Rusya
TBMM Araştırma Hizmetleri Başkanlığı
212
213
etmektedir.
65
Birleşik Rusya,
Putin’in seçim kampanyalarında desteğini
esirgemediği bir partiydi ve parlamentoda sahip olduğu çoğunluk
sayesinde ülkede otoriter baskın parti rejiminin
66
oluşmasında
Putin’in
işini oldukça kolaylaştırmıştır.
67
Parlamentonun
Birleşik Rusya’nın
hâkimiyetine girmesiyle diğer partiler marjinalleşmiş, benimsenen
çoğunlukçu sistem gereğince
Birleşik Rusya, Dördüncü Dumada (2003-
07) Duma Konseyi üyeliklerinin ve komisyon başkanlıklarının neredeyse
tamamını ele geçirmiştir.
68
Birleşik Rusya’nın desteği sayesinde Putin, sadece siyasi partiler ve
seçim kanunlarını değil, Duma’nın iç işleyiş kurallarını çoğunlukçu bir
anlayışla yeniden düzenleyen hukuki değişiklikleri hayata geçirebilmiştir.
2000 yılında yapılan değişiklikle, Federal Meclisin üst kanadı olan
Federasyon Konseyinin üyelerinin belirlenmesi yöntemi değiştirilmiştir.
Bu değişiklikle, federe birimlerin Konseyde, biri yürütme erki diğeri
yasama organı tarafından gösterilen iki daimi üyeyle temsil edilmesi
öngörülmüştür. Böylece önceleri “valiler külübü” olarak görülen Konsey,
yerel siyasetçiler, önemli iş adamları, eski valiler ve yasama organı
üyelerinden müteşekkil heterojen bir organa dönüşmüştür. Değişiklik
sonrası teşekkül eden Konsey’deki üyelerin yarısı, Moskova’da ikamet
eden üyelerden
69
; üçte biri ise, temsil ettikleri federe birimle bağlantıları
bulunmamasına rağmen Moskova’daki lobi faaliyetleri sonucu üye olmayı
başaran kişilerden oluşmuştur.
70
Böylece
Putin, hem valilerin federal
düzeydeki gücünü zayıflatmış hem de yeni üyelerin belirlenmesi sürecine
müdahil olarak üyelerin ve Konseyin sahip olduğu özerkliği kaybetmesine
65
Gücün partisi, iktidar partisi anlamına gelmemektedir. Gücün partisi kavramında, karar veren çe-
kirdek/merkez partinin dışında bir yerdedir. Putin ve Medvedev, her ikisi de Birleşik Rusya Par-
tisi’nin üyesi olmamalarına rağmen, parti politikalarını denetleyen iki aktördür (Daniel James
Sell, “Vladimir Putin’s United Russia: The How and Why of Russia’s New Party of Power”, 2008,
https://etd.ohiolink.edu/ap/10?0::NO:10:P10_ACCESSION_NUM:osu1226594286#abstract-files 6,
Erişim:16.05.2013, s.10, 33).
66
Remington’a göre bu tür rejimlerde baskın parti “gücün partisi”dir ve parti, devlet kaynaklarına
erişim, muhalefetin sindirilmesi, arzu edilen seçim sonuçlarının elde edilmesi, yasama gündemine
hakimiyet gibi bir takım avantajlara sahiptir. Kremlin’e verdikleri desteğin karşılığında bu partinin
parlamentodaki mensupları, seçmenleriyle patronaj ilişkilerini sürdürebilecekleri kaynaklara eri-
şim elde ederler. Dolayısıyla böyle bir sistem hem devlet başkanının hem de baskın partinin par-
lamentodaki üyelerinin lehine işlemektedir (Thomas F. Remington, “Putin,
Parliament, and Presi-
dential Exploitation of the Terrorist Threat,”
Journal of Legislative Studies, Cilt 15, Sayı 2-3 (2009),
http://www.tandfonline.com/doi/pdf/10.1080/13572330902933383, s.223, 235).
67
Remington, “Putin, Parliament, and Presidential Exploitation
of the Terrorist Threat,” s.223.
68
Remington, “The
Russian Federal Assembly, 1994-2004,” s.132.
69
Remington, “The Russian Federal Assembly, 1994-2004,” s.133.
70
Sakwa,
Russian Politics and Society, s.201.
Rusya
TBMM Araştırma Hizmetleri Başkanlığı
214
215
neden olmuştur.
71
Putin’in 2001 yılında gerektiğinde valileri görevden
alma ve 2004 yılında da valileri atama yetkisi elde etmesiyle de üyelerin
yarısı valiler tarafından görevlendirilen Federasyon Konseyinin
bağımsızlığı ciddi ölçüde zedelenmiştir.
72
2001 yılında çıkarılan Siyasi Partiler Kanunu ile siyasi partilerin
seçimlere katılması, partilerin faaliyetleri ve partilerin mali kaynakları
konusunda kısıtlayıcı düzenlemelerle parti enflasyonunun önlenmesi
amaçlanmıştır.
73
2003 yılında Duma İçtüzüğü’nde yapılan değişiklikle fraksiyonlarla
aynı hak ve ayrıcalıklara sahip üye “grupları” kurmak için gerekli asgari
üye sayısı 35’ten 55’e yükseltilmiş, böylece bağımsızlara veya siyasi
ikbal peşindeki üyelere
Birleşik Rusya’ya katılmaktan başka bir seçenek
bırakılmamıştır. Bu düzenleme, ana muhalefet partilerinin uydu üye
grupları oluşturmasına da engel olmuştur.
74
2002’de kabul edilen bir kanunla, seçim barajı %5’ten %7’ye
yükseltilmiştir. 2005 yılında yeni bir seçim kanunu kabul edilerek Duma
üyelerinin yarısının tek-isimli seçim çevrelerinden basit çoğunlukla
seçilmesini öngören düzenleme kaldırılmış ve tüm üyelerin federal
parti listelerinden nisbî temsil esasına göre seçilmesi öngörülmüştür.
White’a göre, seçim süreci, bu düzenlemeyle kendilerine has gündem ve
amaçları olan yerel siyasi elitlerin elinden alınarak, Kremlin’in ve siyasi
parti liderlerinin kontrolüne bırakılmıştır. Kanunda 2006’da yapılan
değişiklikle son derece popüler hale gelen
tüm aday ve parti listelerine
karşı hayır oyu
(
Against all) kullanabilme seçeneği kaldırılmıştır.
75
Yeni
seçim kanunu ile bağımsızların seçimlerde aday olma ihtimali ortadan
kaldırılmış, seçilen üyelerin kendilerini aday gösteren siyasi partinin
fraksiyonuna üye olmaları zorunlu hale getirilmiştir. 2007’de İçtüzükte
71
Thomas M. Nichols,
The Russian Presidency, Society and Politics in the Second Russian Republic (New
York: Palgrave, 2001), s.177-178.
72
Sakwa,
Russian Politics and Society, s.277, 283.
73
Sağlam,
Gazprom’un Rusyası, Rusya’da Bir Devletin Dönüşümü, s.49,50.
74
Paul Chaisty, “The Legislative Effects of Presidential Partisan Power in Post Com-
munist Russia,” 2008,
Government and Opposition, Sayı 43, Cilt 3 (2008), s.424-453,
https://portal.publicpolicy.utoronto.ca/en/courses/UniversityofOttawa/API5116DemocraticGo-
vernanceandPublicManagement/Courseware%20Library/November%2016%20-%20Presidenti-
al%20versus%20Parliamentary%20Government/Chaisty.pdf, Erişim:05.05.2013, s.444.
75
White,
Understanding Russian Politics, s.38.