Polonya
TBMM Araştırma Hizmetleri Başkanlığı
146
147
Walesa düzenlemeyi veto etmiş ve parlamento bu vetoyu aşabilmesi için
gerekli üçte iki çoğunluğu sağlayamamıştır.
109
Cumhurbaşkanının yeni yıla girerken bütçe konusundaki tutumu ve
Başbakan Pawlak’a dair olumsuz bakış açısı Demokratik Sol İttifak’ın
ilgisini çekmiş ve bu durum hükümete karşı daha eleştirel olduklarını
göstermeye başlamalarına neden olmuştur. Cumhurbaşkanı ile temaslar
gerçekleştiren İttifak, Pawlak Hükümetine karşı kurucu güvensizlik
oyunu hayata geçirmiştir. Yeni başbakan olarak Sejm Başkanı Josef Oleksy,
Demokratik Sol İttifak’tan seçilmiştir.
110
Anayasa’dan kaynaklanan yetkisi dolayısıyla Cumhurbaşkanlığı
döneminde 24 kez veto hakkını kullanan Walesa ayrıca sekiz kez de
kanuni düzenlemenin anayasaya uygunluğu açısından incelenmesi
üzere Anayasa Mahkemesine başvuruda bulunmuş, fakat çoğunda hayal
kırıklığına uğramıştır.
111
Anayasa Hukuku Profesörü ve Polonya Anayasa Mahkemesi Üyesi
Leszek Lech Garlicki’ye göre, Cumhurbaşkanı Walesa görevi boyunca,
anayasa teamüllerinden yola çıkarak ve anayasayı çiğnemeden özellikle
güvenlik ve savunma alanlarında mutlak bir kontrol sağlamıştır.
Bu dönemde yaşanan olaylar nedeniyle yeni anayasa yazımında
cumhurbaşkanının yetkileri daha dar tutulmaya çalışılmıştır.
112
Görüldüğü gibi, cumhurbaşkanının, özellikle yürütmeye dair
atamalarda ve yasama sürecinde müdahaleci bir tutum sergilemesi
koalisyon hükümetleri ve parlamento ile çeşitli anlaşmazlıkların
ortaya çıkmasına sebebiyet vermiştir. Bunun yanı sıra, hükümetlerin ve
parlamentonun zayıflığı Walesa döneminde yaşanan çatışmaların diğer
bir nedeni olarak karşımıza çıkmaktadır.
113
5.3. Aleksander Kwasniewski Dönemi (1995-2005)
1995’te cumhurbaşkanlığı seçimlerinden galip çıkan Demokratik Sol
İttifak adayı Aleksander Kwasniewski, seçim kampanyalarında Walesa’nın
109
De Raadt, “Contested Constitutions: Constitutional Design, Conflict, and Change in Post-Communist
East Central Europe”, s. 98-99.
110
Sedelius,
The Tug-of-War between Presidents and Prime Ministers, s. 138.
111
Elgie,
Semi-Presidentialism: Sub-Types and Democratic Performance, s. 163; Margit Tavits,
Presidents
with Prime Ministers: Do Direct Elections Matter?
(New York: Oxford Üniversitesi Yayını, 2008), s. 98.
112
Garlicki, “The Presidency in the New Polish Constitution”.
113
Tavits,
Presidents with Prime Ministers, s. 99.