu, evliliğin üzerinden 1 yılın geçip geçmediği hususunun hâkimce re’sen dosya arasına getirtilen nüfus aile kayıt örneğinden tespit edilmesi gerektiği söylenebilir. 400 Anlaşmalı boşanma davasında 1 yıllık sürenin dolmadığının anlaşılması durumunda hâkim diğer koşulları incelemeden red kararı mı vermelidir yoksa davaya devam etmeli midir? Bu konuda, Oğuzman/Dural 401 bir yıllık sürenin dolmadığının anlaşılması durumunda diğer koşullar incelenmeden davanın reddedilmesi gerektiği görüşündeyken Yargıtay, evliliğin bir yılı doldurmadığının anlaşılması durumunda taraf kanıtlarının toplanarak, bu kanıtlara göre TMK 166/1 hükmüne göre evlilik birliğinin temelinden sarsılmış olup olmadığının kendiliğinden araştırılması gerektiği görüşündedir. 402 398 Y 2 HD, 2009/16482 E., 2010/18312 K.:“ …Dosyadaki nüfus kaydından tarafların 14.06.2006 tarihinde evlendikleri ve davanın açıldığı tarihte henüz bir yıllık sürenin dolmadığı anlaşılmıştır. Mahkemece, tarafların gösterdikleri delillerin toplanarak, Medeni Kanununun 166/1-2. maddesindeki şartların oluşup oluşmadığı araştırılıp sonucuna göre bir karar verilmesi gerekirken, Medeni Kanununun 166/3. maddesinde öngörülen bir yıllık süre şartı gerçekleşmeden tarafların kabulüne dayanarak boşanmaya karar verilmesi usul ve yasaya aykırıdır…”(www.turkhukuksitesi.com-erişim tarihi: 7.3.2012); Y 2 HD, 26.09.2005, 10527/12785; Y 2 HD, 3.4.2008, 7001/4662; Y 2 HD, 12.04.2007, 17160/6186(Kararlar için bkz. Gençcan, s. 587, dn. 2104, 2105, 2106). 399 Öztan, (Değişiklikler), s. 130. 400 Tutumlu, s. 1050. 401 Oğuzman/Dural, s. 128. 402 Y 2 HD, 10.10.2002, 10793/11766: “…Dosyadaki nüfus kaydından tarafların 1.11.2000 tarihinde evlendikleri ve davanın açıldığı 21.8.2001 tarihinde bir yıllık sürenin dolmadığı anlaşılmaktadır. Mahkemece tarafların gösterdikleri delilleri toplanarak, Medeni Kanun’un 100 Burada evliliğin üzerinden 1 yıl geçmeden dava açıldığı ve yargılama aşamasında bu sürenin dolduğu durumlarda hâkimin anlaşmalı boşanmaya hükmedip hükmedemeyeceği sorusu akla gelebilir. Yargıtay 2 HD 13.3.2003 tarihli 2269/3453 sayılı kararında 403 “Başlangıçta noksan olan dava şartına rağmen esasına girilmiş ve noksanlık davanın devamı sırasında tamamlanmışsa artık dava reddedilemez” şeklinde özetlenebilecek Y HGK’nin 22.3.1995 tarih 1994/5 E., 1995/215 K. sayılı ilamına da atıf yaparak, davanın devamı sırasında evlilik bir yılı doldurduğundan ve tarafların irade açıkladıkları tarihte dava şartı tamam olduğundan yerel mahkemenin boşanma hükmünü onamıştır. Yargıtay’ın bu tavrı isabetlidir. Zira her ne kadar dava şartı kamu düzeninden olup dava şartlarından birinin yokluğu halinde esasa girilmeden dava şartı yokluğundan red kararı verilmesi gerekirse de; davanın açılma anında bulunmayıp daha sonra tamamlanan bir dava şartının varlığı durumunda davanın açıldığı anda dava şartı oluşmadığından bahisle red kararı verilemez. 404 Öğretide anlaşmalı boşanmanın ön koşulu olarak öngörülen bir yıllık sürenin yerinde olup olmadığı tartışılmıştır. Bizimde katıldığımız çoğunluk görüşü, öngörülen bir yıllık sürenin, eşlerin birbirlerini tanımalarına fırsat vermesi böylece basit kırgınlıkların ve fevri davranışların evlilik birliğini daha başlamadan sona erdirmesini engellemesi nedeniyle yerinde bir düzenleme olduğunu savunmuştur. 405 Aksi görüşü savunanlar ise, özellikle de bir yıldan sonra da, eşler arasında basit kırgınlıkların ve fevri davranışların ortaya çıkmasının mümkün olabileceği gerekçesiyle anlaşmalı boşanmanın süreye bağlı tutulmamasının gerektiğini savunmuşlardır. 406 134/2. maddesindeki şartların oluşup oluşmadığı araştırılarak sonucuna göre bir karar verilmesi gerekirken…”(Tutumlu, s. 1050, 1051). 403 Tutumlu, s. 1051. 404 Bkz. 6100 sayılı HMK Md. 115/3: “Dava şartı noksanlığı, mahkemece, davanın esasına girilmesinden önce fark edilmemiş, taraflarca ileri sürülmemiş ve fakat hüküm anında bu noksanlık giderilmişse, başlangıçtaki dava şartı noksanlığından ötürü, dava usulden reddedilemez.” 405 Akıntürk/Karaman, s. 270; İpek, s. 102. 406 Özdemir, s. 123. Yüklə 1,36 Mb. Dostları ilə paylaş:
|